Ο Φετουλάχ Γκιουλέν, ο αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ ιεροκήρυκας, ο οποίος σύστησε ένα ισχυρό ισλαμικό κίνημα στην Τουρκία και πέραν αυτής αλλά τα τελευταία χρόνια της ζωής του σημαδεύτηκαν από κατηγορίες ότι ενορχήστρωσε το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του Τούρκου ηγέτη Ταγίπ Ερντογάν, πέθανε σε ηλικία 83 ετών, όπως επιβεβαίωσε πριν από λίγο και η Άγκυρα.

Η ιστοσελίδα Herkul, η οποία δημοσιεύει το κήρυγμά του, έγραψε στον λογαριασμό της στο Χ ότι ο Γκιουλέν πέθανε χθες το απόγευμα σε αμερικανικό νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν.

Κάποτε σύμμαχος του Ερντογάν, ο Γκιουλέν ήρθε σε ρήξη μαζί του και ο Τούρκος πρόεδρος τού χρέωσε την απόπειρα πραξικοπήματος εις βάρος του το 2016 κατά την οποία περίπου 250 άνθρωποι σκοτώθηκαν.

Ο Γκιουλέν, ο οποίος είχε καταφύγει στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ από το 1999, αρνούνταν κάθε ανάμειξη στην απόπειρα πραξικοπήματος.

Σύμφωνα με τους υποστηρικτές του, το κίνημα του Γκιουλέν, γνωστό ως “Χιζμέτ”, το οποίο στα τουρκικά σημαίνει “υπηρεσία”, επιδιώκει την εξάπλωση μιας μετριοπαθούς εκδοχής του ισλάμ, η οποία προωθεί την δυτικότροπη εκπαίδευση, τις ελεύθερες αγορές και την διαθρησκειακή επικοινωνία.

Από το αποτυχημένο πραξικόπημα και έπειτα, το κίνημά του βρισκόταν συστηματικά αντιμέτωπο με επιχειρήσεις καταστολής στην Τουρκία και η επιρροή του διεθνώς είχε μειωθεί.

Γνωστός στους υποστηρικτές του ως “Χοτζαεφέντι” (αξιοσέβαστος δάσκαλος) ο Γκιουλέν γεννήθηκε σε χωριό της επαρχίας Ερζερούμ στην ανατολική Τουρκία το 1941. Ο πατέρας του ήταν ιμάμης και ο ίδιος μελέτησε το Κοράνι από πολύ μικρή ηλικία.

Το 1959 ο Γκιουλέν διορίστηκε ιμάμης σε τζαμί της Αδριανούπολης, στη βορειοδυτική Τουρκία, και άρχισε να γίνεται γνωστός ως ιεροκήρυκας την δεκαετία του 60 στη Σμύρνη, όπου ίδρυσε φοιτητικές εστίες και επισκεπτόταν τσαγερίες για να κηρύττει.

Αυτές οι φοιτητικές εστίες σήμαναν την αρχή ενός ανεπίσημου δικτύου, το οποίο μέσα στις επόμενες δεκαετίες εξαπλώθηκε μέσω εκπαιδευτικών, επιχειρηματικών, κρατικών και δημοσιογραφικών ιδρυμάτων παρέχοντας μεγάλη επιρροή στους υποστηρικτές του.

Η επιρροή αυτή εξαπλώθηκε και πέραν των συνόρων της Τουρκίας σε πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας, στα Βαλκάνια, την Αφρική και τη Δύση μέσω ενός δικτύου σχολείων.

ΠΡΩΗΝ ΣΥΜΜΑΧΟΣ ΤΟΥ ΕΡΝΤΟΓΑΝ

Ο Γκιουλέν ήταν στενός σύμμαχος του Ερντογάν και του κόμματός του Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, αλλά η κλιμακούμενη ένταση στις μεταξύ τους σχέσεις κορυφώθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 όταν ήρθαν στο φως οι έρευνες για διαφθορά που στοχοθετούσαν υπουργούς και αξιωματούχους που επρόσκειντο στον Ερντογάν.

Εισαγγελείς και η αστυνομία από το κίνημα Hizmet του Γκιουλέν θεωρήθηκε ευρέως ότι βρίσκονταν πίσω από τις έρευνες και εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης εις βάρος του ιεροκήρυκα το 2014 με το κίνημά του να χαρακτηρίζεται τρομοκρατική οργάνωση δύο χρόνια αργότερα.

