ΥΓΕΙΑ
Όταν τα ιατρεία πόνου λειτουργούν στο σπίτι του ασθενούς και η τεχνολογία γίνεται «συμπονετική»
Στον «X» πρέπει να τοποθετηθεί ο μόνιμος κεντρικός φλεβικός καθετήρας για τη λήψη της χημειοθεραπείας του, μια διαδικασία δυσάρεστη και επίπονη. Η γιατρός τον ρωτάει αν έχει κλειστοφοβία. Όταν λαμβάνει αρνητική απάντηση, τοποθετεί στον άντρα μια κάσκα εικονικής πραγματικότητας (VR). Λίγο αργότερα, ο «Χ» δεν βρίσκεται πια στο λευκό δωμάτιο του νοσοκομείου. Έχει βυθιστεί στον ωκεανό και κολυμπάει ανάμεσα στις αχτίδες του φωτός, που διεισδύουν στο γαλάζιο. Κολυμπάει παρέα με ένα κοπάδι δελφινιών. Ενόσω βιώνει αυτή τη μοναδική εμπειρία σε ένα πλήρως ρεαλιστικό, τρισδιάστατο περιβάλλον, η γιατρός ολοκληρώνει την τοποθέτηση του καθετήρα. Χτυπάει τον άντρα απαλά στον ώμο, χαμηλώνει τον ήχο και του εξηγεί πως η διαδικασία έχει πια τελειώσει. Στο ερώτημα πώς νιώθει, ο «Χ» απαντά πως σχεδόν δεν έχει πονέσει, είχε απορροφηθεί τόσο πολύ στη μαγεία του βυθού, ώστε ίσα-ίσα αντιλήφθηκε την τοποθέτηση του καθετήρα.
Η χρήση της εικονικής πραγματικότητας για την αντιμετώπιση του πόνου στον άνθρωπο είναι μια έκφανση της «συμπονετικής τεχνολογίας», η οποία -πέραν των άλλων εφαρμογών της- μπορεί να φέρει τα ιατρεία πόνου στο σπίτι, ώστε ένας ή μία ασθενής που υποφέρει να μη χρειάζεται να εγκαταλείψει τη θαλπωρή και την άνεση της εστίας του, αν δεν το επιθυμεί. Πώς μπορούν η εικονική πραγματικότητα και οι εικονικοί κόσμοι να μας βοηθήσουν να διαχειριστούμε καταστάσεις όπως ο οξύς ή ο χρόνιος πόνος; Το ΑΠΕ-ΜΠΕ μίλησε για τη «συμπονετική τεχνολογία» με τη Μαριεντίνα Γκότση, καθηγήτρια στη Σχολή Κινηματογραφικών Τεχνών στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας (USC), επισκέπτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και διευθύντρια στο Κέντρο Δημιουργικών Μέσων και Συμπεριφορικής Υγείας (Creative Media and Behavioral Health Center, USC).
«Η εικονική πραγματικότητα στον οξύ πόνο είναι αρκετά αποτελεσματική, γιατί βασίζεται κυρίως στην απόσπαση της προσοχής, η οποία μειώνει τη δυνατότητα επεξεργασίας της αίσθησης του πόνου από τον εγκέφαλο. Επίσης, έχουμε την ευκαιρία να δημιουργήσουμε στον/την ασθενή πιο θετική εμπειρία και να αποφύγουμε ή να καταπολεμήσουμε μια φοβία (σε σχέση με την επέμβαση ή θεραπεία), κάτι που σημαίνει ότι την επόμενη φορά θα περάσει καλύτερα και μπορεί και να μην χρειαστούμε τη βοήθεια της τεχνολογίας. Ο χρόνιος πόνος είναι κάτι άλλο, πολύπλοκος και ύπουλος. Δεν αρκεί η απόσπαση προσοχής. Χρειάζεται να μάθουμε τεχνικές για τη διαχείριση των συναισθημάτων μας, της ψυχικής μας υγείας γενικότερα, αλλά και πώς να βρούμε μια ισορροπία μεταξύ της αποδοχής του πόνου και της εξάρτησης από παυσίπονα. Τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί τέτοιου είδους εφαρμογές εικονικής πραγματικότητας (και άλλων συμπονετικών τεχνολογιών), που δοκιμάστηκαν και ακόμη δοκιμάζονται κλινικά με θετικά αποτελέσματα, αλλά και που έχουν πάρει έγκριση από ρυθμιστικές αρχές για χρήση σε συστήματα υγείας» επισημαίνει.
