Connect with us

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Βόλος: Οι 6 παράγοντες που οδήγησαν στον μαζικό θάνατο των ψαριών – Ανησυχία από τους επιστήμονες

Έντονη ανησυχία στους επιστήμονες για τις μελλοντικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον και τη δημόσια Υγεία, προκάλεσαν οι εικόνες αποκάλυψης από τον μαζικό θάνατο των ψαριών στον Παγασητικό κόλπο στον Βόλο.

Οι επιπτώσεις της κακοκαιρίας «Ντάνιελ» φαίνεται ότι θα συνεχίσουν να ταλαιπωρούν για καιρό το οικοσύστημα και τους κατοίκους της Θεσσαλίας, μετά και ους τόνους νεκρών ψαριών στον Βόλο.

Και μπορεί η διαχείριση του προβλήματος, με την αποκομιδή των ψαριών, την αποτέφρωση και την υγειονομική ταφή τους να ήταν επιτυχής, ωστόσο, ο προβληματισμός παραμένει για τους τρόπους αντιμετώπισης παρόμοιων οικολογικών καταστροφών που δεν αποκλείεται μάλιστα να πυκνώσουν λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Ο Καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ, Δημοσθένης Σαρηγιάννης, εξηγεί μιλώντας στο iatropedia.gr τις βασικές αιτίες που προκάλεσαν το απόκοσμο αυτό φαινόμενο και τονίζει πως η καταστροφή θα μπορούσε να είχε αποτραπεί, εάν είχαν ληφθεί προληπτικά μέτρα.

«Η διαχείριση κατά τη γνώμη μου ήταν σωστή, δηλαδή ως προς το διακομιδή των ψαριών την καύση και την υγειονομική ταφή τους. Αποφύγαμε θέματα αποσύνθεσης και ανάπτυξης άλλων παθογόνων και μικροοργανισμών. Άρα άμεσο πρόβλημα δημόσιας υγείας δεν νομίζω ότι υφίσταται, κι αυτό είναι καλό. Το πρόβλημα είναι ότι πρέπει να διαχειριστούμε την υγεία του οικοσυστήματος γιατί καταλαβαίνετε ότι αυτό που έγινε μας έδειξε ότι είμαστε πολύ ευάλωτοι», σημειώνει ο Καθηγητής.

Ποιες είναι, όμως, οι βασικές αιτίες που προκάλεσαν αυτό το δυστοπικό φαινόμενο στον Παγασητικό κόλπο και τις εικόνες που έκαναν τον γύρο του κόσμου;

Ο κ. Σαρηγιάννης, ως Διευθυντής και Πρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, συμμετείχε στην αρμόδια Επιτροπή που συστάθηκε για την ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας από την περιβαλλοντική καταστροφή. Μέσα από την επιστημονική του γνώση και εμπειρία εξηγεί με απλά λόγια τα 6 προβλήματα οικολογικής ανισορροπίας που προέκυψαν μετά την κακοκαιρία «Daniel» και την επιβάρυνση της λίμνης Κάρλας από τα φερτά υλικά της πλημμύρας, τα οποία προκάλεσαν τον θάνατο των ψαριών.

Τι προκάλεσε τον θάνατο των ψαριών

Σύμφωνα με τον Δημοσθένη Σαρηγιάννη, οι βασικοί παράγοντες που συνέβαλαν στο φαινόμενο είναι οι εξής:

  • Αυξημένο τροφικό φορτίο από φερτά υλικά: Η πλημμύρα στην Κάρλα και την ευρύτερη περιοχή προκάλεσε την εισροή φερτών υλικών πλούσιων σε θρεπτικά στοιχεία (φωσφόρο, άνθρακα κ.ά.). Αυτά ευνόησαν την ανάπτυξη μικροοργανισμών και ψαριών, δημιουργώντας συνθήκες ευτροφισμού.
  • Ευτροφισμός και έλλειψη οξυγόνου: Η υπερβολική ανάπτυξη ψαριών, σε συνδυασμό με τη μείωση του όγκου του νερού από τις αποστραγγίσεις της λίμνης Κάρλας, οδήγησαν σε υποξία (χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στο νερό), προκαλώντας ασφυξία στα ψάρια.

«Έχεις λιγότερο διαθέσιμο οξυγόνο για έναν πολύ μεγάλο πληθυσμό ψαριών με αποτέλεσμα τα ψάρια να εμφανίζουν υποξία η ανοξεία -ανάλογα με τις συνθήκες- και να πεθαίνουν. Πολλά ψάρια μάλιστα έπαθαν εμβολή και γι’ αυτό ανέβαιναν στην επιφάνεια», εξηγεί ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης.