Λίγο μετά την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016, ο Ερντογάν χαρακτήρισε το δίκτυο του Γκιουλέν προδότες και “κάτι σαν καρκίνωμα” και υποσχέθηκε ότι θα τους εξαρθρώσει όπου κι αν βρίσκονται. Εκατοντάδες σχολεία, εταιρείες, ενώσεις και έντυπα που συνδέονταν με τον Γκιουλέν έκλεισαν και κατασχέθηκαν περιουσιακά στοιχεία.

Ο Γκιουλέν καταδίκασε “απερίφραστα” την απόπειρα πραξικοπήματος.

Σε ανακοίνωσή του ανέφερε: “Ως κάποιος που υπέφερε από τα διάφορα πραξικοπήματα τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, είναι ιδιαίτερα προσβλητικό να κατηγορούμαι ότι συνδέομαι με οποιονδήποτε τρόπο με μια τέτοια απόπειρα”.

Σε μια εκστρατεία καταστολής μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, η οποία σύμφωνα με την κυβέρνηση στοχοθέτησε τους υποστηρικτές του Γκιουλέν, συνελήφθησαν τουλάχιστον 77.000 άνθρωποι και τέθηκαν σε διαθεσιμότητα με βάση έκτακτα μέτρα 150.000 δημόσιοι υπάλληλοι, ανάμεσά τους εκπαιδευτικοί, δικαστές και στρατιώτες.

Εταιρείες και μέσα ενημέρωσης που θεωρήθηκε ότι συνδέονταν με τον Γκιουλέν είτε έκλεισαν είτε κατασχέθηκαν από το κράτος. Η τουρκική κυβέρνηση είπε ότι οι ενέργειές της ήταν δικαιολογημένες εξαιτίας του μεγέθους της απειλής που συνιστούσε για το κράτος το αποτυχημένο πραξικόπημα.

Ο Γκιουλέν έγινε επίσης ανεπιθύμητο πρόσωπο εντός της Τουρκίας, οι υποστηρικτές του Ερντογάν τον διέσυραν και η αντιπολίτευση, η οποία θεωρούσε ότι το δίκτυό του επί δεκαετίες συνωμοτούσε για να υπονομεύσει τα κοσμικά θεμέλια της δημοκρατίας, τον απέφευγε.

Η Άγκυρα επιχείρησε επί μακρόν την έκδοσή του από τις ΗΠΑ.

Μιλώντας από το συγκρότημα όπου διέμενε στα Όρη Ποκόνο της Πενσιλβάνια, ο Γκιουλέν δήλωσε σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Reuters το 2017 ότι δεν σχεδιάζει να εγκαταλείψει τις ΗΠΑ για να αποφύγει την έκδοσή του. Ήδη από τότε έδειχνε αδύναμος, έσερνε τα πόδια του και είχε δίπλα του τον επί μακρόν γιατρό του.

Ο Γκιουλέν είχε ταξιδέψει στις ΗΠΑ για ιατρική παρακολούθηση, αλλά παρέμεινε εκεί καθώς στην Τουρκία βρισκόταν στο επίκεντρο ποινικής έρευνας.

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ο ισραηλινός στρατός εξαπέλυσε χθες Κυριακή το βράδυ αεροπορικούς βομβαρδισμούς στον Λίβανο εναντίον των γραφείων θεσμού που κατηγορεί πως χρηματοδοτεί τη Χεζμπολά, ενώ σφυροκόπησε θέσεις του προσκείμενου στο Ιράν κινήματος σ’ όλη τη χώρα.

Διαβάστε επίσης:

• Η Χεζμπολά του Λιβάνου ανακοίνωσε πως κατέρριψε drone του Ισραήλ

Από την πλευρά της, η ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ στον Λίβανο κατηγόρησε τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις ότι κατέστρεψαν «εσκεμμένα» ένα «παρατηρητήριο» των κυανοκράνων στον νότιο Λίβανο, επεισόδιο που προστίθεται σε σειρά συμβάντων στα οποία επλήγησαν θέσεις της – εξαιτίας της οποίας το Ισραήλ επικρίθηκε σε διεθνές επίπεδο.

Το λιβανικό επίσημο πρακτορείο ειδήσεων ANI μετέδωσε πως έγιναν ένδεκα ισραηλινοί βομβαρδισμοί εναντίον υποκαταστημάτων του «Αλ Καρντ αλ Χάσαν» σε νότιο προάστιο της Βηρυτού και στο ανατολικό τμήμα του Λιβάνου, έπειτα από ισραηλινές προτροπές στους αμάχους να απομακρυνθούν εσπευσμένα από περιοχές όπου βρίσκονται γραφεία του θεσμού, στον οποίο έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ.