Τι είναι η συμπονετική τεχνολογία;
Η Μαριεντίνα Γκότση επινόησε τον όρο «συμπονετική τεχνολογία» το 2018, προς τιμήν του αρχαίου φιλόσοφου Επίκουρου -ο όρος παραπέμπει στην έννοια της αταραξίας. Συμπονετική τεχνολογία είναι οτιδήποτε κάνει τη ζωή μας πιο υποφερτή και αποσκοπεί στο να μειώσει την αίσθηση της ταλαιπωρίας. «Στο πλαίσιο της συνεργασίας μου με την Κλινική Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης μελέτησα αρκετά τη βιβλιογραφία της συμπονετικής φροντίδας. Μαζί σχεδιάσαμε ένα πιλοτικό θερινό σχολείο με θέμα την συμπονετική τεχνολογία και καταλήξαμε σε αρκετά συμπεράσματα. Π.χ. μπορεί να εφαρμόσουμε κάτι, το οποίο θεωρούμε ότι είναι συμπονετικό και να είναι καταπιεστικό. Κι αυτό διότι χωρίς συμμετοχικό σχεδιασμό, συμπονετική τεχνολογία δεν μπορεί να υπάρξει. Η ανάγκη της στιγμής προσδιορίζει περαιτέρω την εφαρμογή της τεχνολογίας. Σκεφτείτε για μια στιγμή πόσοι είπαν ένα τελευταίο αντίο σε ετοιμοθάνατα αγαπημένα πρόσωπα μέσω τηλεδιάσκεψης. Ήταν η απόλυτα συμπονετική τεχνολογία εκείνης της περίστασης» εξηγεί.
Ιατρεία πόνου στο σπίτι με ένα ζευγάρι goggles κι ένα εξυπνο κινητό
Τα ιατρεία πόνου του μέλλοντος θα βρίσκονται στο σπίτι μας; Τι εξοπλισμός χρειάζεται και πώς διαμορφώνεται σήμερα το κόστος του, σε σχέση με το παρελθόν; «Τα ιατρεία πόνου βρίσκονται ήδη στο σπίτι, έστω για λίγους, εφόσον κάποιες εφαρμογές έχουν έγκριση από τις ρυθμιστικές αρχές σε ΗΠΑ, Ευρώπη, Ισραήλ. Δεν έχουν όλες οι χώρες σχετικές ρυθμιστικές αρχές. Γενικά, μπορεί να αρκέσουν ένα ζευγάρι goggles (έξυπνα γυαλιά) και ένα έξυπνο κινητό (κόστος κάτω από 2000 ευρώ). Ο εξοπλισμός είναι πολύ προσιτός, αν σκεφτείτε ότι πριν από 15-20 χρόνια, κόστιζε μέχρι και 100.000 ευρώ. Ο ασθενής δεν “αγοράζει”, αλλά “δανείζεται” εξοπλισμό από το σύστημα υγείας συνήθως -ή ο εξοπλισμός προσφέρεται δωρεάν για κάποια μελέτη. Τα οικονομικά μοντέλα τώρα σχεδιάζονται. Η τεχνητή νοημοσύνη ελπίζουμε ότι θα βοηθήσει στη διαχείριση δεδομένων, αλλά και στην τηλεϊατρική μέσω ψηφιακών επαγγελματιών υγείας για ενδιάμεση υποστήριξη, εφόσον υπάρχει μεγάλη έλλειψη υγειονομικού προσωπικού και βιώνουμε μια διεθνή κρίση» λέει η Μαριεντίνα Γκότση, ενώ στο ερώτημα ποια είναι τα βασικά εμπόδια σήμερα ως προς τη χρήση τέτοιων εργαλείων για την αντιμετώπιση του πόνου, απαντά: «Δεν ξέρουμε μακροχρόνια πόσο διαρκούν τα αποτελέσματα και επίσης δεν έχουν δοκιμαστεί σε πιο ετερογενή πληθυσμό σε πραγματικές συνθήκες. Η επόμενη δεκαετία θα μπορέσει να μας δώσει δεδομένα για να απαντήσουμε σε αυτές τις ερωτήσεις».
