Το Εθνικό Θέατρο ως εποπτευόμενος φορέας του ΥΠΠΟ και με την υποστήριξή του, σε συνεργασία με το Σωματείο ΔΙΑΖΩΜΑ, πραγματοποιεί για 2η συνεχόμενη χρονιά το πρόγραμμα «Γνωριμία με Αρχαία Θέατρα της Ελλάδας». Η καινοτόμος αυτή δράση ανάδειξης των σωζόμενων αρχαίων θεάτρων της Ελλάδας περιλαμβάνει φέτος περιοδεία της παραγωγής  «ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ: Ευριπίδης», μια παράσταση θεάτρου/αρχαιολογίας, σε σκηνοθεσία Ευθύμη Θέου, με τη συμμετοχή ενός θιάσου ξεχωριστών καλλιτεχνών του ελληνικού θεάτρου.

Όπως αναφέρει το σχετικό δελτίο Τύπου, το 2022 ανακαλύφθηκε στη Φιλαδέλφεια της Αιγύπτου ένας πάπυρος με αποσπάσματα από τα χαμένα έργα «Πολύιδος» και «Ινώ» του Ευριπίδη. Με αφορμή αυτό το εύρημα, η παράσταση «ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ: Ευριπίδης» καταδύεται στο τμηματικά σωζόμενο έργο του Αθηναίου τραγικού, παρουσιάζοντας στην ορχήστρα αρχαίων θεάτρων της Αττικής, καθώς και νησιών του Αιγαίου, μια αφηγηματική και μουσική σύνθεση, στα όρια του θεάτρου και της αρχαιολογίας.

Στη σκηνή στήνεται μια παράδοξη, υπαρξιακή ανασκαφή που τα ευρήματά της δεν είναι, αυτή τη φορά, αγγεία ή αρχιτεκτονήματα, αλλά θεατρικοί στίχοι, λόγια αρχαίων ηθοποιών, σπασμένα σε μικρά κομμάτια. Πέντε ερμηνευτές/αρχαιολόγοι, εφοδιασμένοι με σκαλιδάκια, πινελάκια, κόσκινα και τριγωνάκια, σκάβουν κάτω από τον ήλιο, ακολουθώντας τη σχεδόν τελετουργική διαδικασία μιας αρχαιολογικής ανασκαφής, όπως αυτή εξελίσσεται κατά τη διάρκεια μιας ημέρας. Και μέσα από τα σκάμματά τους ξεπηδούν στιγμιότυπα αρχαίων παραστάσεων και λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής των θεάτρων, όπου θα πραγματοποιηθεί το έργο.

Με φυσικό φως, η παράσταση θα φιλοξενηθεί απογεύματα του Ιουλίου, του Αυγούστου και του Σεπτεμβρίου, στα αρχαία θέατρα της Μήλου, της Ερέτριας, της Θάσου, της Μυτιλήνης, της Λήμνου, της Καρθαίας (Κέα), των Τραχώνων (‘Αλιμος), της Ζέας (Πειραιάς), καθώς και στο μικρονήσι του ‘Αγιου Ευστράτιου. Η είσοδος είναι δωρεάν.

«ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ: Ευριπίδης»

Πέρα από τα γνωστά και εξολοκλήρου σωζόμενα έργα του Ευριπίδη, έχουν φτάσει ως εμάς πάνω από 1.000 στίχοι από την υπόλοιπη δραματουργία του αρχαίου τραγικού: στίχοι γραμμένοι σε κομμάτια παπύρου, θαμμένα στο χώμα της Αιγύπτου ή σποραδικά ενταγμένοι μέσα σε άλλα κείμενα. Μια μεμονωμένη σκηνή, λίγες διάσπαρτες γραμμές ή και μια μόνο λέξη από έργα, εν πολλοίς, άγνωστα στο κοινό, όπως η προκλητική του «Ανδρομέδα», ο λυρικός «Φαέθοντας», οι ακραίοι «Κρητικοί» και ο στοχαστικός «Πολύιδος».

Η παράσταση θεάτρου/αρχαιολογίας «ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ: Ευριπίδης» είναι μια ποιητική προσέγγιση αυτού του αποσπασματικού, αλλά μεγάλης θεατρικής και λυρικής δύναμης υλικού. Μια έντονα μουσική και αφηγηματική διαπραγμάτευσή του, μεταφέρει αυτούσια κομμάτια από τα χαμένα έργα, την περιπετειώδη, συχνά, ιστορία της ανακάλυψής τους, αλλά και την αίσθηση που αφήνει ο απόηχος των φωνών, όλων αυτών που έχουν πάψει να μιλούν εδώ και χιλιετίες, την ένταση του να προσπαθείς να «δεις» και να περιγράψεις έναν κόσμο περασμένο, μέσα από τα φθαρμένα απομεινάρια του.

