Το ένα τρίτο της περιουσίας, από 25% σήμερα, θα κληρονομεί ο σύζυγός από τον εκλιπόντα σύζυγό του, αφήνοντας τα δύο τρίτα στα παιδιά τους, σύμφωνα με τις αλλαγές που έρχονται στις κληρονομιές και στις οποίες έχει καταλήξει επιτροπή για την αναμόρφωση του κληρονομικού δικαίου. Αλλαγές, οι οποίες αναμένεται να τεθούν σε εφαρμογή μέσα στον Σεπτέμβριο.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Καθημερινής» σήμερα Τρίτη (26.8.25), με τις αλλαγές που θα επέλθουν για τις κληρονομιές, εάν δικαιούχος αποκλειστεί από τη νόμιμη μοίρα, μπορεί να ζητήσει το μερίδιό του σε χρήματα, ενώ καθιερώνεται ο θεσμός των κληρονομικών συμβάσεων, που επιτρέπουν στον διαθέτη, όσο είναι ακόμα εν ζωή, να συμφωνεί ελεύθερα με τους κληρονόμους του για το πώς θα μοιραστεί η περιουσία. Εκτός κληρονομιάς παραμένουν πάντως, όσοι δεν έχουν συνάψει γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης, στην περίπτωση που δεν υπάρχει διαθήκη.

Τα περισσότερα ζητήματα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η αρμόδια επιτροπή υπό τον καθηγητή Απόστολο Γεωργιάδη φαίνεται πως έχουν «επιλυθεί», όπως οι ιδιόγραφες διαθήκες που παραμένουν με επιπλέον δικλίδες ασφαλείας, ενώ υπάρχει ένα τελευταίο «αγκάθι» που θα συζητηθεί ξανά στην επόμενη κι ενδεχομένως τελευταία συνεδρίαση της επιτροπής τον Σεπτέμβριο και αφορά τα χρέη της κληρονομιάς.

Βάσανο για την επιτροπή φαίνεται πως αποτελεί η διαχείριση του ζητήματος των χρεών κληρονομιάς, που αποτελούν και βασικό λόγο αποποίησής της. Με το ισχύον πλαίσιο η κληρονομιά και η περιουσία του κληρονόμου θεωρούνται μια ενιαία περιουσία, και κατά συνέπεια στην περίπτωση ύπαρξης χρεών ο κληρονόμος που αποδέχεται την κληρονομιά ευθύνεται για τα χρέη της και με τη δική του περιουσία.

Στο τραπέζι τέθηκε η πρόταση να παραμένει η κληρονομιά ως ξεχωριστή περιουσία, από το ενεργητικό της οποίας θα πληρώνονται τα χρέη της, αλλά σημαντικός αριθμός των μελών της επιτροπής φέρεται να αντιτάχθηκε σημειώνοντας πως ελλοχεύει κίνδυνος να μη λάβουν ποτέ τις οφειλές τους οι δανειστές του κληρονομουμένου ή οι τράπεζες.

Δύο βασικές αλλαγές που αφορούν την εξ αδιαθέτου κληρονομιά, δηλαδή τις περιπτώσεις που δεν υπάρχει διαθήκη, φαίνεται πως έχουν «κλειδώσει». Βασική διαφορά σε σχέση με το ισχύον νομικό πλαίσιο είναι πως θα αυξηθεί το ποσοστό που λαμβάνει ο επιζών σύζυγος του τεθνεώτος, που μέχρι σήμερα λαμβάνει το 25% και το υπόλοιπο μοιράζεται στα παιδιά.

Η επιτροπή φαίνεται πως έχει καταλήξει στην αύξηση του ποσοστού του επιζώντος συζύγου στο 33,3%, αφήνοντας τα 2/3 της κληρονομιάς στα παιδιά, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, ότι συνήθως ο/η σύζυγος χρήζει μεγαλύτερης προστασίας λόγω ηλικίας.

Στο 50% παραμένει το ποσοστό στην περίπτωση εξ αδιαθέτου διαδοχής, όπου δεν υπάρχουν παιδιά και κληρονομούν γονείς, αδέλφια και ξαδέλφια.