Ο χρηματοπιστωτικός οργανισμός Αλ Καρντ αλ Χάσαν (σ.σ. «αγαθοεργός δανεισμός») ενέχεται «στη χρηματοδότηση τρομοκρατικών δραστηριοτήτων της Χεζμπολά», υποστήριξε ο εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού για το αραβόφωνο κοινό, ο Αβιχάι Αντραΐ, μέσω X.

Στη Σαΐντα, στον νότο, ανταποκριτής του Γαλλικού Πρακτορείου είδε κόσμο να φεύγει τρομοκρατημένος από τα περίχωρα εγκατάστασης του χρηματοπιστωτικού οργανισμού.

Νωρίτερα, ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε πως στοχοποίησε «κέντρο διοίκησης» της Χεζμπολά κοντά στην πρωτεύουσα και ότι έπληξε δεκάδες κοινότητες στον Νότο.

Πηγή του Γαλλικού Πρακτορείου στα σώματα ασφαλείας του Λιβάνου αναφέρθηκε σε βομβαρδισμό κοντά στο διεθνές αεροδρόμιο της Βηρυτού, σε μικρή απόσταση από τα νότια προάστια. Δημοσιογράφος του AFP είδε να υψώνονται στήλες καπνού στην περιοχή.

Καθώς συνεχίζει τον πόλεμο σε δυο μέτωπα, ο ισραηλινός στρατός εξακολουθεί τις επιχειρήσεις εναντίον της παλαιστινιακής Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, όπου βομβαρδισμός σκότωσε τουλάχιστον 73 ανθρώπους το Σάββατο στην Μπέιτ Λάχια (βόρεια), σύμφωνα με την πολιτική προστασία – το Ισραήλ αμφισβητεί τον απολογισμό.

Ανακοίνωσε επίσης πως αναχαίτισε στον συριακό εναέριο χώρο drone που πλησίαζε την ισραηλινή επικράτεια «από ανατολάς».

Έπειτα από χονδρικά έναν χρόνο ανταλλαγών πυρών με τη Χεζμπολά κι αφού θεώρησε πως έχει αποδυναμώσει τη Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, ο ισραηλινός στρατός μετέφερε στα μέσα Σεπτεμβρίου το επίκεντρο του πολέμου στον Λίβανο, διεξάγοντας εντατικούς βομβαρδισμούς εναντίον της Χεζμπολά από την 23η Σεπτεμβρίου και χερσαίες επιχειρήσεις από την 30ή στο νότιο τμήμα του.

Πάνω από 50 τοποθεσίες βομβαρδίστηκαν χθες κατά μήκος των συνόρων με το Ισραήλ, σύμφωνα με το ANI, το οποίο μετέδωσε επίσης ότι ο ισραηλινός στρατός «δυναμιτίζει» σπίτια σε χωριά.

Ο στρατός του Λιβάνου -ο οποίος δεν παίρνει μέρος στις εχθροπραξίες- ανακοίνωσε τον θάνατο τριών μελών του σε ισραηλινό βομβαρδισμό στο νότιο τμήμα της χώρας.

Κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στους άνδρες του στο βόρειο Ισραήλ, ο ισραηλινός υπουργός Άμυνας Γιοάβ Γκάλαντ διαβεβαίωσε πως ο στρατός του «καταστρέφει» τη Χεζμπολά σε «όλα τα χωριά κατά μήκος των συνόρων».

Το Ισραήλ λέει πως σκοπός του είναι να εξουδετερωθεί το σιιτικό κίνημα στους τομείς κοντά στα σύνορα των δυο κρατών, ώστε να επιτραπεί η ασφαλής επιστροφή περίπου 60.000 κατοίκων παραμεθόριων περιοχών του βορρά που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους εξαιτίας των ακατάπαυστων εκτοξεύσεων ρουκετών από τους σιίτες μαχητές.

Η Χεζμπολά από την πλευρά της ανέλαβε την ευθύνη για νέα πυρά, εναντίον ιδίως τριών στρατιωτικών βάσεων κοντά στις πόλεις Χάιφα και Σαφέντ του βόρειου Ισραήλ, καθώς και εναντίον ισραηλινών στρατευμάτων στον νότιο Λίβανο.

Διαβεβαίωσε επίσης πως κατέρριψε ισραηλινό drone τύπου Hermes 450, χωρίς να διευκρινίσει πού.