Πρόγραμμα περιοδείας

11/07 | Αρχαίο Θέατρο Μήλου |19.30

18/07 | Αρχαίο Θέατρο Ερέτριας | 19.30

26/07 | Αρχαίο Θέατρο Θάσου | 19.30

30/07 | Αρχαίο Θέατρο Μυτιλήνης* |19.30

01/08 | Αρχαίο Θέατρο Ηφαιστίας Λήμνου*| 19.30

02/08 | Αμφιθέατρο Μαρασλείου Σχολής ‘Αγιου Ευστράτιου | 19.30

27/08 | Αρχαίο Θέατρο Καρθαίας Κέας |17.30

03/09 | Αρχαίο Θέατρο Τραχώνων στον ‘Αλιμο | 19.00

06/09 | Αρχαίο Θέατρο Ζέας στον Πειραιά* | 19.00

Η είσοδος είναι δωρεάν. Στους χώρους που σημειώνονται με αστερίσκο (*) θα καταβάλλεται το αντίτιμο του εκάστοτε αρχαιολογικού χώρου.

Απαραίτητη η προκράτηση θέσεων εδώ: https://n-t.us17.list-manage.com/track/click?u=9494801029ea3ab044448f5b9&id=cd9d0a4d9f&e=e224ffc717

Έναρξη ηλεκτρονικής προκράτησης την Τρίτη 1 Ιουλίου.

Ε. Μ.

