Θύελλα αντιδράσεων έχει ξεσπάσει μετά τις δηλώσεις του υπουργού Υγείας, Άδωνι Γεωργιάδη, σχετικά με τα Ογκολογικά Συμβούλια και τα φάρμακα των καρκινοπαθών. 

Μετά την Ένωση Ελλήνων Ογκολόγων Παθολόγων (ΕΟΠΕ) ακολούθησε η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου – ΕΛΛΟΚ, η οποία διατυπώνει τις ενστάσεις της αναφορικά με τις δηλώσεις του υπουργού Υγείας Άδωνι Γεωργιάδη για τα φάρμακα των καρκινοπαθών.

Να σημειωθεί πως ο Άδωνις Γεωργιάδης, επισήμανε σε ομιλία του σε εκδήλωση της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) πως θα πρέπει να ενεργοποιηθούν Ογκολογικά Συμβούλια για τον καλύτερο έλεγχο της φαρμακευτικής δαπάνης, καθώς όπως είπε, τα 3/4 των ογκολογικών φαρμάκων που συνταγογραφούνται σε ασθενείς, δεν χρειάζονται.

Για τα στοιχεία αυτά, ο υπουργός Υγείας επικαλέστηκε συνάντηση που είχε με την Εταιρεία Παθολόγων Ογκολόγων Ελλάδας, η οποία του ζήτησε – όπως είπε – να ενεργοποιηθούν τα Ογκολογικά Συμβούλια στα νοσοκομεία. «Κι αυτό θα κάνουμε», σημείωσε.

Η φαρμακευτική δαπάνη, πρόσθεσε, συνεχώς αυξάνεται και οι καινοτόμες θεραπείες είναι εξαιρετικά ακριβές. «Εάν δεν μπορέσουμε να ρυθμίσουμε την φαρμακευτική δαπάνη, στο τέλος οι ασθενείς δεν θα έχουν φάρμακα», ανέφερε ο υπουργός Υγείας.

Οι παραπάνω δηλώσεις προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις από τους ασθενείς και ανάγκασαν τη Δευτέρα (1/4) τον κ. Άδωνι Γεωργιάδη να προχωρήσει σε διευκρινίσεις μιλώντας σε εκπομπή του ΣΚΑΙ:

«Δεν κόβονται τα φάρμακα. Ό,τι πρέπει να γράφεται θα γράφεται και ό,τι πρέπει να δίνεται θα δίνεται. Άρα, σε κανέναν ασθενή που πρέπει να πάρει ένα φάρμακο δεν το κόβουμε», τόνισε συγκεκριμένα και πρόσθεσε με έμφαση:

«Όσο είμαι υπουργός, δεν θα κοπεί φάρμακο σε ασθενή που το χρειάζεται».

ΕΛΛΟΚ: «Οι απόψεις αυτές δεν είναι αποδεκτές»

Άμεση ήταν η απάντηση της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου – ΕΛΛΟΚ, του επίσημου δευτεροβάθμιου οργάνου εκπροσώπησης οργανώσεων ασθενών με καρκίνο, το οποίο αριθμεί 47 οργανώσεις-μέλη από όλη την Ελλάδα, συνηγορώντας για όλους τους τύπους καρκίνου.

Η ύπαρξη Ογκολογικών Συμβουλίων έχει στόχο την βελτίωση του θεραπευτικού αποτελέσματος στους ασθενείς με καρκίνο και δεν συνδέεται με την εξοικονόμηση πόρων, τονίζουν οι ασθενείς.

Τα Ογκολογικά Συμβούλια και η προώθηση της διεπιστημονικότητας στη φροντίδα του καρκίνου, αποτελούν το «Χρυσό Κανόνα» στην αντιμετώπιση του καρκίνου παγκοσμίως, επισημαίνουν.

«Η αναφορά περί ενεργοποίησής τους μας βρίσκει απόλυτα σύμφωνους και επικροτούμε την απόφαση και τη βούληση του Υπουργείου Υγείας να βελτιώσει τις εκβάσεις στη φροντίδα του καρκίνου», λένε, υπογραμμίζοντας παράλληλα πως η διεπιστημονικότητα στη φροντίδα του καρκίνου, όπως αυτή εκφράζεται από τη λειτουργία των ογκολογικών συμβουλίων «αποτελεί σαφές και αναφαίρετο δικαίωμα των ασθενών με καρκίνο σε όλη την Ευρώπη και υποχρέωση της πολιτείας, η διοικητική υποστήριξη, οργάνωση και επαρκής στελέχωση των ογκολογικών δομών με εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας ώστε να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική λειτουργία και αξιολόγηση των Ογκολογικών Συμβουλίων».

