Τα τελευταία χρόνια, το ακρωνύμιο ESG (Environmental, Social, Governance) έχει κατακλύσει τις επιχειρηματικές ατζέντες. Όμως πέρα από κανονιστικά πλαίσια, αξιολογήσεις και δείκτες, το ESG είναι κάτι βαθύτερο: είναι μια νέα αντίληψη για το πώς πρέπει να λειτουργεί μια επιχείρηση στον κόσμο.

1. ESG και Κουλτούρα: Το Πνεύμα της Εταιρείας

Η κουλτούρα μιας επιχείρησης δεν διαμορφώνεται από τα έγγραφα συμμόρφωσης, αλλά από την καθημερινή συμπεριφορά, τις αποφάσεις που λαμβάνονται και το ήθος των στελεχών της. Αν οι αξίες του ESG δεν ενσωματωθούν στην κουλτούρα, τότε μένουν κενά γράμματα.

• Περιβαλλοντική υπευθυνότητα σημαίνει σεβασμός στον πόρο και τη βιωσιμότητα, όχι απλώς μείωση κατανάλωσης.
• Κοινωνική ευθύνη σημαίνει σεβασμός στον άνθρωπο, στους εργαζόμενους, στους πελάτες, στους αδύναμους.
• Καλή διακυβέρνηση σημαίνει ακεραιότητα, διαφάνεια και λογοδοσία, ακόμη και όταν κανείς δεν «κοιτάζει».

2. ESG και Ηγεσία: Ήθος, Όραμα και Παράδειγμα

Η εφαρμογή του ESG ξεκινά από την κορυφή. Η ηγεσία μιας εταιρείας καλείται όχι απλώς να υιοθετήσει ESG στρατηγικές, αλλά να γίνει η ίδια παράδειγμα:

• Με ήθος στη λήψη αποφάσεων.
• Με όραμα για μακροπρόθεσμη αξία, όχι μόνο για άμεσα οικονομικά οφέλη.
• Με ενσυναίσθηση για την κοινωνία και τους ανθρώπους.

Ο εσωτερικός έλεγχος σε αυτή τη διαδικασία δεν είναι αστυνόμος, αλλά συνοδοιπόρος. Ένας εταίρος που βοηθά τη διοίκηση να παραμείνει προσηλωμένη στις αξίες, να εντοπίζει κινδύνους αλλοίωσης της κουλτούρας και να διατηρεί το ESG ζωντανό και λειτουργικό στην καθημερινή πράξη.

3. Το ESG είναι ταξίδι, όχι προορισμός

Πολλές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν το ESG ως υποχρέωση: συμπλήρωση checklists, έκδοση sustainability Reports, συμμετοχή σε αξιολογήσεις. Αυτή η προσέγγιση δεν θα αντέξει στο χρόνο.

Το ESG απαιτεί διαρκή εσωτερική αυτοπαρατήρηση, αναθεώρηση πολιτικών, εκπαίδευση ανθρώπινου δυναμικού, ενίσχυση της εταιρικής ηθικής και εσωτερικό διάλογο.

4. Greenwashing: Η Σκοτεινή Πλευρά του ESG

Καθώς η βιωσιμότητα γίνεται βασικό κριτήριο αξιολόγησης για επενδυτές, καταναλωτές και ρυθμιστικές αρχές, ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις υιοθετούν ESG στρατηγικές. Ωστόσο, υπάρχει ο κίνδυνος του greenwashing – δηλαδή, η σκόπιμη ή ακούσια παραπλάνηση του κοινού, μέσω πράσινων ισχυρισμών που δεν στηρίζονται σε πραγματικά δεδομένα.

Παραδείγματα greenwashing:

• Δηλώσεις όπως «οικολογικό προϊόν» χωρίς αποδείξεις.
• Υπερπροβολή μιας περιβαλλοντικής δράσης, ενώ αγνοούνται σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις.
• Αναφορές ESG που δείχνουν «πράσινη πρόοδο», αλλά βασίζονται σε αμφισβητήσιμες μεθόδους υπολογισμού.

Ο ρόλος του Εσωτερικού Ελέγχου

Ο εσωτερικός έλεγχος οφείλει να διασφαλίζει ότι:

• Οι ESG αναφορές είναι τεκμηριωμένες και ειλικρινείς.
• Οι διαδικασίες είναι διαφανείς και επαληθεύσιμες.
• Δεν υιοθετούνται «παραθυράκια» συμμόρφωσης για δημιουργία ψευδούς εντύπωσης.