Τουλάχιστον 1.470 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί στον Λίβανο από την 23η Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με καταμέτρηση του Γαλλικού Πρακτορείου βασισμένη σε επίσημα δεδομένα. Στα μέσα Οκτωβρίου, ο ΟΗΕ καταμετρούσε κάπου 700.000 εσωτερικά εκτοπισμένους στη χώρα.

Προχθές Σάββατο, ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου κατηγόρησε το λιβανικό σιιτικό κίνημα πως αποπειράθηκε να τον δολοφονήσει με drone που στοχοποίησε, ενώ απουσίαζε, ιδιωτική κατοικία του στην Καισάρεια, παραθαλάσσια πόλη του κεντρικού Ισραήλ.

Η Χεζμπολά δεν ανέλαβε την ευθύνη για την ενέργεια αυτή, πάντως η ιρανική μόνιμη αντιπροσωπεία στα Ηνωμένα Έθνη ανέφερε πως το λιβανικό κίνημα βρισκόταν πράγματι πίσω από την επίθεση.

Την ίδια ώρα, ο ισραηλινός στρατός εντείνει τη νέα επίθεσή του στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας εναντίον της Χαμάς, μερικές ημέρες αφού άνδρες του σκότωσαν, την περασμένη Τετάρτη, τον επικεφαλής της Γιαχία Σινουάρ. Ανακοίνωσε χθες Κυριακή πως διεξήγαγε επιχειρήσεις «στον βορρά, στο κέντρο και στον νότο».

Χθες, οικογένειες θρηνούσαν τους νεκρούς συγγενείς τους σε βομβαρδισμό στην Μπέιτ Λάχια στο νοσοκομείο Καμάλ Αντουάν, από τις μεγαλύτερες δομές υγείας στην περιοχή.

Ο ισραηλινός στρατός διαβεβαίωσε πως έπληξε «στόχο» που ανήκε στη Χαμάς και ότι ο απολογισμός των θυμάτων που δημοσιοποιήθηκε από τις παλαιστινιακές αρχές «δεν ανταποκρίνεται» στις πληροφορίες που έχει στην κατοχή του.

Ήδη πριν από αυτόν τον βομβαρδισμό, η πολιτική προστασία έκανε λόγο για «πάνω από 400 νεκρούς» στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας αφότου ο ισραηλινός στρατός άρχισε τη νέα επιχείρησή του την 6η Οκτωβρίου, επικεντρωμένη αρχικά στην Τζαμπάλια και γύρω από αυτήν.

«Έχουμε πιαστεί σε παγίδα, χωρίς τροφή, χωρίς νερό, χωρίς φάρμακα, κινδυνεύουμε να πεθάνουμε από την πείνα μέσα στα συντρίμμια και στις καταστροφές», συνόψισε ο Άχμαντ Σάλεχ, 36 ετών, στην Μπέιτ Λάχια.

Η Χαμάς, στην εξουσία στη Λωρίδα της Γάζας από το 2007, διατρανώνει πως θα συνεχίσει τη μάχη, παρά τον θάνατο του Γιαχία Σινουάρ, ο οποίος χαρακτηριζόταν από το Ισραήλ ο εγκέφαλος της άνευ προηγουμένου εφόδου του στρατιωτικού βραχίονα του ισλαμιστικού κινήματος στο νότιο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου 2023, που αποτέλεσε έναυσμα του πολέμου.

Κατά την έφοδο εκείνη έχασαν τη ζωή τους τους 1.206 άνθρωποι στο Ισραήλ, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με καταμέτρηση του Γαλλικού Πρακτορείου βασισμένη σε επίσημα δεδομένα, που συμπεριλαμβάνει ομήρους θανόντες υπό αιχμαλωσία.

Από τους 251 ανθρώπους που απήχθησαν κατά τη διάρκεια της εφόδου, 97 εξακολουθούν να κρατούνται όμηροι στη Λωρίδα της Γάζας, πλην όμως 34 εξ αυτών έχουν κηρυχθεί νεκροί από τον ισραηλινό στρατό.

Τουλάχιστον 42.603 Παλαιστίνιοι, στην πλειονότητά τους άμαχοι, έχουν χάσει τη ζωή τους στις ευρείας κλίμακας ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις αντιποίνων στη Λωρίδα της Γάζας, σύμφωνα με τα δεδομένα του υπουργείου Υγείας της κυβέρνησης της Χαμάς, που θεωρεί αξιόπιστα ο ΟΗΕ.

ΑΠΕ ΜΠΕ