Οι ασθενείς με καρκίνο, επισημαίνουν ωστόσο, πως ο πρωταρχικός σκοπός αυτών των Ογκολογικών Συμβουλίων δεν είναι η συγκράτηση της φαρμακευτικής δαπάνης αλλά «η καλύτερη αξιοποίηση των διαθέσιμων θεραπευτικών οδών για την επίτευξη βέλτιστων αποτελεσμάτων για τους ασθενείς, αλλά και τη λειτουργία του συστήματος υγείας, μέσα από την οποία θα επέλθει τελικά η εξοικονόμηση των πόρων».

Η αντιμετώπιση της λειτουργίας των Ογκολογικών Συμβουλίων «ως επιπλέον φραγή για τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης για τον καρκίνο είναι σαφώς εκτός των διεθνών πρακτικών και του ρόλου τους και δεν είναι αποδεκτή από την ογκολογική κοινότητα», τονίζουν σε αυστηρούς τόνους τα μέλη της ΕΛΛΟΚ.

Ζητούν μάλιστα αύξηση της δημόσιας δαπάνης για την υγεία, η οποία υπολείπεται του Ευρωπαϊκού Μ.Ο «και παραμένει καθηλωμένη, παρά την αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας της χώρας μας τα τελευταία χρόνια».

Οι ασθενείς επισημαίνουν τέλος, πως τα νέα περιστατικά καρκίνου έχουν αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία, ενώ σύμφωνα με σχετικές μελέτες, η επιβίωση από τον καρκίνο έχει αυξηθεί κατά 50% από το 2010 λόγω των εξελίξεων και της πρόσβασης σε νέες καινοτόμες θεραπείες.

ΕΛΛΟΚ: «Οι δηλώσεις αυτές προκαλούν ανασφάλεια και σύγχυση»

Η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου, δεν συμμερίζεται την άποψη πώς οι ασθενείς με καρκίνο δεν χρειάζονται την πλειοψηφία των φαρμάκων που τους συνταγογραφούνται, «αντίθετα θεωρούμε ότι προκαλεί ανασφάλεια και σύγχυση«, αναφέρουν τα μέλη της ΕΛΛΟΚ.

Ταυτόχρονα εκφράζουν την αμέριστη εμπιστοσύνη τους στην Ένωση Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ) και τους θεράποντες ιατρούς, «που δίνουν πραγματικές μάχες σε αντίξοες συχνά συνθήκες, για να παρέχουν τις βέλτιστες δυνατές επιλογές, που θα κρατήσουν ζωντανούς και θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ασθενών με καρκίνο στη χώρα μας».

«Συμφωνούμε ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης για τη φροντίδα του καρκίνου και ανάγκη για περιστολή της σπατάλης σε όλους τους τομείς, αλλά ταυτόχρονα τονίζουμε και την ανάγκη για αύξηση της δημόσιας δαπάνης για την υγεία, η οποία υπολείπεται του Ευρωπαϊκού Μ.Ο και παραμένει καθηλωμένη, παρά την αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας της χώρας μας τα τελευταία χρόνια», τονίζει η ΕΛΛΟΚ.

Οι προτάσεις των ασθενών

Για τη βέλτιστη αξιοποίηση των διαθέσιμων και την ανεμπόδιστη πρόσβαση των ασθενών σε νέες θεραπείες αιχμής το επόμενο διάστημα, οι καρκινοπαθείς και μέλη της ΕΛΛΟ προτείνουν μεταξύ άλλων:

• Καθιέρωση της εφαρμογής και τήρησης των θεραπευτικών πρωτοκόλλων,
• Ενίσχυση του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, των νοσοκομειακών φαρμακοποιών και του διοικητικού προσωπικού
• Αναθεώρηση της φαρμακευτικής πολιτικής η οποία είναι υπεύθυνη για τις σοβαρές στρεβλώσεις που παρατηρούνται
• Επένδυση στην ψηφιοποίηση της υγείας και την αξιοποίηση των κλινικών δεδομένων για τη χάραξη στοχευμένων πολιτικών
• Αύξηση του κρατικού προϋπολογισμού και υιοθέτηση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων για την υγεία (ταμείο καινοτομίας, κλπ)
• Αξιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών προγραμμάτων για τον καρκίνο.

