Το μήνυμα ότι είναι προς το συμφέρον όλων των εμπλεκομένων πλευρών η εμπέδωση σταθερότητας στη Συρία μετά την κατάρρευση του στυγνού, όπως το χαρακτήρισε, καθεστώτος ‘Ασαντ εξέπεμψε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη συνέντευξη Tύπου, που παρεχώρησε αργά το βράδυ της Πέμπτης στις Βρυξέλλες μετά το πέρας των εργασιών της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ερωτηθείς σχετικώς ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε σημαντικό το ρόλο, που έχει να διαδραματίσει η Ελλάδα στην επόμενη ημέρα της Συρίας λέγοντας χαρακτηριστικά ότι η Ελλάδα παίζει εκ των πραγμάτων το ρόλο του πνευματικού προστάτη των Ελληνορθοδόξων, των οποίων η ασφάλεια είναι πρώτιστο μέλημα για την Αθήνα.

Απαντώντας για την ανάμιξη της Τουρκίας στη Συρία, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι είναι πολύ νωρίς για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για το ρόλο της Τουρκίας και τις μελλοντικές επιπτώσεις αυτού στη Συρία. «Όλοι θα έπρεπε να ενδιαφέρονται για την διασφάλιση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και την προστασία των θρησκευτικών μειονοτήτων στη χώρα» σημείωσε χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που τόνισε ότι τόσο ο ίδιος όσο και ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, ενημέρωσαν τους Ευρωπαίους εταίρους για τους κινδύνους, που θα μπορούσαν να προκύψουν για τη σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής από τυχόν απόπειρα της Τουρκίας να οριοθετήσει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη με το νέο καθεστώς στη Συρία επαναλαμβάνοντας με σαφήνεια ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι παράνομο.

Σε ό,τι αφορά στο Μεταναστευτικό ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για οικειοθελείς επιστροφές προς τη Συρία τονίζοντας πάντως την ανάγκη να διασφαλισθεί πως όσοι επιθυμούν να επιστρέψουν στη χώρα θα έχουν καλυμμένες τις βασικές τους ανάγκες.

Σε ερώτηση για την Ουκρανία ο Κυριάκος Μητσοτάκης, τόνισε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση επαναβεβαίωσε τη βούληση της για την πολυεπίπεδη στήριξη της Ουκρανίας, προκειμένου να μη βρεθεί το Κίεβο σε θέση αδυναμίας, όταν εκκινήσουν οι ειρηνευτικές συνομιλίες. Σε ό,τι αφορά την πάγια ελληνική θέση για αύξηση των πόρων στην κατεύθυνση της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας, ο πρωθυπουργός αφού γνωστοποίησε πως με ελληνική πρωτοβουλία θα πραγματοποιηθεί αρχές Φεβρουαρίου άτυπη Σύνοδος Κορυφής επί Βελγικού εδάφους με αποκλειστικό θέμα στην ατζέντα την ευρωπαϊκή άμυνα έκανε λόγο για την ανάγκη γεωπολιτικής και αμυντικής αφύπνισης της ηπείρου μας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε ότι πρέπει να κινητοποιηθούν περισσότεροι ευρωπαϊκοί πόροι, αλλά και να δημιουργηθεί ένα ευρωπαϊκό αμυντικό ταμείο. «Θα είναι και ένα μήνυμα προς τις ΗΠΑ ότι ως Ευρωπαϊκή Ένωση αναλαμβάνουμε σοβαρά τις ευθύνες μας» είπε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός. Σε ερώτηση για τις δηλώσεις του πρωθυπουργού της Βορείου Μακεδονίας περί μακεδονικού λαού, ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι επεσήμανε στον κ. Μίτσκοσκι ότι η συμφωνία θα πρέπει να γίνει πλήρως σεβαστή όπως και η χρήση της ονομασίας erga omnes.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη τύπου του πρωθυπουργού μετά την ολοκλήρωση των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες:

