Ένα 24ωρο πριν από την πολυαναμενόμενη συνάντηση για το Ουκρανικό στην Κωνσταντινούπολη και με το τοπίο να παραμένει θολό για το ποιοι θα συναντηθούν με ποιους, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εμφανίζεται ξανά ως ρυθμιστής εξελίξεων. Με διπλωματικές κινήσεις ακριβείας, επαφές με τους μεγάλους «παίκτες» και με φόντο μια εντυπωσιακή αναβάθμιση της στρατιωτικής και πολιτικής της επιρροής, η Άγκυρα βγαίνει ενισχυμένη – διπλωματικά και στρατιωτικά – σε ένα μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό τοπίο.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, φαίνεται να κεφαλαιοποιεί διπλωματικά τις πρόσφατες εξελίξεις. Από την επικοινωνία με την Τζόρτζια Μελόνι για Μεσανατολικό και Ουκρανικό – μόλις μια ημέρα μετά τη συνάντηση της Ιταλίδας πρωθυπουργού με τον Κυριάκο Μητσοτάκη – έως την εμπλοκή του στο θέμα της Συρίας μέσω του ρόλου του Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζολάνι, η Τουρκία αποδεικνύει ότι δεν παίζει απλώς τον ρόλο του θεατή.

Η κίνηση θεωρήθηκε από πολλούς κύκλους στην Ευρώπη ως «μήνυμα» προς την ΕΕ, ότι η Τουρκία δεν σκοπεύει να μείνει εκτός ευρωπαϊκού παιχνιδιού, ειδικά ενόψει των εξελίξεων στη Μεσόγειο και στο προσφυγικό.

«Η πρωθυπουργός Μελόνι ευχαρίστησε τον πρόεδρο Ερντογάν για τη συμβολή της Τουρκίας υπέρ μιας διαπραγματευτικής λύσης η οποία να θέσει τέλος στη σύρραξη και επανέλαβε την προσδοκία της να απαντήσει θετικά και η Ρωσία -όπως έχει κάνει η Ουκρανία- στην πρόσκληση συμμετοχής σε συνομιλίες ανωτάτου επιπέδου και να αποδεχθεί μια ολική και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός διάρκειας τριάντα ημερών, ως ουσιαστικό μήνυμα θετικής διάθεσης για την ειρήνη», αναφέρεται στην ανακοίνωση της ιταλικής κυβέρνησης μετά την επικοινωνία Μελόνι – Ερντογάν.

Την ίδια στιγμή ένα διπλωματικό θρίλερ για γερά νεύρα εξελίσσεται με επίκεντρο την προσδοκόμενη για αύριο (15.05.2025) στην Κωνσταντινούπολη σύνοδο υψηλών προσδοκιών για επίτευξη εκεχειρίας στην Ουκρανία.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει ανακοινώσει ότι θα είναι παρών στην συνάντηση, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν θα στείλει τον πιστό του Σεργκέι Λαβρόφ, ενώ στην Κωνσταντινούπολη ετοιμάζεται να μεταβεί ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ προκειμένου να είναι παρών στην κρίσιμη συνάντηση.

Αν και οι Ζελένσκι και Ερντογάν δηλώνουν ότι «θα περιμένουν τον Πούτιν» στην Πόλη, όσο ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δηλώνει ότι «όταν ο πρόεδρος (Πούτιν) το κρίνει σκόπιμο, θα ανακοινώσουμε (εάν θα παραβρεθεί)», ο Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί να αναβαθμίσει τη συνάντηση σε κάθε περίπτωση.

Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για την Ουκρανία Κιθ Κέλογκ έκανε σαφές χθες, σε συνέντευξή του σε αμερικανικό δίκτυο, ότι ο πρόεδρος Τραμπ θα μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη για να συμμετάσχει στις συνομιλίες, μόνο εάν νωρίτερα θα έχει κάνει το ίδιο ο Ρώσος ομόλογός του. Μόνο που ο Πούτιν δεν θα μπει στη διαδικασία. Γιατί ο στόχος του είναι να κερδίσει χρόνο.

Παράλληλα, η Άγκυρα προβάλλει ως σταθεροποιητική δύναμη και στο μέτωπο της Ουκρανίας. Η Τουρκία ήταν από τις λίγες χώρες που κατάφερε να συνομιλεί και με το Κίεβο και με τη Μόσχα, φιλοξενώντας συνομιλίες και διαδραματίζοντας ρόλο-κλειδί στη συμφωνία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας.

Η διοργάνωση συνάντησης για το Ουκρανικό στην Κωνσταντινούπολη είναι η τελευταία πράξη σε μια σταδιακή αλλά σταθερή επιστροφή της Τουρκίας ως βασικού μεσολαβητή και γεωπολιτικού πυλώνα.