Εκτός κληρονομιάς παραμένουν τελικά οι σύντροφοι, όσοι δηλαδή δεν έχουν συνάψει γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης, στην περίπτωση που δεν υπάρχει διαθήκη, αλλά θεσπίζεται η δυνατότητα παραμονής τους στο σπίτι του κληρονομουμένου (πιθανότατα για τρία χρόνια) και εξετάζονται κάποιες ακόμη προστατευτικές ρυθμίσεις.

Κληρονομικές συμβάσεις

Σύμφωνα με την «Καθημερινή», την τελική του μορφή φέρεται να έχει λάβει και ο θεσμός των κληρονομικών συμβάσεων, που εισέρχεται για πρώτη φορά στο ελληνικό δίκαιο και επιτρέπει στον διαθέτη, όσο είναι ακόμη εν ζωή, να συμφωνεί ελεύθερα με τους κληρονόμους του για το πώς θα μοιραστεί η περιουσία. Μια τέτοια αλλαγή θα λειτουργούσε θετικά και σε περιπτώσεις ύπαρξης επιχειρήσεων, αφού μεταξύ άλλων μελετάται η ελεύθερη διάθεση άυλων περιουσιακών στοιχείων, όπως είναι τα εμπορικά σήματα και τα πνευματικά δικαιώματα.

Με την εισαγωγή του συγκεκριμένου θεσμού στο κληρονομικό μας δίκαιο ο κληρονομούμενος θα έχει τη δυνατότητα να καταλήγει σε συμφωνία για το πώς θα κατανείμει μέρος της περιουσίας του, θα μπορεί να συμφωνήσει με κάποιον την ύπαρξη ανταλλάγματος, αλλά και να αποκλείσει κληρονόμους υπό συγκεκριμένες περιστάσεις, ενώ θα θεσπιστεί συγκεκριμένη διαδικασία ελεύθερης συμφωνίας των μερών για τη διάθεση της κληρονομιάς. Η κληρονομική σύμβαση θα είναι δεσμευτική για όσους την υπογράφουν, αλλά θα προβλέπονται περιπτώσεις ανάκλησης της σύμβασης, όπως για παράδειγμα η τέλεση αδικήματος από κάποιον κληρονόμο προς τον κληρονομούμενο.

Δραστικές μεταβολές επιχειρούνται και στον θεσμό της νόμιμης μοίρας, δηλαδή του ελάχιστου μεριδίου της κληρονομιάς που ορίζει ο νόμος για τους πιο στενούς συγγενείς (παιδιά, γονείς, σύζυγο), το οποίο δεν μπορεί να τους στερήσει ο κληρονομούμενος με τη διαθήκη του. Η αρμόδια επιτροπή φέρεται να έχει καταλήξει πως όποιος δεν περιλαμβάνεται στη διαθήκη δεν θα έχει δικαιώματα πάνω στην κινητή και ακίνητη περιουσία του τεθνεώτος, αλλά θα υπάρχει δικαίωμα αποζημίωσης.

Με την ισχύουσα νομοθεσία, αν για παράδειγμα ο πατέρας δύο παιδιών αφήσει το ακίνητό του στο ένα από τα δύο και το δεύτερο παραλειφθεί πλήρως από τη διαθήκη, αποκτά με τη νόμιμη μοίρα το 25% του σπιτιού. Με τις προωθούμενες διατάξεις το σπίτι θα παραμένει κατά 100% σε αυτόν που το κληρονομεί, με αυτόν που παραλείφθηκε να έχει δικαίωμα να ζητήσει το 25% της αξίας του σπιτιού σε χρήματα.

Νομικοί και δικαστικοί κύκλοι κάνουν λόγο για διπλό όφελος, αφού μια τέτοια ρύθμιση θα περιορίσει τα «κληρονομικά αδιέξοδα» που δημιουργούνται με τον κατακερματισμό της περιουσίας σε μικρότερα ποσοστά, ενώ ταυτόχρονα ενισχύεται η ελευθερία του ατόμου να διαθέτει ελεύθερα την περιουσία του, όπως συμβαίνει ήδη σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη.