Γιάννης Καντέλης (ΣΚΑΪ): Χαίρετε, κ. Πρόεδρε. Θα ήθελα να ξεκινήσουμε από την Ουκρανία, ήταν από τα βασικά θέματα της Συνόδου. Θα ήθελα να ρωτήσω πόσο μακριά είναι έτοιμη να φτάσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για να μην κερδίσει η Ρωσία ή για να κερδίσει η Ουκρανία και πώς αυτό, το μέτωπο της Ουκρανίας και της Ρωσίας, επηρεάζει και τις ευρωατλαντικές σχέσεις, τις σχέσεις της Ευρώπης με την νέα κυβέρνηση Τραμπ;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κ. Καντέλη, όπως αποτυπώθηκε στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, παραμένει σταθερή. Εξακολουθούμε να στηρίζουμε την Ουκρανία, όχι μόνο στρατιωτικά αλλά και οικονομικά, διότι θέλουμε να δώσουμε τη δυνατότητα στην Ουκρανία να διαπραγματευτεί μία ενδεχόμενη ειρήνη με τη Ρωσία με τους δικούς της όρους και στον χρόνο τον οποίον η ίδια θα επιλέξει, όχι όμως σε συνθήκες αδυναμίας.

Από εκεί και πέρα, δεν γνωρίζω ποια θα είναι η πολιτική του Αμερικανού Προέδρου απέναντι στο ζήτημα της Ουκρανίας, αυτό που ξέρω είναι ότι τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αποτυπώνουν ότι η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο ζήτημα αυτό δεν έχει αλλάξει.

Σπύρος Μουρελάτος (ΑΝΤ1 – ΑΠΕ-ΜΠΕ): Κύριε Πρόεδρε, ξέρουμε ότι συζητήσατε για το θέμα της Συρίας στο δείπνο και θέλω να ρωτήσω κατά πόσον προβληματίζει την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και την Ελληνική Κυβέρνηση η αυξανόμενη επιρροή που φαίνεται πως έχει η Τουρκία πλέον στη Δαμασκό, αν αυτό, κατ’ εσάς, θα δημιουργήσει πρόβλημα και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ενόψει και του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στην ‘Αγκυρα στις αρχές του έτους. Γιατί θυμόμαστε πολύ καλά πως η Τουρκία με ένα καθεστώς-ανδρείκελο στη Λιβύη πριν από τρία χρόνια επιχείρησε το τουρκολιβυκό μνημόνιο και θέλω να ρωτήσω κατά πόσον ανησυχείτε μήπως συμβεί κάτι ανάλογο με τη Συρία αυτή τη φορά. Ευχαριστώ πολύ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, εκφράσαμε την ικανοποίησή μας για το γεγονός ότι ένα στυγνό καθεστώς -για το οποίο τις τελευταίες εβδομάδες, τις τελευταίες μέρες ουσιαστικά, μάθαμε το επίπεδο και την ένταση της βίας που χρησιμοποιούσε για να καταπνίξει ουσιαστικά τον συριακό λαό- το καθεστώς αυτό κατέρρευσε. Είναι επί της αρχής μια θετική εξέλιξη.

Πιστεύω, αυτό το οποίο μας ενδιαφέρει όλους -και πιστεύω ότι θα έπρεπε να ενδιαφέρει και την Τουρκία- είναι η υπεράσπιση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και η δυνατότητα να προκύψει ένα καινούργιο καθεστώς με δημοκρατική νομιμοποίηση, το οποίο πρώτα και πάνω απ’ όλα θα σέβεται τα δικαιώματα των θρησκευτικών μειονοτήτων.

Γνωρίζετε καλά ότι βρέθηκα στον Λίβανο πριν από λίγες μέρες και συναντήθηκα με τον Πατριάρχη της Αντιόχειας. Η Ελλάδα έχει έναν σημαντικό ρόλο να παίξει ως, θα έλεγα, ο πνευματικός προστάτης και του Πατριαρχείου Αντιοχείας αλλά και κατά προέκταση όλων των ελληνορθόδοξων που κατοικούν και στη Συρία και στον Λίβανο.

Και το πρώτο μέλημα αυτή τη στιγμή είναι ακριβώς η ασφάλειά τους και να μην βρεθούμε αντιμέτωποι με καινούργιες προσφυγικές ροές, ως αποτέλεσμα ανθρώπων που αισθάνονται ότι δεν είναι ασφαλείς με την καινούργια κατάσταση.

Και βέβαια, θα σας έλεγα ότι η Ευρώπη συνολικά, αλλά και η Ελλάδα, έχει έναν λόγο ακόμα να επιζητεί μία σταθερότητα στη Συρία, διότι αυτή είναι απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να μπορέσουν να αρχίσουν να επιστρέφουν πρόσφυγες από την Ευρώπη στη Συρία σε συνθήκες ασφάλειας.