Πώς ενδέχεται να επηρεαστεί η εικόνα του ασθενούς για το σώμα του, μέσω της χρήσης ενός άβαταρ σε εικονικούς κόσμους;
«Εδώ έχουμε αρκετά δεδομένα από τις μελέτες του δρος Μελ Σλέιτερ, τα οποία είναι και θετικά και αρνητικά. Το εικονικό σώμα μας βιώνεται ως δικό μας, αν όχι αμέσως, μετά από κάποιο διάστημα, αν ήδη ταυτιζόμαστε αρκετά με αυτό. Αλλιώς μπορεί να χρειαστεί χρόνος να προσαρμοστούμε, αν είναι κάτι που δεν το έχουμε επιλέξει εμείς. Αν, π.χ., πάσχουμε από κάποια πάθηση στην οποία μάς δημιουργεί δυσφορία το ίδιο μας το σώμα, ένα άβαταρ μπορεί να βελτιώσει ή να χειροτερέψει τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας. Δύσκολα δέχεσαι ότι είσαι καμηλοπάρδαλη, αν δεν το πιστεύεις εξαρχής και δύσκολα το ξεχνάς αν το πιστεύεις. Και φυσικά αν είσαι παιδί, η φαντασία τα επιτρέπει και τα δυο ενδεχόμενα πιο εύκολα και αυτό χρειάζεται την προσοχή μας» λέει η Μαριεντίνα Γκότση.
Ήδη μιλάμε για το medaverse, το metaverse στον τομέα της υγείας, έναν κόσμο όπου εικονικό και πραγματικό συγχωνεύονται. Τι κινδύνους εγκυμονεί αυτό σε επίπεδο ηθικής και ασφάλειας, σε έναν τομέα τόσο ευαίσθητο, όσο αυτός της υγείας; «Όλοι οι κίνδυνοι που υπάρχουν στον φυσικό κόσμο της υγείας υπάρχουν και στον ψηφιακό. Πρέπει να συνεχίσουμε να προσπαθούμε να προστατέψουμε τα ευαίσθητα δεδομένα των ασθενών, αλλά να μην χρησιμοποιούμε την ασφάλεια ως πρόσχημα για αχρείαστη ταλαιπωρία των ανθρώπων. Ο ηλεκτρονικός φάκελος υγείας είναι το τέλειο παράδειγμα κακής εφαρμογής κάποιας μεγάλης και ευγενούς ιδέας. Σε ό,τι αφορά την εικονική πραγματικότητα, θα υπάρξουν -και υπάρχουν- εφαρμογές και παροχές που θα έχουν ποιότητα και ασφάλεια, ποιότητα αλλά όχι ασφάλεια, και ασφάλεια αλλά όχι ποιότητα. Οι ρυθμιστικές αρχές, αν και όπου υπάρχουν, πρέπει να έχουν σωστά αντανακλαστικά και να δημιουργήσουν ευέλικτα κριτήρια με δυνατότητα προσαρμογής στα δεδομένα της εποχής. Επίσης οι ίδιοι οι σχεδιαστές εφαρμογών μπορούν να εκπαιδευτούν καλύτερα, ώστε να εφαρμόζουν εξαρχής κάποιο ηθικό πλαίσιο. Να μην τα περιμένουμε όλα δηλαδή από τον έλεγχο στο τέλος» τονίζει και προσθέτει: «Η προσωπική μου εμπειρία μού δίδαξε ότι η διεπιστημονική εκπαίδευση, από όσο πιο μικρή ηλικία γίνεται, αλλά και οι σχεδιαστικές ομάδες που αγκαλιάζουν τη διαφορετικότητα, δημιουργούν από μόνες τους τα σωστά αντανακλαστικά για την ποιότητα και την ασφάλεια. Η εκπαίδευση λειτουργεί από μόνη της ως πρόληψη» καταλήγει._
Αλεξάνδρα Γούτα
ΑΠΕ-ΜΠΕ
ΥΓΕΙΑ
Άδ.Γεωργιάδης: Από 28 Νοεμβρίου ξεκινούν τα δωρεάν απογευματινά χειρουργεία
Στα νοσοκομεία της χώρας υπάρχουν σήμερα 48 χειρουργικές ομάδες που κάνουν επί πληρωμή απογευματινά χειρουργεία, τόνισε σήμερα ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης. Μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό «ΣΚΑΪ 100,3», υποστήριξε πως πρώτα δημιουργήθηκαν τα επί πληρωμή απογευματινά χειρουργεία, γιατί θέλαμε να αποδείξουμε στις ευρωπαϊκές αρχές ότι μπορούμε να κάνουμε τα απογευματινά χειρουργεία. «Από τις 28 Νοεμβρίου σταματάμε τα επί πληρωμή, θα τα ξεκινήσουμε αμέσως μετά, γιατί έχουμε βάλει ορόσημο να κάνουμε τουλάχιστον 34.000 δωρεάν απογευματινά χειρουργεία μέσα σε έναν χρόνο. Αν δεν φτάσουμε τις 34.000 σε ένα χρόνο, χάνουμε τα χρήματα», ανέφερε ο υπουργός Υγείας.