NEWSIT

Μεγαλύτερη κληρονομιά θα παίρνουν οι σύζυγοι – Οι αλλαγές που έρχονται από Σεπτέμβριο στο κληρονομικό δίκαιο

Τα τελευταία χρόνια, το ακρωνύμιο ESG (Environmental, Social, Governance) έχει κατακλύσει τις επιχειρηματικές ατζέντες. Όμως πέρα από κανονιστικά πλαίσια, αξιολογήσεις και δείκτες, το ESG είναι κάτι βαθύτερο: είναι μια νέα αντίληψη για το πώς πρέπει να λειτουργεί μια επιχείρηση στον κόσμο.

1. ESG και Κουλτούρα: Το Πνεύμα της Εταιρείας

Η κουλτούρα μιας επιχείρησης δεν διαμορφώνεται από τα έγγραφα συμμόρφωσης, αλλά από την καθημερινή συμπεριφορά, τις αποφάσεις που λαμβάνονται και το ήθος των στελεχών της. Αν οι αξίες του ESG δεν ενσωματωθούν στην κουλτούρα, τότε μένουν κενά γράμματα.

• Περιβαλλοντική υπευθυνότητα σημαίνει σεβασμός στον πόρο και τη βιωσιμότητα, όχι απλώς μείωση κατανάλωσης.
• Κοινωνική ευθύνη σημαίνει σεβασμός στον άνθρωπο, στους εργαζόμενους, στους πελάτες, στους αδύναμους.
• Καλή διακυβέρνηση σημαίνει ακεραιότητα, διαφάνεια και λογοδοσία, ακόμη και όταν κανείς δεν «κοιτάζει».

2. ESG και Ηγεσία: Ήθος, Όραμα και Παράδειγμα

Η εφαρμογή του ESG ξεκινά από την κορυφή. Η ηγεσία μιας εταιρείας καλείται όχι απλώς να υιοθετήσει ESG στρατηγικές, αλλά να γίνει η ίδια παράδειγμα:

• Με ήθος στη λήψη αποφάσεων.
• Με όραμα για μακροπρόθεσμη αξία, όχι μόνο για άμεσα οικονομικά οφέλη.
• Με ενσυναίσθηση για την κοινωνία και τους ανθρώπους.

Ο εσωτερικός έλεγχος σε αυτή τη διαδικασία δεν είναι αστυνόμος, αλλά συνοδοιπόρος. Ένας εταίρος που βοηθά τη διοίκηση να παραμείνει προσηλωμένη στις αξίες, να εντοπίζει κινδύνους αλλοίωσης της κουλτούρας και να διατηρεί το ESG ζωντανό και λειτουργικό στην καθημερινή πράξη.

3. Το ESG είναι ταξίδι, όχι προορισμός

Πολλές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν το ESG ως υποχρέωση: συμπλήρωση checklists, έκδοση sustainability Reports, συμμετοχή σε αξιολογήσεις. Αυτή η προσέγγιση δεν θα αντέξει στο χρόνο.

Το ESG απαιτεί διαρκή εσωτερική αυτοπαρατήρηση, αναθεώρηση πολιτικών, εκπαίδευση ανθρώπινου δυναμικού, ενίσχυση της εταιρικής ηθικής και εσωτερικό διάλογο.

4. Greenwashing: Η Σκοτεινή Πλευρά του ESG

Καθώς η βιωσιμότητα γίνεται βασικό κριτήριο αξιολόγησης για επενδυτές, καταναλωτές και ρυθμιστικές αρχές, ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις υιοθετούν ESG στρατηγικές. Ωστόσο, υπάρχει ο κίνδυνος του greenwashing – δηλαδή, η σκόπιμη ή ακούσια παραπλάνηση του κοινού, μέσω πράσινων ισχυρισμών που δεν στηρίζονται σε πραγματικά δεδομένα.