Προφανώς δεν είμαστε ακόμα εκεί και είναι πολύ νωρίς να βγάλουμε συμπεράσματα. Όπως είναι και πολύ νωρίς ακόμα για να βγάλουμε συμπεράσματα για τον ρόλο της Τουρκίας στη Συρία και ποιες μπορεί να είναι οι μελλοντικές προεκτάσεις της τουρκικής ανάμειξης σε μια χώρα με την οποία θυμίζω ότι έχει σύνορα. Είναι γειτονική χώρα η Τουρκία με τη Συρία.

Μαρία Ψαρά (STAR): Κύριε Πρόεδρε, αν μου επιτρέπετε μια ερώτηση follow-up στην ερώτηση του Σπύρου Μουρελάτου. Τέθηκε από εσάς και τον Κύπριο Πρόεδρο ο κίνδυνος, όπως αποτυπώθηκε σε δηλώσεις του Hulusi Akar, για μια συμφωνία Τουρκίας με την Συρία για την ΑΟΖ, αποκλείοντας ουσιαστικά την Κύπρο, κατά το παράδειγμα του τουρκολιβυκού μνημονίου;

Και μια ακόμα ερώτηση, αν και εν μέρει απαντήσατε: η Ελλάδα σκοπεύει να προχωρήσει σε επιστροφές Σύρων προσφύγων και με ποιον τρόπο, με ποια διαδικασία μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς να θυμίσω, κα Ψαρά, ότι όχι μόνο κατά την άποψη της Ελλάδος αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι παράνομο και άκυρο.

Προφανώς και εγώ και ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ενημερώσαμε τους ομολόγους μας γι’ αυτές τις συζητήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, ότι θα μπορούσε να καθοριστεί κάποιου είδους Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη μεταξύ Τουρκίας και Συρίας, η οποία να παραγνωρίζει τα αναμφισβήτητα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου. ‘Αρα, υπήρξε μία ενημέρωση για κάτι το οποίο, όμως, σε αυτό το επίπεδο απλά μέχρι σήμερα κινείται στον κύκλο των δημοσιογραφικών πληροφοριών.

Για το ζήτημα τώρα της επιστροφής, πιστεύω ότι το πρώτο το οποίο πρέπει να διερευνήσουμε είναι αν υπάρχει διάθεση για εθελοντικές επιστροφές. Και, ταυτόχρονα, να υποστηρίξουμε εκείνες τις δομές, κυρίως τις δομές του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, που θα εξασφαλίσουν ότι οι άνθρωποι οι οποίοι θα γυρίσουν θα έχουν τουλάχιστον καλυμμένες τις βασικές τους ανάγκες.

Και βέβαια, όπως γνωρίζετε, η Ελλάδα όπως και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν ουσιαστικά αναστείλει τις διαδικασίες επίδοσης αποφάσεων ασύλου σε Σύρους που βρίσκονται στην πατρίδα μας για έναν πολύ απλό λόγο: διότι κατά κανόνα οι αποφάσεις αυτές είχαν μια βασική αιτιολογία, μια βασική δικαιολογία για τον λόγο που ο αιτών άσυλο ζητούσε προστασία και αυτό ήταν ότι κινδύνευε από το καθεστώς Άσαντ, το οποίο δεν υπάρχει πια. Οπότε πρέπει να περιμένουμε λίγο να δούμε πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση.

Προφανώς δεν έχει μετατραπεί η Συρία από τη μια στιγμή στην άλλη σε ασφαλή χώρα. Θα ήταν πολύ αφελές να ισχυριστούμε κάτι τέτοιο. Τα δεδομένα όμως στο πεδίο σαφέστατα έχουν αλλάξει και γι’ αυτό και επαναλαμβάνω ότι η σταθεροποίηση της Συρίας δεν έχει ενδιαφέρον μόνο για την προστασία του ελληνορθόδοξου στοιχείου στη χώρα, το οποίο είναι πολύ σημαντικό, έχει και πολύ μεγάλη σημασία για όλη την Ευρώπη, γιατί με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να δρομολογηθεί μία επιστροφή ανθρώπων οι οποίοι έφυγαν από τη Συρία, επειδή ακριβώς αισθάνθηκαν ότι καταδιώκονταν από ένα καθεστώς το οποίο δεν υπάρχει πια.