  • Τοξικές ανθίσεις μικροοργανισμών: Η μεγάλη αύξηση μικροοργανισμών, κάποιων με τοξικές ιδιότητες (toxic blooms), προκάλεσε περαιτέρω θανάτους ψαριών, δηλητηριάζοντας το περιβάλλον τους.
  • Αύξηση θερμοκρασίας και εξάτμιση υδάτων: Το φετινό καλοκαίρι, οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες ενίσχυσαν την εξάτμιση του νερού και μείωσαν τη διαλυτότητα του οξυγόνου, επιδεινώνοντας την υποξία.
  • Εισροή ψαριών γλυκού νερού στον Παγασητικό: Μετά την πλημμύρα, ψάρια γλυκού νερού μετακινήθηκαν στον Παγασητικό, μέσω του χειμμάρου Ξηριά. Η επαφή τους με το θαλασσινό νερό οδήγησε σε σπάργωση (εισροή αλατιού στον οργανισμό τους), προκαλώντας τον θάνατό τους. «Έπαθαν σπάργωση, με αποτέλεσμα να σκάσουν. Θα είδατε στις φωτογραφίες που τα ψάρια ήταν “φουσκωμένα” Οι τοξικές ανθίσεις σκοτώνουν τα ψάρια, γιατί δηλητηριάζουν το περιβάλλον τους», τονίζει ο ειδικός.
  • Περίκλειστος κόλπος και φερτά υλικά: Ο Παγασητικός, ως περίκλειστος κόλπος, δεν είχε την απαραίτητη θαλασσοταραχή για να οξυγονωθεί το νερό επαρκώς. Η αύξηση των θερμοκρασιών και τα φερτά υλικά από τις πλημμύρες επηρέασαν αρνητικά και τα ψάρια του αλμυρού νερού, καταλήγει ο επιστήμονας.

Θάνατος ψαριών στον Παγασητικό: Μπορούσε να προβλεφθεί;

Ο Καθηγητής Σαρηγιάννης τονίζει ότι το φαινόμενο δεν ήταν απρόβλεπτο, καθώς οι παράγοντες που το προκάλεσαν ήταν γνωστοί στην επιστημονική κοινότητα.

Εδώ και ένα χρόνο, είχε επισημανθεί από γραπτή έκθεση του ιδίου, η πιθανότητα οικολογικής ανισορροπίας λόγω της επιβάρυνσης της λίμνης Κάρλας από φερτά υλικά. Παράλληλα, ο ίδιος είχε συμμετάσχει στην επιστημονική Επιτροπή για την Ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας και είχε προειδοποιήσει για τις πιθανές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και το περιβάλλον.

«Αυτό που είχα ζητήσει γραπτώς, ήταν να κάνουμε μια συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας του εδάφους για επιμολύνσεις, και του νερού για ανάπτυξη μικροοργανισμών με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Όλα αυτά μπορούσαμε να τα μετρήσουμε εύκολα. Με την παρακολούθηση της πορείας των υδάτων όλο αυτο τον καιρό, τον χειμώνα και την άνοιξη, θα μπορούσε κανείς να δει ότι συμβαίνει αυτή η κατάσταση, γιατί τα ψάρια αναπτύσσονταν ενδιάμεσα. Η Ολλανδική εταιρεία που είχε αναλάβει το έργο δεν νομίζω ότι έκανε αυτό του είδους στην παρακολούθηση και το λέω ειλικρινά. Οπότε υπ’ αυτήν την έννοια δεν είχαμε τον απαιτούμενο έλεγχο», επισημαίνει ο Καθηγητής.

Πώς θα μπορούσε να αποφευχθεί;

Η πρόληψη του φαινομένου θα μπορούσε να είχε επιτευχθεί, σύμφωνα με τον Δ. Σαρηγιάννη, με την εφαρμογή της μεθόδου του μηχανικού αερισμού. Μιας μεθόδου που ακολουθείται σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν ενδείξεις χαμηλής συγκέντρωσης οξυγόνου.  Με τη χρήση αντλιών θα μπορούσε να επιτευχθεί εμπλουτισμός του νερού με διαλυμένο οξυγόνο.