Παραδείγματα greenwashing:

• Δηλώσεις όπως «οικολογικό προϊόν» χωρίς αποδείξεις.
• Υπερπροβολή μιας περιβαλλοντικής δράσης, ενώ αγνοούνται σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις.
• Αναφορές ESG που δείχνουν «πράσινη πρόοδο», αλλά βασίζονται σε αμφισβητήσιμες μεθόδους υπολογισμού.

Ο ρόλος του Εσωτερικού Ελέγχου

Ο εσωτερικός έλεγχος οφείλει να διασφαλίζει ότι:

• Οι ESG αναφορές είναι τεκμηριωμένες και ειλικρινείς.
• Οι διαδικασίες είναι διαφανείς και επαληθεύσιμες.
• Δεν υιοθετούνται «παραθυράκια» συμμόρφωσης για δημιουργία ψευδούς εντύπωσης.

Γιατί έχει σημασία

Το greenwashing υπονομεύει την εμπιστοσύνη, εκθέτει την επιχείρηση σε νομικούς και κανονιστικούς κινδύνους, και δεν προάγει την ουσιαστική βιωσιμότητα. Η διαφάνεια και η ηθική ηγεσία είναι ο μόνος δρόμος για ουσιαστικό ESG.

Προσωπική θέση

Έχοντας υπηρετήσει ως Επικεφαλής Εσωτερικού Ελέγχου και σύμβουλος επιχειρήσεων σε μεγάλες ελληνικές και διεθνείς δομές — από την KPMG στο Λονδίνο, μέχρι ελληνικές συστημικές τράπεζες — έχω δει οργανισμούς που χρησιμοποίησαν το ESG ως βιτρίνα και άλλους που το ενσωμάτωσαν ως DNA.

Μέσα από το γραφείο μου MARK Consulting στη Θεσσαλονίκη, υποστηρίζω επιχειρήσεις να χτίσουν κουλτούρα με διάρκεια, γιατί στο τέλος της ημέρας, το ESG είναι επιλογή ταυτότητας: ποιοι είμαστε, πώς φερόμαστε και τι αξίες πρεσβεύουμε.

In every success story, you will find someone who has made a courageous decision

Ρώνα Μαργιολάκη

Mark Consulting 

Καθώς το ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία και Εταιρική Διακυβέρνηση) εξελίσσεται σε πυλώνα στρατηγικής και αξιολόγησης επιχειρήσεων, οι οργανισμοί καλούνται να αποδείξουν τη δέσμευσή τους στη βιώσιμη ανάπτυξη. Ωστόσο, μια σκιώδης πρακτική αναδύεται στο προσκήνιο: το greenwashing. Πρόκειται για μια μορφή παραπλάνησης που όχι μόνο υπονομεύει την αξιοπιστία των ESG στόχων, αλλά εκθέτει και την ίδια την επιχείρηση σε σημαντικούς κινδύνους.

Τι είναι το Greenwashing;

Το greenwashing συμβαίνει όταν μια εταιρεία προβάλλει ψευδώς ή υπερβολικά τις περιβαλλοντικές της δράσεις, δίνοντας την εντύπωση ότι είναι πιο «πράσινη» ή βιώσιμη απ’ ό,τι στην πραγματικότητα. Είναι ένα εργαλείο εντυπωσιασμού, χωρίς ουσιαστικό υπόβαθρο, που χρησιμοποιείται για να καλλιεργηθεί μια θετική εικόνα προς καταναλωτές, επενδυτές και ρυθμιστικές αρχές.

Πώς Εκδηλώνεται;

Ορισμένες από τις πιο συνηθισμένες μορφές greenwashing είναι:

• Αόριστες ή υπερβολικές δηλώσεις: όπως «100% βιώσιμο» ή «οικολογικό προϊόν», χωρίς πιστοποιήσεις ή τεκμηρίωση.
• Αποσπασματική προβολή: π.χ., ανάδειξη ενός “πράσινου” έργου, ενώ η υπόλοιπη δραστηριότητα της εταιρείας έχει βαρύ περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
• Αναληθή ESG metrics: παρουσίαση αναφορών χωρίς ανεξάρτητη επαλήθευση.
• Green branding χωρίς ουσία: χρήση οικολογικών χρωμάτων, λέξεων ή εικόνων για λόγους marketing.