Γιατί έχει σημασία

Το greenwashing υπονομεύει την εμπιστοσύνη, εκθέτει την επιχείρηση σε νομικούς και κανονιστικούς κινδύνους, και δεν προάγει την ουσιαστική βιωσιμότητα. Η διαφάνεια και η ηθική ηγεσία είναι ο μόνος δρόμος για ουσιαστικό ESG.

Προσωπική θέση

Έχοντας υπηρετήσει ως Επικεφαλής Εσωτερικού Ελέγχου και σύμβουλος επιχειρήσεων σε μεγάλες ελληνικές και διεθνείς δομές — από την KPMG στο Λονδίνο, μέχρι ελληνικές συστημικές τράπεζες — έχω δει οργανισμούς που χρησιμοποίησαν το ESG ως βιτρίνα και άλλους που το ενσωμάτωσαν ως DNA.

Μέσα από το γραφείο μου MARK Consulting στη Θεσσαλονίκη, υποστηρίζω επιχειρήσεις να χτίσουν κουλτούρα με διάρκεια, γιατί στο τέλος της ημέρας, το ESG είναι επιλογή ταυτότητας: ποιοι είμαστε, πώς φερόμαστε και τι αξίες πρεσβεύουμε.

In every success story, you will find someone who has made a courageous decision

Ρώνα Μαργιολάκη

Mark Consulting 

Καθώς το ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία και Εταιρική Διακυβέρνηση) εξελίσσεται σε πυλώνα στρατηγικής και αξιολόγησης επιχειρήσεων, οι οργανισμοί καλούνται να αποδείξουν τη δέσμευσή τους στη βιώσιμη ανάπτυξη. Ωστόσο, μια σκιώδης πρακτική αναδύεται στο προσκήνιο: το greenwashing. Πρόκειται για μια μορφή παραπλάνησης που όχι μόνο υπονομεύει την αξιοπιστία των ESG στόχων, αλλά εκθέτει και την ίδια την επιχείρηση σε σημαντικούς κινδύνους.

Τι είναι το Greenwashing;

Το greenwashing συμβαίνει όταν μια εταιρεία προβάλλει ψευδώς ή υπερβολικά τις περιβαλλοντικές της δράσεις, δίνοντας την εντύπωση ότι είναι πιο «πράσινη» ή βιώσιμη απ’ ό,τι στην πραγματικότητα. Είναι ένα εργαλείο εντυπωσιασμού, χωρίς ουσιαστικό υπόβαθρο, που χρησιμοποιείται για να καλλιεργηθεί μια θετική εικόνα προς καταναλωτές, επενδυτές και ρυθμιστικές αρχές.

Πώς Εκδηλώνεται;

Ορισμένες από τις πιο συνηθισμένες μορφές greenwashing είναι:

• Αόριστες ή υπερβολικές δηλώσεις: όπως «100% βιώσιμο» ή «οικολογικό προϊόν», χωρίς πιστοποιήσεις ή τεκμηρίωση.
• Αποσπασματική προβολή: π.χ., ανάδειξη ενός “πράσινου” έργου, ενώ η υπόλοιπη δραστηριότητα της εταιρείας έχει βαρύ περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
• Αναληθή ESG metrics: παρουσίαση αναφορών χωρίς ανεξάρτητη επαλήθευση.
• Green branding χωρίς ουσία: χρήση οικολογικών χρωμάτων, λέξεων ή εικόνων για λόγους marketing.

 Γιατί είναι Επικίνδυνο το greenwashing; 

• Διαβρώνει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και του κοινού.
• Θέτει νομικούς κινδύνους, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλοι διεθνείς οργανισμοί ενισχύουν τη ρύθμιση και τους ελέγχους για την πράσινη παραπλάνηση.
• Υπονομεύει την αξιοπιστία ολόκληρου του ESG οικοσυστήματος, οδηγώντας σε κυνισμό και απώλεια νοήματος για τις πραγματικές βιώσιμες προσπάθειες.
• Απομακρύνει την εταιρεία από την ουσιαστική πρόοδο, κρατώντας την σε ένα επιφανειακό επίπεδο συμμόρφωσης.

Ο Ρόλος του Εσωτερικού Ελέγχου

Ως εσωτερικός ελεγκτής με μακρά εμπειρία στον τραπεζικό και εταιρικό τομέα, γνωρίζω από πρώτο χέρι τη σημασία της διαφάνειας και της ουσίας στις αναφορές ESG. Ο Εσωτερικός Έλεγχος μπορεί και πρέπει να λειτουργήσει ως φύλακας αξιοπιστίας και πυξίδα ηθικής εφαρμογής των ESG δεσμεύσεων.