Τα επί πληρωμή απογευματινά χειρουργεία έδωσαν λύση σε χιλιάδες ασθενείς οι οποίοι μπόρεσαν να χειρουργηθούν γρηγορότερα και γλίτωσαν πολλά χρήματα, υπογράμμισε ο κ. Γεωργιάδης, επισημαίνοντας πως η θετική διάσταση για την πληρωμή είναι ότι αν κάνεις, για παράδειγμα, ένα απογευματινό χειρουργείο αρθροπλαστικής στο ΕΣΥ, πληρώνεις το 1/4 από ό,τι θα πλήρωνες σε ένα ιδιωτικό νοσοκομείο.
Για τη λειτουργία των δωρεάν απογευματινών χειρουργείων ο υπουργός Υγείας σημείωσε πως ξεκινούν στις 28 Νοεμβρίου και εξήγησε πως μέσω της Ενιαίας Λίστας Χειρουργείου «έχουμε φτιάξει ηλεκτρονική πλατφόρμα η οποία σε λίγο καιρό θα είναι και δημόσια για να μπορεί ο κάθε ασθενής να μπαίνει στο site και να βλέπει την αναμονή ανά κλινική».
Η κάθε κλινική -όπως είπε- θα επικοινωνεί τηλεφωνικά με τις 20 παλαιότερες περιπτώσεις και θα ρωτά τους ασθενείς αν επιθυμούν να προχωρήσουν στο χειρουργείο ώστε να προγραμματιστεί. «Αν δεν το επιθυμούν, θα βγαίνουν από τη λίστα. Έτσι θα απελευθερώνουμε 20 χειρουργεία ανά κλινική και θα επικαιροποιούμε τη λίστα» κατέληξε.
Όπως έκανε γνωστό ο υπουργός Υγείας, για να δικαιούται κάποιος το δωρεάν απογευματινό χειρουργείο θα πρέπει να έχει αναμονή άνω του ενός έτους. «Αν είναι τωρινό περιστατικό, δεν το δικαιούται γιατί προηγούνται οι παλαιότεροι. Υπάρχουν περιπτώσεις που η αναμονή φτάνει ακόμα και τα 4 χρόνια, είναι βέβαια ελάχιστες. Εγώ θέλω να είμαι βέβαιος ότι αυτός ο ασθενής που δεν είχε «μπάρμπα στην Κορώνη» και έμεινε τελευταίος, ότι τώρα θα έχει την ευκαιρία να κάνει το χειρουργείο του δωρεάν», κατέληξε.
Για την απόφαση να ενταχθούν στα δωρεάν απογευματινά χειρουργεία και οι ιδιωτικές κλινικές, ο υπουργός Υγείας τόνισε πως «Έχουμε προβλέψει ότι 9 από τα 54 εκατομμμύρια μπορούν να ξοδευτούν στις ιδιωτικές κλινικές. Πρώτον, για να μην «μπουκώσει» το σύστημα στα Δημόσια Νοσοκομεία και δεύτερον, γιατί υπάρχουν κάποια χειρουργεία αρκετά εξειδικευμένα που δεν μπορούν να γίνουν στο ΕΣΥ. Έχουμε πει λοιπόν ότι μπορεί κάποιος ασθενής να χειρουργηθεί στον ιδιωτικό τομέα και να πληρώσουμε εμείς το χειρουργείο του».
