Ο γεννημένος στην Τσεχία μυθιστοριογράφος Μίλαν Κούντερα, συγγραφέας του βιβλίου “Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι” (σε νεότερη έκδοση του βιβλίου στα ελληνικά, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Εστία το 2016, ο τίτλος είναι “Η αβάσταχτη ελαφρότητα της ύπαρξης”) που έζησε σχεδόν πέντε δεκαετίες στο Παρίσι όπου μετανάστευσε μετά τη διάψευση των προσδοκιών του από την υπό κομμουνιστική διακυβέρνηση πατρίδα του, πέθανε σε ηλικία 94 ετών.
Η Μοραβική Βιβλιοθήκη (MZK) στην τσεχική πόλη Μπρνο, που φιλοξενεί την προσωπική συλλογή του Κούντερα, δήλωσε πως πέθανε στο διαμέρισμά του στο Παρίσι χθες Τρίτη έπειτα από μακρά ασθένεια.
Ο γαλλικός εκδοτικός οίκος Γκαλιμάρ όπου ο Μίλαν Κούντερα εξέδιδε τα βιβλία του επιβεβαίωσε από την πλευρά του σήμερα τον θάνατο του συγγραφέα, προσθέτοντας ότι πέθανε μία ημέρα νωρίτερα, στις 11 Ιουλίου.
Ο Κούντερα κέρδισε την αναγνώριση για τον τρόπο με τον οποίο αναπαριστούσε θέματα και χαρακτήρες από την κοινότοπη πραγματικότητα της καθημερινής ζωής μέχρι τον υψηλό κόσμο των ιδεών.
Ο Τσέχος πρωθυπουργός Πετρ Φιάλα δήλωσε πως τα έργα του “έφθασαν σε ολόκληρες γενιές αναγνωστών σε όλες τις ηπείρους”, ενώ ο πρόεδρος Πετρ Πάβελ τον αποκάλεσε “συγγραφέα παγκόσμιας κλάσης”.
“Με τη μοίρα του στη ζωή, συμβόλισε την πολυτάραχη ιστορία της χώρας μας στον 20ό αιώνα”, είπε ο Πάβελ. “Η κληρονομιά του Κούντερα θα ζει μέσα στα έργα του”.
Ο Κούντερα γεννήθηκε στην τσεχική πόλη Μπρνο το 1929, όμως μετανάστευσε στη Γαλλία το 1975 μετά την περιθωριοποίησή του επειδή επέκρινε τη σοβιετική εισβολή στην κομμουνιστική Τσεχοσλοβακία το 1968 που συνέτριψε το κίνημα φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων Άνοιξη της Πράγας.
Σπάνια έδινε συνεντεύξεις, έχοντας την πεποίθηση πως οι συγγραφείς θα πρέπει να μιλούν μέσω του έργου τους, και έζησε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
Ο συνάδελφός του Τσέχος συγγραφέας Κάρελ Χβίζνταλα δήλωσε στην τσεχική δημόσια τηλεόραση ότι είδε τον φίλο του τον περασμένο Νοέμβριο και η κατάσταση της υγείας του ήταν ήδη κακή.
“Θυμάμαι στο κρεβάτι νοσοκομείου το οποίο είχε στο σπίτι, ότι είχε ένα μόνο βιβλίο — την “Πανούκλα” του Αλμπέρ Καμί”, είπε.
Το πρώτο μυθιστόρημα του Κούντερα, “Το αστείο”, δημοσιεύθηκε το 1967 και προσέφερε ένα δηκτικό πορτρέτο του τσεχοσλοβακικού κομμουνιστικού καθεστώτος και του κυβερνώντος κόμματος του οποίου ήταν ακόμη μέλος.
Τελικά εγκατέλειψε τις ελπίδες ότι το κόμμα θα μπορούσε να μεταρρυθμιστεί σε δημοκρατική κατεύθυνση και μετακόμισε στη Γαλλία. Τέσσερα χρόνια αργότερα, οι αρχές του αφαίρεσαν την τσεχοσλοβακική υπηκοότητα.
Είχε πει στη γαλλική εφημερίδα “Le Monde” το 1976 πως το να αποκαλούνται τα έργα του πολιτικά συνιστά υπεραπλούστευση που καθιστά δυσδιάκριτη την πραγματική σημασία τους, όμως τα βιβλία του είχαν συχνά μια πολιτική απόχρωση.
“Το βιβλίο του γέλιου και της λήθης” (1979), μια ιστορία γραμμένη σε επτά μέρη έδειξε την εξουσία που έχουν τα απολυταρχικά καθεστώτα να διαγράφουν τμήματα της ιστορίας και να δημιουργούν ένα εναλλακτικό παρελθόν — ένα έργο που οι New York Times αποκάλεσαν “ιδιοφυΐα” στην κριτική τους.
Το πιο γνωστό βιβλίο του, “Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι” (1984) εστίασε στην Άνοιξη της Πράγας και το βίαιο τέλος της με τους Τσέχους να αποσύρονται απογοητευμένοι στις ιδιωτικές ζωές τους ή να μεταναστεύουν στη Δύση.
Έγινε ταινία με τον Ντάνιελ Ντέι-Λιούις και τι Ζιλιέτ Μπινός με σκηνοθέτη τον Φίλιπ Κάουφμαν το 1988, κερδίζοντας δύο υποψηφιότητες για Όσκαρ.
Ο Κούντερα είχε δηλώσει κάποτε σε μια συνέντευξη ότι θεωρούσε τον εαυτό του περισσότερο Γάλλο παρά εμιγκρέ. Έγραψε τα μεταγενέστερα μυθιστορήματά του στα γαλλικά.
Η Le Monde τον αποκάλεσε “ακάματο υπέρμαχο του μυθιστορήματος” αναφερόμενη στον θάνατό του.
“Αναμφίβολα ο πιο Ευρωπαίος των συγγραφέων, υποδύθηκε τις ανεπαίσθητες αντιθέσεις του κόσμου μας”, δήλωσε η δήμαρχος του Παρισιού Αν Ινταλγκό.
Μετά τη Βελούδινη Επανάσταση του 1989 που ανέτρεψε ειρηνικά το κομμουνιστικό καθεστώς της Τσεχοσλοβακίας και άνοιξε το δρόμο για μια δημοκρατία κατά τα δυτικά πρότυπα, ο Κούντερα έκανε μόνο σπάνιες δημόσιες επισκέψεις στην πατρίδα του, προτιμώντας να επισκέπτεται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας φίλους και μέλη της οικογένειάς του στην Τσεχία.
Ανέκτησε την τσεχική υπηκοότητα το 2019.
ΒΧ
ΑΠΕ-ΜΠΕ