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Το πλούσιο πρόγραμμα της παρουσίας της Ιταλίας, ως τιμώμενη χώρα, στην 21η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (8-11 Μαΐου) ανακοινώθηκε σε συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα 7 Απριλίου στο Ιταλικό Ινστιτούτο με τη συμμετοχή του υφυπουργού Πολιτισμού Ιάσονα Φωτήλα, του πρεσβευτή της Ιταλίας στην Αθήνα Πάολο Κούκουλι, του προέδρου του ΕΛΙΒΙΠ Νίκου Μπακουνάκη και του διευθυντή του Ιταλικού Ινστιτούτου Αθηνών Φραντσέσκο Νέρι.
Με περισσότερους από 50 ομιλητές, 16 εκδότες, τρεις πρωτότυπες εκθέσεις (από τις οποίες ξεχωρίζουν για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του διαλεχτού συγγραφέα Αντρέα Καμιλλέρι και εκείνη που αφιερώνεται στον μεγάλο Ιταλό δημιουργό κόμικ Hugo Prat), αλλά και ένα χορταστικό πρόγραμμα με ομιλίες και πολιτιστικά δρώμενα, η Ιταλία έρχεται να επιβεβαιώσει το μεγάλο ενδιαφέρον, που αποτυπώνεται διαρκώς από την αύξηση των τίτλων προερχόμενων από τη γείτονα χώρα που εκδίδονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα.
Όπως μαρτυρά το θέμα της συμμετοχής της, “Κοντινοί Ορίζοντες”, η ιταλική παρουσία στην Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης υπογραμμίζει ιδιαίτερα την πολιτισμική εγγύτητα που ενώνει τις δύο χώρες της Μεσογείου από αρχαιοτάτων χρόνων, μπολιάζοντας τις δύο κουλτούρες και δημιουργώντας γέφυρες διαλόγου, αλληλοκατανόησης και συνεργασίας και κυρίως φιλίας.
Τούτη την αμφίδρομη “βαθιά φιλία” των λαών και των πολιτισμών τους επεσήμανε και στον χαιρετισμό του ο υφυπουργός Πολιτισμού Ι. Φωτήλας, υπογραμμίζοντας πως αυτή «τους έδωσε την ευκαιρία να δεθούν και να προσεγγίσουν ακόμη περισσότερο» ιδίως με τη βοήθεια της αλληλοκατανόησης που προσφέρει η λογοτεχνία. Ο κ. Φωτήλας τόνισε πως η «Ιταλία από την αρχαιότητα ήταν η χώρα εκείνη που επηρέασε την ανθρωπότητα με την καλλιέργεια της φιλοσοφίας, του δικαίου, της τέχνης, της αρχιτεκτονικής», χάρις και σε μία πλειάδα από σημαντικές προσωπικότητες από όλους τους τομείς που αναδείχθηκαν από τα σπλάχνα της και διέπρεψαν διεθνώς σ’ όλη τη διάρκεια της Ιστορίας. «Η Ιταλία δεν έχει σταματήσει να μεταδίδει στον κόσμο την ομορφιά της», πρόσθεσε ο υφυπουργός.
Ο Ιταλός πρέσβης στην Αθήνα κ. Κούκουλι υπογράμμισε πως η Έκθεση Βιβλίου αποτελεί μίας πρώτης τάξεως «ευκαιρία για μία εξαιρετική προβολή της Ιταλίας στην Ελλάδα, που επιτρέπει να τιμηθούν οι έντονες πολιτιστικές ανταλλαγές ανάμεσα στις δύο χώρες, που ανέκαθεν κατάφερναν να μετατρέψουν τη λογοτεχνία σε ισχυρό μέσο προβολής και διαλόγου προς τα έξω». Πρόσθεσε δε πως η παρουσία πλήθους σημαντικών εκδοτών στην Έκθεση «αποδεικνύει την έκταση του αμοιβαίου ενδιαφέροντος των δύο χωρών στον τομέα του πολιτισμού και της εκδοτικής βιομηχανίας».
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ Νίκος Μπακουνάκης επεσήμανε πως «η συμμετοχή της Ιταλίας ως τιμώμενης χώρας φέρνει μία πολυφωνική παρουσία» και στάθηκε ιδιαίτερα στο γεγονός πως το ιδιαίτερα χαρακτηριστικό της είναι και η παρουσίαση των πολιτικών εμπορικού ενδιαφέροντος για το βιβλίο και οι πρωτότυπες θεματικές ενότητες. Ο κ. Μπακουνάκης στάθηκε ιδιαίτερα στις εκδοτικές σχέσεις που συνδέουν τις δύο χώρες, καθώς ο αριθμός των ιταλικών βιβλίων που τυπώνονται στην Ελλάδα κάθε χρόνο αυξάνεται. Επίσης ενημέρωσε για τη φιλοδοξία του ΕΛΙΒΙΠ μέσω του προγράμματος GreekLit να συμβάλλει στην αύξηση του αριθμού των μεταφρασμένων στα ιταλικά ελληνικών βιβλίων. Δονούμενος κι από την προσωπική του εμπειρία, ο κ. Μπακουνάκης υπογράμμισε τους διμερείς δεσμούς κουλτούρας που συνδέουν τις δύο χώρες μέσω της δικής του μνήμης από την Πάτρα, τονίζοντας πόσο ισχυρή ήταν η εκεί ιταλική παροικία, από την οποία προήλθαν η γεννημένη στην πρωτεύουσα της Αχαΐας η διάσημη συγγραφέας Ματίλντε Σεράο, αλλά και ο σεβαστός νεοελληνιστής, ποιητής και εκδότης του ονομαστού περιοδικού Poesia Νικόλα Κροτσέτι.
Στη συνέχεια, ο διευθυντής του Ιταλικού Ινστιτούτου κ. Νέρι παρουσίασε το πρόγραμμα και τις συμμετοχές (συγγραφέων, εκδοτών, μεταφραστών, ανθρώπων του βιβλίου) που συνθέτουν το περιεχόμενο των “Κοντινών Οριζόντων”. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τέσσερις θεματικές ενότητες. Η ενότητα “Μία κοινή ματιά” αναφέρεται στη σχέση ανάμεσα στην Ιταλία και την Ελλάδα, εκείνη του “Πέρα από τον Ορίζοντα” περιγράφει τους πολλαπλούς δρόμους (συλλογικούς κι ατομικούς) που έχει ακολουθήσει στις διάφορες εκφάνσεις και τροπισμούς της η ιταλική λογοτεχνία και η εκδοτική βιομηχανία. Η ενότητα των “Περιπετειών της στεριάς και της Θάλασσας” περιλαμβάνει αφιερώματα στον  δημιουργό του διάσημου “Επιθεωρητή Μονταλμπάνο”, τον Σικελό συγγραφέα Αντρέα Καμιλλέρι (100 χρόνια από τη γέννησή του) και στον Hugo Pratt (30 χρόνια από τον θάνατό του), ενώ το “Επαγγελματικό Πρόγραμμα”, απευθύνεται στους ανθρώπους των εκδόσεων και τους επαγγελματίες.
Πόλλα είναι τα ονόματα σημαντικών συγγραφέων κι ανθρώπων της δημιουργίας, αλλά και των εκδόσεων, ένθεν κι ένθεν του Ιονίου και της Αδριατικής, που θα παρελάσουν από το βήμα των εκδηλώσεων της ιταλικής συμμετοχής στη διάρκεια της Έκθεσης της Θεσσαλονίκης. Από την Αντρέα Μαρκολόνγκο (της πιο “ελληνίδας” σύγχρονης Ιταλίδας συγγραφέως) τη Μελάνια Ματσούκο, τον συνεργάτη του Καμιλλέρι, Αντόνιο Μαντσίνι (δημιουργό του λογοτεχνικού ήρωα “Ρόκο Σκιαβόνε”), τον Ματέο Στρούκουλ, του συγγραφέα που αναδεικνύει με την πένα του τη μοναδικότητα της Βενετίας και των προσωπικοτήτων της, όπως ο Τζάκομο Καζανόβα. Από ελληνικής πλευράς θα συμμετέχουν πλήθος μεταφραστές που θα συνομιλήσουν με τους Ιταλούς συγγραφείς, η εκδότρια Άννα Πατάκη, ο Πέτρος Μάρκαρης που θα συμμετέχει στην εκδήλωση για τον Καμιλλέρι κι ο Κώστας Βαρώτσος, ο οποίος μόλις δημιούργησε ακόμη ένα εκλεκτό και πρωτότυπο έργο για το Λέτσε της Απουλήιας και θα συμμετέχει στην πρωτότυπη εκδήλωση για την βιβλιοπαραγωγή στην ιταλική περιφέρεια, για την οποία επελέγη ακριβώς η νότια τούτη ιταλική Περιφέρεια, όπου βρίσκονται και ελληνόφωνοι πυρήνες.
Στα 200 τ.μ. του Ιταλικού Περιπτέρου στην Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης, που θα πραγματοποιηθεί στο εκθεστιακό κέντρο ΔΕΘ-Helexpo από τις 8-11 Μαΐου, οι επισκέπτες θα μπορέσουν να ενημερωθούν για τις νέες εκδοτικές τάσεις και τους τίτλους των βιβλίων που κυκλοφορούν, αλλά και για τις μεταφραστικές μεταφορές τους. Ωστόσο, στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων θα μπορέσουν επίσης να γευθούν και την άλλη μεγάλη κουλτούρα της Ιταλικής Χερσονήσου, τη γαστρονομική της πλευρά, καθώς τρία ιταλικά εστιατόρια της Θεσσαλονίκης θα παρουσιάσουν γαστριμαρικές πανδαισίες από την κουζίνα της χώρας, καθώς παραλλάσσοντας τη ρήση “ουχί μόνον πνευματικώς ζήσεται άνθωπος, αλλά και επ’ άρτω”.