ΑΠΕ-ΜΠΕ
ΥΓΕΙΑ
Εμβολιασμός έναντι του ιού της γρίπης για άτομα σε ανοσοκαταστολή
Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου δύο εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης. Κατά προτίμηση ο εμβολιασμός θα πρέπει να ολοκληρώνεται τουλάχιστον τέσσερις έως έξι εβδομάδες πριν τηυν έναρξη του ετήσιου επιδημικού κύματος της γρίπης στην Ελλάδα (από τα μέσα έως το τέλος Νοεμβρίου), σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών. Ο αντιγριπικός εμβολιασμός γενικά περιλαμβάνει μόνο μία δόση του εμβολίου ετησίως. Το αντιγριπικό εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί και την ίδια ημέρα με το εμβόλιο κατά του κορονοϊού -αλλά σε διαφορετικά ανατομικά σημεία- όπως και οποιαδήποτε άλλη ημέρα πριν και μετά το εμβόλιο κατά του κορονοϊού.
O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ενθαρρύνει τις υγειονομικές Αρχές να προχωρούν στον ετήσιο προληπτικό εμβολιασμό έναντι της γρίπης και τονίζει τη σημασία του εμβολιασμού για τα άτομα που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο και δυσμενή έκβαση, όπως οι ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, τα άτομα με συνυπάρχουσες χρόνιες παθήσεις ή/και ανοσοκαταστολή, καθώς και οι έγκυες.
Οι γιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (παθολόγος, καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (τ. πρύτανης ΕΚΠΑ, καθηγητής Θεραπευτικής-Ογκολογίας-Αιματολογίας, διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής), αναφέρουν ότι στη χώρα μας οι συστάσεις αντιγριπικού εμβολιασμού για τη φετινή περίοδο περιλαμβάνουν κατά προτεραιότητα πληθυσμιακές ομάδες με αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο ή/και επιπλοκές, σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών. Σε αυτές τις ομάδες περιλαμβάνονται άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω, βρέφη και παιδιά έξι μηνών έως πέντε ετών και ενήλικες με χρόνια συστηματικά νοσήματα και ανοσοκαταστολή, έγκυες, άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία, υγειονομικοί υπάλληλοι, κλειστοί πληθυσμοί όπως στρατόπεδα, καταστήματα κράτησης, άτομα που έρχονται σε επαφή με πτηνά ή χοίρους, καθώς και φροντιστές ατόμων υψηλού κινδύνου.
Συνολικά, για την περίοδο 2024-2025 θα κυκλοφορήσουν έξι διαφορετικά τετραδύναμα εμβόλια για ενδομυική χορήγηση, δύο εκ των οποίων είναι ενισχυμένα και απευθύνονται σε άτομα 60 ετών και άνω, ως ακολούθως:
Vaxigrip Tetra QIVe 15 mcg από κάθε αντιγόνο, από έξι μηνών
Fluarix Tetra QIVe 15 mcg από κάθε αντιγόνο, από έξι μηνών
Influvac-subUnit Tetra QIVe 15 mcg από κάθε αντιγόνο, από έξι μηνών
Flucelvax Tetra QIVc 15 mcg από κάθε αντιγόνο, από δύο ετών
Efluelda QIV-HD 60 mcg από κάθε αντιγόνο, από 65 ετών
Fluad Tetra aQIV 15 mcg από κάθε αντιγόνο+ανοσοενισχυτικό MF59, από 65 ετών
Με τον όρο ανοσοκαταστολή αναφερόμαστε στη δυσλειτουργία ή καταστολή της φυσιολογικής λειτουργίας ενός ή περισσοτέρων στοιχείων της φυσικής ή/και επίκτητης ανοσίας, όπως σημειώνουν οι ειδικοί του ΕΚΠΑ. Μπορεί είτε να οφείλεται σε συστηματικά νοσήματα π.χ. λοίμωξη HIV είτε να είναι αποτέλεσμα θεραπευτικών χειρισμών που γίνονται με στόχο την αντιμετώπιση σοβαρών νοσημάτων, όπως ο καρκίνος.
Τα άτομα σε ανοσοκαταστολή δεν πρέπει να εμβολιάζονται με εμβόλια που περιέχουν ζώντες εξασθενημένους ιούς. Τα εμβόλια θα πρέπει να χορηγούνται πριν από την προγραμματισμένη ανοσοκαταστολή, εάν είναι εφικτό. Ειδικά τα αδρανοποιημένα εμβόλια θα πρέπει να χορηγούνται τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν από την προγραμματισμένη ανοσοκαταστολή. Η ανοσολογική απόκριση στον εμβολιασμό μπορεί να είναι μειωμένη σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως όταν πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια λήψης συγκεκριμένων χημειοθεραπευτικών φαρμάκων ή σε άτομα που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση μυελού των οστών.