Γεωργία Σκιτζή (ΕΡΤ): Θα σας πάω, κ. Πρόεδρε, στη χθεσινή Σύνοδο Ευρωπαϊκής Ένωσης – Δυτικών Βαλκανίων. Αναφερθήκατε τόσο στη Σερβία όσο και στην Αλβανία. Για την Σερβία είπατε ότι πρέπει να της δείξουμε ότι ανήκει στην ευρωπαϊκή οικογένεια, ενώ για την Αλβανία ότι η Ελλάδα είναι ουσιαστικά ο «θεματοφύλακας» της ευρωπαϊκής της πορείας.

Όμως, είχαμε και τον ηγέτη άλλης χώρας των Δυτικών Βαλκανίων, της Βόρειας Μακεδονίας, ο οποίος από εδώ, από τις Βρυξέλλες, μίλησε για «Μακεδόνες» πολίτες και για «Μακεδονία», ενώ έχει δεσμευτεί ο κ. Μίτσκοσκι ότι στις επίσημες υποχρεώσεις του κράτους θα χρησιμοποιεί την επίσημη ονομασία. Ήθελα το σχόλιό σας.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Μπροστά μου, εννοώ στη συνάντηση που είχαμε χθες στη Σύνοδο Κορυφής, αλλά και σήμερα το πρωί που βρεθήκαμε μαζί στα πλαίσια της συνάντησης προετοιμασίας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, χρησιμοποίησε την επίσημη και μόνο -θέλω να τονίσω- τη μόνη ονομασία της χώρας, που είναι το Βόρεια Μακεδονία, το οποίο εξάλλου έχει και υποχρέωση να χρησιμοποιεί erga omnes, δηλαδή και στο εσωτερικό της χώρας του.

Επανέλαβα και χθες και σήμερα την ανάγκη του απόλυτου σεβασμού στις διεθνείς συμφωνίες. Δεν θα επαναλάβω την άποψή μου για τη Συμφωνία των Πρεσπών. Έχω πει ότι η χώρα μας είναι υποχρεωμένη να τη σεβαστεί και εξίσου υποχρεωμένη να τη σεβαστεί είναι και η γειτονική χώρα. Και αυτό προφανώς αποτελεί αναγκαία, όχι ικανή, αλλά σίγουρα αναγκαία προϋπόθεση για να ξεκινήσει κάποια στιγμή, να ανοίξει ουσιαστικά, ο ευρωπαϊκός της δρόμος.

Σοφία Φασουλάκη (MEGA): Καλησπέρα, κύριε Πρόεδρε. Έχετε πολλές φορές αναφερθεί στην ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας, είναι μία πρόταση που συνεχώς φέρνετε στο τραπέζι των εταίρων μας και θα ήθελα να ρωτήσω αν σήμερα έγινε αυτή η συζήτηση, αν επεκταθήκατε, αν συζητήσατε καθόλου το θέμα αυτό.

Έχουμε μπροστά μας δύο πολέμους ανοιχτούς και κανείς δεν ξέρει τι μπορεί να γίνει στο μέλλον. Αυτή η ανάγκη καθίσταται φαίνεται όλο ένα και πιο επιτακτική, αν τελικά δεν υπάρξει αυτή η διάθεση των κονδυλίων, πώς μπορεί να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή άμυνα;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κυρία Φασουλάκη, χαίρομαι διότι κατόπιν και δικής μου πρότασης, θα υπάρχει μία έκτακτη Σύνοδος Κορυφής η οποία θα λάβει χώρα στις 3 Φεβρουαρίου με αντικείμενο αποκλειστικά και μόνο την ευρωπαϊκή άμυνα.

Οι θέσεις της Ελλάδος είναι γνωστές, δεν χρειάζεται να τις επαναλάβω. Έχετε δίκιο, όμως, όταν λέτε ότι η τεράστια γεωπολιτική ένταση την οποία αντιμετωπίζουμε απαιτεί και μία, θα έλεγα, γεωπολιτική και αμυντική αφύπνιση της ηπείρου μας, η οποία θα μπορεί να κινηθεί σε πολλά διαφορετικά επίπεδα.

Εγώ θα εξακολουθώ να πιστεύω ότι απαιτείται κινητοποίηση και ευρωπαϊκών πόρων, όπως έχω γράψει και έχω εξηγήσει πολλές φορές, προκειμένου να υπάρχει ένα, ας το πούμε, ευρωπαϊκό αμυντικό ταμείο, το οποίο θα μπορεί να χρηματοδοτεί αμυντικές δράσεις που θα αφορούν το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ότι αυτό δεν είναι μία δράση ανταγωνιστική προς το ΝΑΤΟ αλλά απολύτως συμπληρωματική. Κι ότι με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαμε να στέλναμε κι ένα μήνυμα και στις Ηνωμένες Πολιτείες -οι οποίες και με τον Πρόεδρο Τραμπ είμαι σίγουρος ότι θα πιέσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση για παραπάνω αμυντικές δαπάνες-, ότι αναλαμβάνουμε σοβαρά κι εμείς τις ευθύνες που μας αναλογούν, στο κάτω-κάτω για τη δική μας άμυνα.