Γιώργης-Βύρων Δάβος

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Με ένα θερμό χειροκρότημα, το κοινό επιβράβευσε τους πρωταγωνιστές, την ορχήστρα και τη χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στην πρεμιέρα της παραγωγής «Λουτσία ντι Λαμμερμούρ», χθες, Κυριακή 6 Απριλίου 2025.

Στην κατάμεστη αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, αναβίωσε η σκηνοθεσία της Βρετανίδας σκηνοθέτριας Κέιτι Μίτσελ πάνω στο έργο του Γκαετάνο Ντονιτσέττι, υπό τη μουσική διεύθυνση του μαέστρου Λουκά Καρυτινού.

Η σκηνοθεσία επιχειρεί να διεισδύσει στον κόσμο των γυναικών του 19ου αιώνα, βλέποντας την πλοκή του έργου μέσα από τα μάτια της κεντρικής ηρωίδας. Η σκηνή χωρίζεται στα δύο, επιτρέποντας μια παράλληλη αφήγηση: από τη μια ο θεατής βλέπει όσα περιγράφονται στο λιμπρέτο της όπερας και από την άλλη, φωτίζονται τα γεγονότα που συμβαίνουν παράλληλα, τα οποία συμπληρώνουν την ιστορία και αναδεικνύουν τη γυναικεία οπτική του έργου. Τα σκηνικά και κοστούμια υπέγραψε η Βρετανίδα σκηνογράφος και ενδυματολόγος Βίκι Μόρτιμερ, ενώ την αναβίωση της σκηνοθεσίας επιμελήθηκε ο Ρόμπιν Τέμπατ.

Στον ρόλο της Λουτσίας εντυπωσίασε η σπουδαία σοπράνο Τζέσσικα Πρατ, ενώ στον ρόλο του Εντγκάρντο καθήλωσε ο κορυφαίος Ισπανός τενόρος Ισμαέλ Τζόρντι. Ο βαρύτονος της ΕΛΣ, Διονύσης Σούρμπης και ο βαθύφωνος της ΕΛΣ, Πέτρος Μαγουλάς διέπρεψαν στους ρόλους του Ενρίκο και του Ραϊμόντο αντίστοιχα. Οι Γιάννης Καλύβας, Ελένη Βουδουράκη και Μάνος Κοκκώνης συμπλήρωσαν την διανομή των ρόλων.
Ο αρχιμουσικός και Διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, Λουκάς Καρυτινός διεύθυνε την Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με ευαισθησία, αναδεικνύοντας τις σπάνιες ποιότητες του έργου. Τη Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής διεύθυνε ο Αγαθάγγελος Γεωργακάτος.
Υπενθυμίζεται, ότι η εν λόγω παραγωγή αποτελεί συμπαραγωγή της ΕΛΣ με τη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου.

Επόμενες παραστάσεις: 8, 10, 12, 23, 27, 29 Απριλίου & 4, 11 Μαΐου 2025.

ΑΠΕ-ΜΠΕ