Της Γιάννας Σουλάκη / Πηγή: iatropedia.gr

NEWSIT

Σάλος με τις δηλώσεις Άδωνι Γεωργιάδη: «Τα Ογκολογικά Συμβούλια δεν υπάρχουν για να κόβουν φάρμακα»

Η αναβάθμιση των ηλεκτρονικών συστημάτων της ΗΔΙΚΑ άναψε το πράσινο φως για τη διαδικασία κατάργησης χιλιάδων ΑΜΚΑ. Κάποιοι θα χάσουν τη δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Μπορεί να υπήρχαν ανησυχίες από τους φαρμακοποιούς, ωστόσο χωρίς προβλήματα έγινε την Κυριακή (31/03) η αναβάθμιση του Πληροφοριακού Συστήματος ΑΜΚΑ – ΕΜΑΕΣ φέρνοντας μια σειρά από αλλαγές στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης λειτούργησε κανονικά όλη τη ημέρα, σύμφωνα με την πρόεδρο και διευθύνουσα σύμβουλο της ΗΔΙΚΑ, Νίκη Τσούμα.

«Ανεβάσαμε τη νέα έκδοση του ΑΜΚΑ και δεν είχαμε κανένα πρόβλημα. Ειδικά η συνταγογράφηση δούλεψε όλη τη μέρα», σημείωσε η ίδια μιλώντας στο iatropedia.gr.

Η αναβάθμιση που έγινε στα ηλεκτρονικά συστήματα αναμένεται να φέρει ριζικές αλλαγές, που θα οδηγήσουν σε δύο σημαντικά αποτελέσματα:

θα υπάρξει εκκαθάριση και απενεργοποίηση όλων των Αριθμών Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) που πλέον δεν αντιστοιχούν σε πραγματικούς δικαιούχους της δωρεάν ασφάλισης

θα υπάρξει αυστηροποίηση στην κατάθεση δικαιολογητικών για την έκδοση νέων.

Σύμφωνα με την κ. Νίκη Τσούμα, ο νέος ΑΜΚΑ θα διαχωρίζεται πλέον σε «ενεργό» και «ανενεργό».

«Θα υπάρχει από τώρα και στο εξής «ενεργός» και «ανενεργός» ΑΜΚΑ και στους υπάρχοντες και στους μελλοντικούς αριθμούς μητρώου κοινωνικής ασφάλισης. Φυσικά να διευκρινίσουμε, πως η εκκαθάριση αυτή δεν αφορά όσους πολίτες ζουν στη χώρα και είναι ασφαλισμένοι και ενεργοί. Αφορά άτομα που πέρασαν κάποια στιγμή από τη χώρα, δούλεψαν, έβγαλαν ΑΜΚΑ και μετά έφυγαν και ζουν σε άλλη χώρα. Αυτοί οι αριθμοί μέχρι σήμερα δεν έχουν διαγραφεί», τονίζει η πρόεδρος της ΗΔΙΚΑ.

Γιατί μπαίνει τάξη

Η πολιτεία μέσω της εκκαθάρισης των ΑΜΚΑ και της διαλειτουργικότητας των πληροφοριακών συστημάτων του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, του Μητρώου Πολιτών και της ΗΔΙΚΑ, προσπαθεί να βάλει τάξη σε ένα άναρχο μέχρι σήμερα τοπίο, το οποίο έχει επιφέρει «εκτόξευση» της φαρμακευτικής δαπάνης.

Συγκεκριμένα, υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα χιλιάδες ενεργά ΑΜΚΑ ατόμων που βρέθηκαν στη χώρα μας κάποια στιγμή, εργάστηκαν και στη συνέχεια έφυγαν ξανά στο εξωτερικό, χωρίς να «κλείσουν» την ασφαλιστική τους δυνατότητα.

Πολλοί από αυτούς σήμερα ζουν και εργάζονται σε γειτονικές χώρες, κι ενώ δεν έχουν έννομη σχέση με τη χώρα, έρχονται μόνο και μόνο για να συνταγογραφήσουν φάρμακα ή να υποβληθούν σε επεμβάσεις και εξετάσεις στο ΕΣΥ, ως (δήθεν) ανασφάλιστοι.

Μέσω του «νοικοκυρέματος» στα ΑΜΚΑ των ασφαλισμένων το Υπουργείο Υγείας εκτιμά πως θα εξοικονομήσει εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ.

Ο έλεγχος της φαρμακευτικής δαπάνης, άλλωστε, ήταν από τις πρώτες δεσμεύσεις του υπουργού Υγείας, Άδωνι Γεωργιάδη όταν ανέλαβε το υπουργείο Υγείας, αλλά και αίτημα των φαρμακευτικών εταιρειών και των διαγνωστικών κέντρων.