Γιώργος Παπακωνσταντίνου (ACTION24): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Το προσεχές Σαββατοκύριακο συγκαλείται από τον Φινλανδό Πρωθυπουργό, τον κ. Petteri Orpo, η άτυπη σύνοδος Βορρά-Νότου. Θέλω να μου πείτε, τι περιμένετε από αυτή τη Σύνοδο και πού θα επικεντρωθούν οι συζητήσεις σας;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Με την καλή ελπίδα ότι η κυρία Μελόνι , η οποία ήταν πολύ άρρωστη σήμερα, θα μπορέσει να ταξιδέψει αύριο για την εξαιρετικά κρύα Λαπωνία, η σύνοδος αυτή η οποία φέρνει στο ίδιο τραπέζι τη Φινλανδία, τη Σουηδία, την Ιταλία και την Ελλάδα, είναι μία πρώτης τάξης ευκαιρία να συζητήσουμε ακριβώς τα ζητήματα για τα οποία μίλησα πριν, για το πώς οι χώρες του βορρά αλλά και οι χώρες του νότου αντιλαμβάνονται τις καινούριες αμυντικές προκλήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο καθένας από τη δική του οπτική γωνία.

Να συζητήσουμε και την πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη την οποία έκανε ο τέως Φινλανδός Πρόεδρος για τα ζητήματα της αμυντικής ετοιμότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και νομίζω να μάθουμε και ο ένας από τον άλλον.

Η Φινλανδία, ας πούμε, είναι μια χώρα η οποία πρωτοστατεί, θα έλεγα, στην οργάνωση ολόκληρης της κοινωνίας για ζητήματα πολιτικής προστασίας, αμυντικής θωράκισης και αμυντικής ανθεκτικότητας.

Οπότε, πιστεύω ότι σε μια πιο χαλαρή κατάσταση, κάπου στον βορρά της παγωμένης Φιλανδίας, θα μπορέσουμε να έχουμε ουσιαστικές συζητήσεις που νομίζω ότι θα είναι αμοιβαία ωφέλιμες.

Μαρία Αρώνη (ΟΡΕΝ – ΑΠΕ-ΜΠΕ): Κύριε Πρόεδρε, η κατάσταση στη Συρία είναι πολύ ρευστή και βλέπουμε ότι η μόνη δύναμη που φαίνεται να έχει απτά οφέλη αυτή τη στιγμή στη Συρία είναι η Τουρκία. Η Ελλάδα έχει κάτι να πει, να προσφέρει, να κερδίσει από μια εντελώς νέα Συρία που ενδεχομένως θα προκύψει σε οικονομικό, κοινωνικό επίπεδο; Αναφέρομαι και στο μεγάλο «όπλο» που έχουμε, στο Πατριαρχείο της Αντιοχείας.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Νομίζω ότι απάντησα ήδη σε αυτό. Η Ελλάδα έχει ρόλο και θα έχει ρόλο στην περιοχή. Και επιμένω ότι όλοι αυτή τη στιγμή πρέπει να προσβλέπουμε σε μία Συρία συμπεριληπτική, σε μία Συρία η οποία δεν θα ακολουθήσει πορεία άλλων χωρών που πέρασαν από αντίστοιχες φάσεις απομάκρυνσης δεσποτικών ηγετών, ότι δεν θα γίνουν τα ίδια σφάλματα που μπορεί να έγιναν στο Ιράκ και στη Λιβύη, ότι η χώρα δεν θα ξαναπέσει σε ένα καθεστώς αστάθειας και αναρχίας.

Και σε αυτή την πρόκληση -θέλω να πιστεύω ότι είναι κοινή πρόκληση- νομίζω ότι όλοι μπορούν υπό προϋποθέσεις να παίξουν τον δικό τους διακριτό ρόλο.

ΦΩΤΟ ΑΡΧΕΙΟΥ (ΑΠΕ-ΜΠΕ/EUROPEAN COUNCIL/Frederic GARRIDO-RAMIREZ)

ΑΠΕ ΜΠΕ