Η βιβλιογραφία δείχνει ότι ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία με παράγοντες που στοχεύουν τα Β-λεμφοκύτταρα έχουν μειωμένη ανοσολογική απόκριση στον εμβολιασμό έως και έξι μήνες από την τελευταία χορήγηση της θεραπείας. Ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση μυελού των οστών πρέπει να εμβολιάζονται με το αντιγριπικό εμβόλιο εφόσον έχουν παρέλθει τρεις έως έξι μήνες από τη μεταμόσχευση. Σε τέτοιες περιπτώσεις, όπου αναμένεται πτωχή ανοσολογική απόκριση στον εμβολιασμό, μπορεί να συστήνεται αναμνηστικός εμβολιασμός για ενίσχυση της ανοσολογικής απόκρισης, ανά περίπτωση και πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού.
Τέλος, σημειώνεται η ανάγκη εμβολιασμού των φροντιστών και του στενού οικογενειακού και κοινωνικού περίγυρου των ασθενών σε ανοσοκαταστολή.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
ΥΓΕΙΑ
Οι υγιεινές συνθήκες ζωής και η ποιότητα ύπνου συνδέονται με την υγεία του εγκεφάλου
Η αρτηριακή πίεση, το σάκχαρο και η χοληστερόλη που δεν ελέγχονται καλά στα άτομα μέσης ηλικίας σε συνδυασμό με την μη τήρηση ορισμένων υγιεινών συνηθειών, όπως η άσκηση, η διατροφή και ο ύπνος, συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, άνοιας ή κατάθλιψης αργότερα στη ζωή, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο ηλεκτρονικό τεύχος του ιατρικού περιοδικού της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας «Neurology». Σύμφωνα με άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο ίδιο τεύχος, τα άτομα που βρίσκονται στην αρχή της μέσης ηλικίας και έχουν κακή ποιότητα ύπνου, εμφανίζουν περισσότερα σημάδια κακής υγείας του εγκεφάλου αργότερα.
Οι οκτώ συμπεριφορές τρόπου ζωής που συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου είναι η υγιεινή διατροφή, με τα μεσογειακά διατροφικά προγράμματα να έχουν κυρίαρχη θέση- ειδικά όταν συμπληρώνονται με ξηρούς καρπούς και ελαιόλαδο, η τακτική σωματική δραστηριότητα, η αποφυγή του καπνίσματος, ο καλός ύπνος, ο έλεγχος του σωματικού βάρους, ο έλεγχος της χοληστερόλης και η διαχείριση της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου στο αίμα.
Στην πρώτη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο «Neurology», οι ερευνητές αξιολόγησαν δεδομένα από 316.127 άτομα με μέση ηλικία 56 ετών. Οι ερευνητές εξέτασαν τις βαθμολογίες των συμμετεχόντων στους οκτώ παράγοντες υγιεινού τρόπου ζωής και τις ταξινόμησαν σε τρεις κατηγορίες: βελτιστη, ενδιάμεση και φτωχή. Στη συνέχεια, αξιολόγησαν τα αρχεία υγείας για να εντοπίσουν ποιοι εμφάνισαν κάποια από τις ακόλουθες νευρολογικές παθήσεις στα τέλη της ζωής τους: εγκεφαλικό, άνοια ή κατάθλιψη. Ως κακή υγεία του εγκεφάλου ορίστηκε η ανάπτυξη οποιασδήποτε από τις παραπάνω παθήσεις κατά τη διάρκεια των ετών παρακολούθησης.
Μετά την προσαρμογή για παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον κίνδυνο εμφάνισης αυτών των τριών νευρολογικών παθήσεων, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα με χαμηλή βαθμολογία στους παράγοντες υγιεινού τρόπου ζωής είχαν υπερδιπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν οποιαδήποτε από τις τρεις νευρολογικές παθήσεις σε σύγκριση με τα άτομα με βέλτιστη βαθμολογία. Επίσης, τα άτομα που είχαν ενδιάμεση βαθμολογία είχαν 37% υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν μία από τις τρεις νευρολογικές παθήσεις σε σχέση με τα άτομα που είχαν υψηλή βαθμολογία.