«Αν βρίσκαμε εγκαίρως τις τοξικές ανθίσεις, λόγω της μορφολογίας του βυθού να αναπτύσσονται πιο πολλά ψάρια εκεί όπου υπάρχει πιο πυκνό φορτίο, θα είχαμε εντοπίσει το έλλειμμα του οξυγόνου. Στη φάση αυτή θα μπορούσαμε να παρέμβουμε μηχανικά και το κόστος δεν θα ήταν τόσο μεγάλο, όσο ζημιά που προκλήθηκε στη συνέχεια. Άρα αν παρακολουθείς, μπορείς να δράσεις», σημειώνει ο επιστήμονας.

Καταλήγει, μάλιστα, πως ενώ δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη διατήρηση της υγείας του οικοσυστήματος. Εάν το οικοσύστημα παραμείνει υποβαθμισμένο, ενδέχεται να υπάρξουν νέες κρίσεις, ιδιαίτερα ενόψει της κλιματικής αλλαγής, η οποία εντείνει τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως λέει.

«Έίχαμε ενδείξεις και με τα κρούσματα της σαλμονέλας στην περιοχή, κάτι που συνδέεται με αλλαγές στον υδροφόρο ορίζοντα. Είμαστε πάρα πολύ καλοί στο να αντιμετωπίσουμε την κρίση, αλλά μόλις τελειώσει η κρίση εγκαταλείπουμε. Αυτό δεν χαρακτηρίζει ανθεκτικές κοινωνίες, αυτή είναι η αλήθεια. Και η κλιματική κρίση θα μας το χτυπάει αυτό “στο κεφάλι” συνέχεια», καταλήγει ο ειδικός.

Πηγή: iatropedia.gr

NEWSIT

Οι 6 παράγοντες που οδήγησαν στον μαζικό θάνατο των ψαριών στον Βόλο – Ανησυχία από τους επιστήμονες

 

Continue Reading
Advertisement

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Οι ακραίες ξηρασίες αναμένεται να γίνουν πιο συχνές, σοβαρές και εκτεταμένες

Αντιμέτωπος με πολυετείς ξηρασίες βρίσκεται τα τελευταία χρόνια ο πλανήτης την ώρα που τα υδάτινα αποθέματα λιγοστεύουν.

Οι επίμονες πολυετείς ξηρασίες στον πλανήτη γίνονται όλο και πιο συχνές από το 1980 και θα συνεχίσουν να επιδεινώνονται με την αύξηση της θερμοκρασίας, όπως προειδοποιεί μελέτη του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Έρευνας Δασών, Χιονιού και Τοπίου που δημοσιεύεται στο περιοδικό Science.

Ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η αύξηση της θερμοκρασίας προκαλεί πολυετείς ξηρασίες και οξείες κρίσεις υδάτινων αποθεμάτων σε ευάλωτες περιοχές παγκοσμίως είναι η Χιλή, όπου 15 χρόνια επίμονης και καταστροφικής ξηρασίας, της μεγαλύτερης σε διάρκεια των τελευταίων 1.000 ετών, έχουν σχεδόν αποξηράνει τα υδάτινα αποθέματα της χώρας.

Οι ερευνητές του ελβετικού ινστιτούτου σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Αυστρίας ανέλυσαν παγκόσμια μετεωρολογικά δεδομένα και μοντελοποίησαν τις ξηρασίες κατά την περίοδο 1980-2018. Κατέδειξαν μια ανησυχητική αύξηση των πολυετών ξηρασιών που έγιναν μεγαλύτερες, συχνότερες και πιο ακραίες καλύπτοντας περισσότερες εκτάσεις. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο οι πληγείσες από την ξηρασία περιοχές εξαπλώνονται κατά μέσο όρο κατά επιπλέον 50.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, κάτι που αντιστοιχεί περίπου στην έκταση της Σλοβακίας και η εξάπλωση αυτή προκαλεί τεράστιες ζημιές στα οικοσυστήματα, τη γεωργία και την παραγωγή ενέργειας.

Μέσα από την έρευνα χαρτογραφήθηκαν όχι μόνο καλά τεκμηριωμένες ξηρασίες, αλλά και λιγότερο γνωστά ακραία συμβάντα, όπως η ξηρασία που επηρέασε το τροπικό δάσος του Κονγκό από το 2010 ως το 2018. «Ενώ τα εύκρατα λιβάδια έχουν πληγεί περισσότερο τα τελευταία 40 χρόνια, τα βόρεια και τροπικά δάση φάνηκε να αντέχουν αποτελεσματικότερα στην ξηρασία και μάλιστα εμφάνισαν παράδοξα αποτελέσματα κατά την έναρξη της ξηρασίας», σημειώνει ο ανώτερος ερευνητής του ελβετικού Ινστιτούτου και συγγραφέας της μελέτης, Ντερκ Κάργκερ.