Συγκεκριμένα:

• Ελέγχει την ακρίβεια και τη διαφάνεια των ESG metrics.
• Διασφαλίζει την ύπαρξη εσωτερικών ελέγχων και διαδικασιών για την επαλήθευση των περιβαλλοντικών ισχυρισμών.
• Αναγνωρίζει περιοχές υψηλού ρίσκου greenwashing μέσα στον οργανισμό.
• Συνεισφέρει στην εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση της διοίκησης, ώστε η στρατηγική ESG να στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα και όχι σε marketing.

Συμπερασματικά

Το greenwashing είναι ένας ύπουλος κίνδυνος που απειλεί την εγκυρότητα της βιωσιμότητας. Αν δεν αναγνωριστεί και δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να ακυρώσει την πρόοδο και να προκαλέσει σοβαρή ζημία σε επιχειρήσεις και κοινωνία. Ο Εσωτερικός Έλεγχος οφείλει να είναι στην πρώτη γραμμή πρόληψης και αποκάλυψης τέτοιων πρακτικών, ενισχύοντας τη διαφάνεια και την ακεραιότητα σε κάθε οργανισμό.

Η Κρίσιμη Σημασία της Επαγγελματικής Πιστοποίησης στον Εσωτερικό Έλεγχο

Δυστυχώς, η αγορά του εσωτερικού ελέγχου μπορεί να έχει πλημμυρίσει από άτομα που αναλαμβάνουν ευθύνες χωρίς την απαραίτητη εκπαίδευση ή εμπειρία. Ορισμένοι, αποκαλούμενοι «ελεγκτές», προσποιούνται ότι διαθέτουν την απαιτούμενη γνώση και ικανότητα, επηρεάζοντας αρνητικά τις στρατηγικές ESG και τη συνολική ακεραιότητα του οργανισμού. Αυτό μπορεί να προέρχεται από τη διάδοση της αντίληψης ότι οποιοσδήποτε μπορεί να αναλάβει ρόλο ελεγκτή, αν και η ουσιαστική εμπειρία και εξειδίκευση είναι κρίσιμη για την αποφυγή παραπλανητικών πρακτικών όπως το greenwashing.

Η ποιότητα της εκπαίδευσης και η συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση είναι απαραίτητες για την εξασφάλιση ότι οι ελεγκτές θα συμβάλλουν στην επίτευξη πραγματικών και αξιόπιστων ESG στόχων.

In every success story, you will find someone who has made a courageous decision

Ρώνα Μαργιολάκη

Mark Consulting 

Σε ημιτελικό στάδιο βρίσκεται το σχέδιο κοινοτικής επιδότησης εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων.

Σύμφωνα με πληροφορίες του newsit.gr η κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα νέο πρόγραμμα επιδότησης της στέγασης για πολίτες που έχουν ήδη λάβει στεγαστικό δάνειο, με στόχο την απρόσκοπτη αποπληρωμή του.

Συγκεκριμένα, έχουν σκιαγραφεί από αρμόδια στελέχη της κυβέρνησης τα πρώτα σημεία του σχεδίου -το οποίο αναμένεται να συζητηθεί στις λεπτομέρειες του με κλιμάκια της Κομισιόν γύρω στις αρχές Σεπτεμβρίου 2025- και βασίζονται στην εξασφάλιση κοινοτικών κονδυλίων ύψους 100 εκατ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.

Μάλιστα, η κινητοποίηση των κονδυλίων αυτών μπορεί να ξεκινήσει από του χρόνου και μέχρι το 2029 (μέσω παράτασης του υφιστάμενου κοινοτικού προϋπολογισμού) αλλά και στην επόμενη προγραμματική περίοδο εφόσον «τρέξει» τα προγραμματική περίοδο (δηλαδή μέχρι και το 2034).

Το πρόγραμμα θα φέρει την κάλυψη των τόκων των ενήμερων στεγαστικών δανείων. Παράλληλα, θα προβλέπονται εισοδηματικά (παρόμοια με εκείνα του Σπίτι μου 2) και κοινωνικά κριτήρια (πχ θα αφορά μονογονεϊκές οικογένειες).

Υπό αυτούς τους όρους αναμένεται να ενταχθούν στο εν λόγω σχεδιαζόμενο πρόγραμμα 20.000 δανειολήπτες.

Επίσης, θα γίνεται επανέλεγχος (πχ κάθε χρόνο) των δανειοληπτών για το αν πληρούν τα κριτήρια με τα οποία εντάχθηκαν στο εν λόγω πρόγραμμα.

NEWSIT

Όλο το σχέδιο πολυετούς επιδότησης τόκων 20.000 ενήμερων στεγαστικών δανείων