Κι αυτό καθώς, όταν υπάρχει υπέρβαση της δημόσιας δαπάνης για τα φάρμακα και τις εξετάσεις των ανασφάλιστων πολιτών, οι επιχειρήσεις υποχρεώνονται να επιστρέφουν τα κονδύλια αυτά στο κράτος, μέσω του συστήματος των υποχρεωτικών επιστροφών (clawback).

Το υπουργείο Υγείας διαβεβαιώνει ότι από την διαδικασία αυτή δεν θα επηρεαστούν στα ΑΜΚΑ των πραγματικά δικαιούχων και όσων πρέπει να συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Πώς θα γίνει η εκκαθάριση

Το επόμενο διάστημα το Υπουργείο Εργασίας θα καλέσει όλους τους ανασφάλιστους πολίτες έως το τέλος του έτους να επισκεφθούν το πλησιέστερο ΚΕΠ της περιοχής τους και να προσκομίσουν δικαιολογητικά τα οποία θα επιβεβαιώνουν τον τόπο κατοικίας τους.

Εάν κάποιος δεν ολοκληρώσει τη διαδικασία αυτή στον προκαθορισμένο χρόνο, το ΑΜΚΑ του θα καταστεί αυτόματα ανενεργό και μαζί, το δικαίωμα δωρεάν ιατροφαρμακευτικής κάλυψης στην Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) που υπογράφηκε στις αρχές του χρόνου, ο ΑΜΚΑ απενεργοποιείται όταν δεν πληρείται οποιοδήποτε από τα παρακάτω κριτήρια:

(α) της νόμιμης παραμονής ή

(β) της πρόσβασης στην αγορά εργασίας ή

(γ) της πραγματικής κατοικίας στη χώρα, εκτός των ανήλικων δικαιούχων ή

(δ) εφόσον απενεργοποιηθεί ο ΑΜΚΑ του άμεσα ασφαλισμένου, σε περίπτωση έμμεσα ασφαλισμένων ενηλίκων ή ανηλίκων.

Σε περίπτωση απενεργοποίησης του ΑΜΚΑ, οι κάτοχοι έχουν τη δυνατότητα άπαξ ενεργοποίησής του προσωρινά για 30 ημέρες, μέσα στις οποίες θα πρέπει να προσκομίσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την επανενεργοποίησή του.

Μέσω της διαδικασίας αυτής θα αποδειχθεί τελικά πόσα είναι τα πραγματικά ενεργά ΑΜΚΑ στη χώρα.

Πως θα εκδίδονται τα νέα ΑΜΚΑ

Εντωμεταξύ, η αναβάθμιση που έγινε στα πληροφοριακά συστήματα της ΗΔΙΚΑ αφορά και την έκδοση νέων ΑΜΚΑ, διαδικασία η οποία αυστηροποιείται από τώρα και στο εξής.

Το νέο ηλεκτρονικό σύστημα θα δέχεται πλέον μία σειρά δικαιολογητικών και βεβαιώσεων (ταυτότητα ή διαβατήριο, πιστοποίηση τόπου κατοικίας), που θα επιβεβαιώνουν ότι το άτομο πράγματι ζει μόνιμα στη χώρα και δύναται να έχει δωρεάν ασφάλιση.

Όπως αναφέρεται στην ΚΥΑ, υπάρχει διαχωρισμός στις περιπτώσεις έκδοσης ΑΜΚΑ σε Έλληνες πολίτες, πολίτες χωρών της ΕΕ, πολίτες τρίτων χωρών και ανιθαγενείς.

Αναλυτικότερα, απαιτούνται τα παρακάτω δικαιολογητικά ανά περίπτωση:

1. Για την έκδοση ΑΜΚΑ σε Έλληνες πολίτες ή ομογενείς

Απαιτείται ως δικαιολογητικό νόμιμης παραμονής, πρόσβασης στην αγορά εργασίας και υπαγωγής στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, δελτίο ταυτότητας ή ελληνικό διαβατήριο.

2. Για την έκδοση ΑΜΚΑ σε πολίτες κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Απαιτείται ως δικαιολογητικό νόμιμης παραμονής, πρόσβασης στην αγορά εργασίας και υπαγωγής στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, δελτίο ταυτότητας ή διαβατήριο κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ισχύ.

3. Για την έκδοση ΑΜΚΑ σε πολίτες τρίτων χωρών και ανιθαγενείς

Απαιτείται ως δικαιολογητικό νόμιμης παραμονής, πρόσβασης στην αγορά εργασίας και υπαγωγής στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, διαβατήριο τρίτης χώρας σε ισχύ ή ταξιδιωτικό έγγραφο δικαιούχου διεθνούς προστασίας σε ισχύ και τίτλος παραμονής στη χώρα, με δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας σε ισχύ.