Παράλληλα, η Τουρκία αξιοποιεί το κενό ισχύος στη Συρία, όπου ο Ερντογάν διατηρεί επιρροή στις ελεγχόμενες από αντικαθεστωτικές δυνάμεις περιοχές. Εκεί επανεμφανίζεται στο προσκήνιο και ο Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζολάνι, επικεφαλής της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ, πρώην παρακλάδι της Αλ Κάιντα στη Συρία.

Μόλις πέρυσι, οι ΗΠΑ προσέφεραν 10 εκατομμύρια δολάρια για πληροφορίες που θα οδηγούσαν στη σύλληψή του ισλαμιστή αρχηγού του συνασπισμού των ανταρτών που πραγματοποίησε μια αστραπιαία επίθεση στη Συρία και έριξε τον πρόεδρο Μπασάρ αλ-Άσαντ. Σήμερα, όχι μόνο κυκλοφορεί ελεύθερα στην Ιντλίμπ, αλλά σύμφωνα με διπλωματικές πηγές φέρεται να έχει ήδη δίαυλο επικοινωνίας με κύκλους προσκείμενους στον Ντόναλντ Τραμπ – μια εξέλιξη που κανείς δεν θα φανταζόταν μέχρι πριν λίγους μήνες.

Μάλιστα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε από το Ριάντ – όπου του επιφύλαξαν μια χλιδάτη υποδοχή – ότι θα προχωρήσει στην εξομάλυνση των σχέσεων με τη νέα κυβέρνηση της Συρίας και στην άρση των κυρώσεων για να δώσει στη χώρα «μια ευκαιρία για ειρήνη». Μάλιστα ετοιμάζεται να συναντηθεί σήμερα στη Σαουδική Αραβία με τον προσωρινό πρόεδρο της Συρίας Άχμαντ αλ Σαράα (σ.σ. το επίσημο όνομα του Τζολάνι), στο πλαίσιο της περιοδείας του στη Μέση Ανατολή, όπως ανακοίνωσε ο Λευκός Οίκος.

«Υπάρχει μια νέα κυβέρνηση που ελπίζουμε να πετύχει», δήλωσε ο Τραμπ για τη Συρία και πρόσθεσε:

«Λέω καλή τύχη, Συρία. Δείξε μας κάτι ξεχωριστό».

Οι ΗΠΑ σταθμίζουν πώς να χειριστούν τον αλ Σαράα από τότε που ανέλαβε την εξουσία.

Οι εξελίξεις σηματοδοτούν μια εντυπωσιακή αλλαγή στον τόνο του Τραμπ και μια μετατόπιση στην αμερικανική στρατηγική στη Μέση Ανατολή. Ακόμα τον φέρνουν σε αντίθεση με τον μακροχρόνιο σύμμαχο των ΗΠΑ, το Ισραήλ, το οποίο είναι βαθιά επιφυλακτικό για το εξτρεμιστικό παρελθόν του αλ Σάρα, δυναμιτίζοντας τις σχέσεις του με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου βρίσκεται πλέον μπροστά σε μία δύσκολη επιλογή: ή συμβαδίζει με την αμερικανική θέση, ή προχωρά μόνος. Ενδεικτική των προθέσεών του, πάντως, ίσως είναι η επίθεση που εξαπέλυσε νωρίς σήμερα το πρωί, το Ισραήλ στη Συρία.

Το Ισραήλ και ο Νετανιάχιου φοβάται πως η άρση των κυρώσεων του Ντόναλντ Τραμπ για τη Συρία θα δυναμώσει και άλλο το καθεστώς αλ Σαράα, το οποίο υποστηρίζουν σθεναρά το Ιράν και η Χεζμπολάχ.

Ο Αλ Σαράα πρόκειται να γίνει ο πρώτος Σύρος ηγέτης που θα συναντήσει Αμερικανό πρόεδρο από τότε που ο αείμνηστος Χαφέζ αλ Άσαντ συναντήθηκε με τον Μπιλ Κλίντον στη Γενεύη το 2000.

Σε στρατιωτικό επίπεδο, η Τουρκία συνεχίζει την εξαγωγή drones Bayraktar σε Ουκρανία, Πολωνία, Αζερμπαϊτζάν και αφρικανικές χώρες, ενώ προχωρά σε κοινές ασκήσεις με Κατάρ και Πακιστάν, δημιουργώντας άξονες επιρροής εκτός ΝΑΤΟ.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με όλα αυτά, εμφανίζεται σήμερα όχι ως «ο ασταθής γείτονας» που φοβούνται στην Ευρώπη, αλλά ως παίκτης που δεν μπορεί – και δεν πρέπει – κανείς να αγνοήσει.

NEWSIT

Η διπλωματική και στρατιωτική αντεπίθεση του Ερντογάν: Πώς η Τουρκία βγαίνει ενισχυμένη στον παγκόσμιο γεωπολιτικό χάρτη