 Γιατί είναι Επικίνδυνο το greenwashing; 

• Διαβρώνει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και του κοινού.
• Θέτει νομικούς κινδύνους, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλοι διεθνείς οργανισμοί ενισχύουν τη ρύθμιση και τους ελέγχους για την πράσινη παραπλάνηση.
• Υπονομεύει την αξιοπιστία ολόκληρου του ESG οικοσυστήματος, οδηγώντας σε κυνισμό και απώλεια νοήματος για τις πραγματικές βιώσιμες προσπάθειες.
• Απομακρύνει την εταιρεία από την ουσιαστική πρόοδο, κρατώντας την σε ένα επιφανειακό επίπεδο συμμόρφωσης.

Ο Ρόλος του Εσωτερικού Ελέγχου

Ως εσωτερικός ελεγκτής με μακρά εμπειρία στον τραπεζικό και εταιρικό τομέα, γνωρίζω από πρώτο χέρι τη σημασία της διαφάνειας και της ουσίας στις αναφορές ESG. Ο Εσωτερικός Έλεγχος μπορεί και πρέπει να λειτουργήσει ως φύλακας αξιοπιστίας και πυξίδα ηθικής εφαρμογής των ESG δεσμεύσεων.

Συγκεκριμένα:

• Ελέγχει την ακρίβεια και τη διαφάνεια των ESG metrics.
• Διασφαλίζει την ύπαρξη εσωτερικών ελέγχων και διαδικασιών για την επαλήθευση των περιβαλλοντικών ισχυρισμών.
• Αναγνωρίζει περιοχές υψηλού ρίσκου greenwashing μέσα στον οργανισμό.
• Συνεισφέρει στην εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση της διοίκησης, ώστε η στρατηγική ESG να στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα και όχι σε marketing.

Συμπερασματικά

Το greenwashing είναι ένας ύπουλος κίνδυνος που απειλεί την εγκυρότητα της βιωσιμότητας. Αν δεν αναγνωριστεί και δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να ακυρώσει την πρόοδο και να προκαλέσει σοβαρή ζημία σε επιχειρήσεις και κοινωνία. Ο Εσωτερικός Έλεγχος οφείλει να είναι στην πρώτη γραμμή πρόληψης και αποκάλυψης τέτοιων πρακτικών, ενισχύοντας τη διαφάνεια και την ακεραιότητα σε κάθε οργανισμό.

Η Κρίσιμη Σημασία της Επαγγελματικής Πιστοποίησης στον Εσωτερικό Έλεγχο

Δυστυχώς, η αγορά του εσωτερικού ελέγχου μπορεί να έχει πλημμυρίσει από άτομα που αναλαμβάνουν ευθύνες χωρίς την απαραίτητη εκπαίδευση ή εμπειρία. Ορισμένοι, αποκαλούμενοι «ελεγκτές», προσποιούνται ότι διαθέτουν την απαιτούμενη γνώση και ικανότητα, επηρεάζοντας αρνητικά τις στρατηγικές ESG και τη συνολική ακεραιότητα του οργανισμού. Αυτό μπορεί να προέρχεται από τη διάδοση της αντίληψης ότι οποιοσδήποτε μπορεί να αναλάβει ρόλο ελεγκτή, αν και η ουσιαστική εμπειρία και εξειδίκευση είναι κρίσιμη για την αποφυγή παραπλανητικών πρακτικών όπως το greenwashing.

Η ποιότητα της εκπαίδευσης και η συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση είναι απαραίτητες για την εξασφάλιση ότι οι ελεγκτές θα συμβάλλουν στην επίτευξη πραγματικών και αξιόπιστων ESG στόχων.

In every success story, you will find someone who has made a courageous decision

Ρώνα Μαργιολάκη

Mark Consulting