Για όσους αντικειμενικά δεν έχουν διαβατήριο, τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας και τους δικαιούχους προσωρινής προστασίας, αρκεί ο τίτλος παραμονής στη χώρα, με δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας σε ισχύ.

Επιπλέον, διευκρινίζεται ότι, με την απόφαση, λαμβάνεται ειδική πρόνοια για τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, όπως οι άστεγοι και οι αιτούντες άσυλο.

Για τους αιτούντες άσυλο, με το δελτίο αιτούντος διεθνούς προστασίας εκδίδεται αυτόματα Προσωρινός Αριθμός Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (ΠΑΑΥΠΑ), ο οποίος εξασφαλίζει την παροχή υγειονομικής περίθαλψης. Αν η αίτηση ασύλου γίνει αποδεκτή, ο ΠΑΑΥΠΑ μετατρέπεται σε ΑΜΚΑ, ενώ, αν η αίτηση απορριφθεί, ο ΠΑΑΥΠΑ απενεργοποιείται αυτόματα.

Για τους αστέγους, έχει ληφθεί πρόνοια, ώστε για την απόδειξη της κατοικίας να αρκεί βεβαίωση χρήσης των υπηρεσιών από υπνωτήριο ή βεβαίωση από την κοινωνική υπηρεσία του δήμου ή από το Κέντρο Κοινότητας.

Της Γιάννας Σουλάκη / Πηγή: iatropedia.gr 

NEWSIT

Ποιοι χάνουν τη δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη μετά την εκκαθάριση στα ΑΜΚΑ

Η έκθεση στον καπνό πριν από τη γέννηση, όπως και η έναρξη του καπνίσματος κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία σχετίζονται σημαντικά με την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2 στην ενήλικη ζωή, σύμφωνα με μελέτη που παρουσιάστηκε σε συνέδριο της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας, στο Σικάγο.

Η έκθεση στον καπνό στην ενήλικη ζωή είναι ένας καθιερωμένος παράγοντας κινδύνου για διαβήτη τύπου 2 και προηγούμενες έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι τα άτομα που καπνίζουν έχουν 30-40% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2 σε σχέση με τα άτομα που δεν καπνίζουν.

Στην παρούσα προκαταρκτική μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα για σχεδόν 476.000 ενήλικες από τη βρετανική βάση δεδομένων Biobank, οι οποίοι δεν είχαν διαβήτη τύπου 2 όταν εγγράφηκαν, για να εκτιμήσουν τη συσχέτιση της έκθεσης στον καπνό πριν από τη γέννηση και της έναρξης του καπνίσματος κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία με την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2. Επίσης, διερεύνησαν κατά πόσο η τήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής ως ενήλικες, όπως η υγιεινή διατροφή, η άσκηση, ο επαρκής ύπνος, η διατήρηση φυσιολογικού βάρους και η αποφυγή του καπνίσματος, μπορεί να επηρέασαν την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2 στα άτομα υψηλού κινδύνου.

Όπως διαπιστώθηκε, η έκθεση στον καπνό πριν από τη γέννηση συσχετίστηκε με 22% αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2 σε σύγκριση με άτομα που δεν εκτέθηκαν ποτέ. Τα άτομα που ξεκίνησαν το κάπνισμα στην παιδική ηλικία είχαν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, σε σύγκριση με άτομα που δεν κάπνισαν ποτέ, όσοι ξεκίνησαν το κάπνισμα ως έφηβοι είχαν 57% υψηλότερο κίνδυνο, ενώ όσοι ξεκίνησαν το κάπνισμα ως ενήλικες 33% υψηλότερο κίνδυνο.

Τον υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2 είχαν οι συμμετέχοντες που είχαν γενετική προδιάθεση να αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2 και άρχισαν το κάπνισμα κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία. Ο κίνδυνος μειώθηκε στα άτομα που ακολουθούσαν έναν υγιεινό τρόπο ζωής στη μετέπειτα ζωή τους.

Οι ερευνητές διευκρινίζουν ότι πρόκειται για μελέτη παρατήρησης, οπότε τα ευρήματα υποδεικνύουν μια συσχέτιση και δεν επιβεβαιώνουν άμεση αιτία και αποτέλεσμα. Επίσης, οι πληροφορίες σχετικά με την έκθεση στον καπνό δηλώθηκαν από τους συμμετέχοντες, επομένως τα δεδομένα ενδέχεται να περιλαμβάνουν πιθανά σφάλματα μνήμης.

Μ.Κουζινοπούλου

ΑΠΕ-ΜΠΕ