Μέσα από τον δημόσια διαθέσιμο κατάλογο των ξηρασιών που δημοσιεύεται στο πλαίσιο της συγκεκριμένης έρευνας «ελπίζουμε ότι θα βοηθήσουμε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να προσανατολιστούν σε πιο ρεαλιστικά μέτρα προετοιμασίας και πρόληψης», υπογραμμίζει η καθηγήτρια του Ινστιτούτου Επιστήμης και Τεχνολογίας της Αυστρίας, Φραντσέσκα Πελιτσιότι, παρατηρώντας ότι «επί του παρόντος οι στρατηγικές θεωρούν σε μεγάλο βαθμό τις ξηρασίες ως ετήσια ή εποχιακά γεγονότα και αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις μεγαλύτερες και σοβαρότερες μεγάλες ξηρασίες που θα αντιμετωπίσουμε στο μέλλον».

NEWSIT

Οι ακραίες ξηρασίες αναμένεται να γίνουν πιο συχνές, σοβαρές και εκτεταμένες

Continue Reading

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Ο πρωινός καφές μπορεί να προστατεύσει την καρδιά καλύτερα από την ολοήμερη κατανάλωση καφέ

Όσοι πίνουν καφέ το πρωί φαίνεται να έχουν χαμηλότερο κίνδυνο να πεθάνουν από καρδιαγγειακά νοσήματα και χαμηλότερο συνολικό κίνδυνο θνησιμότητας σε σύγκριση με όσους πίνουν καφέ όλη την ημέρα, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας «European Heart Journal».

Στην έρευνα συμμετείχαν 40.725 ενήλικες που έλαβαν μέρος στην Εθνική Έρευνα Υγείας και Διατροφής των ΗΠΑ την περίοδο 1999-2018. Στο πλαίσιο της μελέτης, οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν για όλα τα τρόφιμα και ποτά, συμπεριλαμβανομένου του καφέ, που κατανάλωναν τουλάχιστον για μία ημέρα. Σε μια υποομάδα 1.463 ατόμων ζητήθηκε να συμπληρώσουν λεπτομερές ημερολόγιο κατανάλωσης τροφίμων και ποτών για μία εβδομάδα. Στη συνέχεια οι ερευνητές συνέδεσαν αυτές τις πληροφορίες με τα αρχεία των θανάτων και την αιτία θανάτου για μια περίοδο εννιά έως δέκα ετών.

Περίπου το 36% των ατόμων που συμμετείχαν στη μελέτη έπιναν καφέ το πρωί, το 16% έπιναν καφέ καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και το 48% δεν έπιναν καφέ. Όσοι έπιναν καφέ το πρωί είχαν 16% λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν από οποιαδήποτε αιτία και 31% λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν από καρδιαγγειακά νοσήματα σε σύγκριση με όσους δεν έπιναν καφέ. Αυτό το όφελος διαπιστώθηκε τόσο σε όσους έπιναν μέτριες ποσότητες καφέ (2-3 φλυτζάνια) όσο και σε όσους έκαναν μεγαλύτερη κατανάλωση (περισσότερα από τρία φλυτζάνια). Οι συμμετέχοντες που έπιναν ένα φλυτζάνι ή λιγότερο καφέ επωφελήθηκαν από μικρότερη μείωση του κινδύνου. Αντίθετα, δεν παρατηρήθηκε μείωση του κινδύνου για όσους έπιναν καφέ όλη την ημέρα.

Ο επικεφαλής της μελέτης, Λου Κι, καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας και Τροπικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Tulane στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ, επισημαίνει ότι «αυτή η μελέτη δεν μας λέει γιατί η κατανάλωση καφέ το πρωί μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά νοσήματα. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι η κατανάλωση καφέ το απόγευμα ή το βράδυ μπορεί να διαταράξει τους κιρκάδιους ρυθμούς και τα επίπεδα ορμονών, όπως η μελατονίνη. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε αλλαγές στους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως η φλεγμονή και η αρτηριακή πίεση. Χρειάζονται όμως περαιτέρω μελέτες για να επικυρώσουμε τα ευρήματά μας σε άλλους πληθυσμούς, καθώς και κλινικές δοκιμές για να ελέγξουμε τις πιθανές επιπτώσεις της αλλαγής του χρονικού διαστήματος μέσα στην ημέρα κατά το οποίο οι άνθρωποι πίνουν καφέ».

Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:

https://academic.oup.com/eurheartj/article-lookup/doi/10.1093/eurheartj/ehae871

Μ.Κουζινοπούλου

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Continue Reading

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Ερευνητές δημιουργούν τον πρώτο Άτλαντα Ανθρώπινων Κυττάρων

Μια σειρά ερευνών-ορόσημο για την κατανόηση του ανθρώπινου σώματος δημοσιεύτηκαν στα περιοδικά του ομίλου Nature, στο πλαίσιο της προσπάθειας ανάπτυξης του πρώτου Άτλαντα Ανθρώπινων Κυττάρων.

Σε μια συλλογή περισσότερων από 40 άρθρων παρουσιάζονται έρευνες για μια μεγάλη ποικιλία ιστών, τύπων κυττάρων και οργάνων, όπως ο εγκέφαλος, το ανοσοποιητικό σύστημα, το έντερο και το ενδομήτριο, επιτρέποντας την ακριβέστερη ταυτοποίηση κυτταρικών τύπων και την κατανόηση της κυτταρικής ετερογένειας σε διάφορα βιολογικά πλαίσια. και ασθένειες.

Οι έρευνες αξιοποιούν νέα δεδομένα και εργαλεία, από τα οποία βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη και τη μηχανική μάθηση, για να βοηθήσουν στην κατανόηση της ανθρώπινης υγείας σε κυτταρικό επίπεδο.

Μεταξύ άλλων στις δημοσιεύσεις παρουσιάζονται: ο τρόπος σχηματισμού του πλακούντα και του σκελετού, οι αλλαγές κατά την ωρίμανση του εγκεφάλου, οι αντιδράσεις των πνευμόνων στον Covid-19, ο πληρέστερος μέχρι σήμερα κυτταρικός χάρτης του ανθρώπινου εντέρου και ο εντοπισμός ενός τύπου κυττάρου του εντέρου που μπορεί να εμπλέκεται στη φλεγμονή του εντέρου, ο πρώτος άτλαντας του αναπτυσσόμενου ανθρώπινου θύμου. αδένα, που εκπαιδεύει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος για την προστασία από λοιμώξεις.

Το ανθρώπινο σώμα περιλαμβάνει περίπου 37,2 τρισεκατομμύρια κύτταρα και κάθε τύπος κυττάρου έχει μια μοναδική λειτουργία. Η κατανόηση της πολυπλοκότητας του ανθρώπινου σώματος σε κυτταρικό επίπεδο αποτελεί πρόκληση, αλλά είναι ζωτικής σημασίας για την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης.

Τις έρευνες κάνει η κοινοπραξία «Human Cell Atlas» (HCA), που ιδρύθηκε το 2016 με στόχο τη δημιουργία ενός άτλαντα για κάθε τύπο κυττάρου στο ανθρώπινο σώμα. Αποτελείται από περισσότερους από 3.600 επιστήμονες σε 102 χώρες, οι οποίοι μέχρι σήμερα έχουν σκιαγραφήσει πάνω από 100 εκατομμύρια κύτταρα από περισσότερους από 10.000 ανθρώπους. Ανάμεσα στους βασικούς χρηματοδότες των ερευνών είναι η πρωτοβουλία του ιδρυτή του Facebook «Chan Zuckerberg Initiative».

«Δημιουργώντας έναν ολοκληρωμένο χάρτη αναφοράς του υγιούς ανθρώπινου σώματος, ένα είδος Google Maps για την κυτταρική βιολογία, ο Άτλας Ανθρώπων Κυττάρων περιγράφει ένα σημείο αναφοράς για την ανίχνευση και την κατανόηση των αλλαγών που διέπουν την υγεία και την ασθένεια. Αυτό το νέο επίπεδο κατανόησης των συγκεκριμένων γονιδίων, μηχανισμών και τύπων κυττάρων εντός των ιστών θέτει τις βάσεις για ακριβέστερη διάγνωση, καινοτόμο ανακάλυψη φαρμάκων και προηγούμενες προσεγγίσεις αναγεννητικής ιατρικής», σημειώνει η συμπρόεδρος και μεταξύ των ιδρυτών της κοινότητας, καθηγήτρια Πανεπιστημίου στο Κείμπριτζ, Σάρα. Ταιχμαν.

Μ.Κουζινοπούλου

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Continue Reading

ΤΑ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