Για να επιβεβαιώσουν τα ευρήματά τους, οι ερευνητές επανέλαβαν τη μελέτη σε μια ομάδα 68.407 ανθρώπων που παρακολουθήθηκαν συνολικά για πέντε χρόνια και διαπίστωσαν παρόμοια αποτελέσματα.
Ωστόσο, οι ερευνητές διευκρινίζουν ότι τα αποτελέσματα αυτά δεν αποδεικνύουν ότι η έλλειψη υγιεινών συνηθειών αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης αυτών των παθήσεων, δείχνουν μόνο μια συσχέτιση. Επίσης, σημειώνουν ότι ένας περιορισμός της μελέτης είναι ότι οι βαθμολογίες των συμμετεχόντων μετρήθηκαν μόνο μία φορά στην αρχή της μελέτης, οπότε δεν λαμβάνονται υπόψη πιθανές αλλαγές στον τρόπο ζωής τους.
Σε δεύτερη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο ίδιο περιοδικό εντοπίστηκε ότι οι άνθρωποι που στις αρχές της μέσης ηλικίας έχουν κακή ποιότητα ύπνου, έχουν περισσότερα σημάδια κακής υγείας του εγκεφάλου αργότερα στη μέση ηλικία.
Στη μελέτη συμμετείχαν 589 άτομα με μέση ηλικία 40 ετών κατά την έναρξη της μελέτης. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια για τον ύπνο τόσο στην αρχή της μελέτης όσο και πέντε χρόνια αργότερα. Επίσης, υποβλήθηκαν σε εγκεφαλικές σαρώσεις 15 χρόνια μετά την έναρξη της μελέτης για τον προσδιορισμό της ηλικίας του εγκεφάλου τους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο κακός ύπνος συνδέεται με σχεδόν τρία χρόνια πρόσθετης γήρανσης του εγκεφάλου ήδη από τη μέση ηλικία. Η κακή ποιότητα ύπνου, η δυσκολία των συμμετεχόντων να κοιμηθούν, η δυσκολία να παραμείνουν σε ύπνο και το ξύπνημα νωρίς το πρωί συνδέθηκαν με μεγαλύτερη ηλικία εγκεφάλου, ιδίως όταν τα άτομα είχαν σταθερά αυτά τα κακά χαρακτηριστικά ύπνου επί πέντε χρόνια.
Οι ερευνητές σημειώνουν πάντως ότι η μελέτη δεν αποδεικνύει ότι η κακή ποιότητα ύπνου επιταχύνει τη γήρανση του εγκεφάλου, δείχνει μόνο μια συσχέτιση. Ένας περιορισμός της μελέτης, προσθέτουν, ήταν ότι οι συμμετέχοντες ανέφεραν μόνοι τους τα προβλήματα ύπνου τους και είναι πιθανό να μην τα ανέφεραν με ακρίβεια.
Μ.Κουζινοπούλου
ΑΠΕ-ΜΠΕ
-
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ4 ημέρες ago
Ηλεκτρικό ρεύμα: Στο τραπέζι η ενεργοποίηση του μηχανισμού ανάκτησης εσόδων με στόχο τη στήριξη τιμολογίων
-
ΔΙΕΘΝΗ2 ημέρες ago
Κυρ. Μητσοτάκης: Η επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να μεταμορφώσει τη χώρα μας
-
ΔΙΕΘΝΗ4 ημέρες ago
Πολύνεκροι βομβαρδισμοί του Ισραήλ σε Γάζα και Λίβανο
-
ΔΙΕΘΝΗ3 ημέρες ago
Γαλλία – Η τελική κατάθεση της Ζιζέλ Πελικό: Αυτή είναι δίκη δειλών, είμαι ψυχικά εξαντλημένη
-
ΕΛΛΑΔΑ4 ημέρες ago
Φιλοθέη: Διαρρήκτες προσπάθησαν να εισβάλουν σε σπίτι Αμερικανού διπλωμάτη
-
ΔΙΕΘΝΗ4 ημέρες ago
Φον ντερ Λάιεν: Το Κίεβο μπορεί να «υπολογίζει» στην ΕΕ μετά τις «φρικτές» επιθέσεις της Ρωσίας
-
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ4 ημέρες ago
Ο Τσιτσιπάς παρέμεινε στο Νο 11 του κόσμου
-
ΕΛΛΑΔΑ3 ημέρες ago
Σε 24ωρη απεργία όλα τα ΜΜΕ την Τρίτη