Στο ναυπηγείο Keppel στη Σιγκαπούρη, ανάμεσα σε δύο ωκεανούς, οι εργασίες για τη μεταμόρφωση του πλοίου με τελικό προορισμό την Ελλάδα, μήκους περίπου 300 μέτρων, θα ξεκινήσουν αμέσως μόλις ολοκληρωθεί ο τεχνικός σχεδιασμός του έργου -μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια. Το καράβι θα «δέσει» στα εξειδικευμένα σιγκαπουριανά ναυπηγεία ως πλοίο μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).

Όταν, όμως, το φθινόπωρο του 2023 θα ταξιδέψει αυτοπροωθούμενο από τον Ινδικό Ωκεανό προς τη Μεσόγειο, με πιθανότερο όνομα στην κόκκινη πλώρη του το συνδεδεμένο με τη Θράκη «Orfeas», θα είναι πλέον κάτι πολύ διαφορετικό: ένας πλωτός σταθμός αποθήκευσης και επαναεριοποίησης αερίου (FSRU), που θα αγκυροβολήσει μόνιμα στη βόρεια Ελλάδα, σε απόσταση 17,6 χιλιομέτρων νοτιοδυτικά του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, εκεί όπου η θάλασσα έχει βάθος 40 μέτρων, συνδεόμενος με την ακτή με έναν αγωγό μήκους 28 χιλιομέτρων.

«Το FSRU θα προσεγγίσει τη θέση πρόσδεσης στον θαλάσσιο χώρο της Αλεξανδρούπολης τον Νοέμβριο του 2023», εξηγεί, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Gastrade AE Κωνσταντίνος Σιφναίος, διευκρινίζοντας ότι το πλοίο, που θα έχει μετασκευαστεί σε FSRU με την προσθήκη των αεριοποιητών LNG και όλων των απαραίτητων συστημάτων για την αποδοτική και ασφαλή λειτουργία του, θα καταφθάσει στην Ελλάδα έτοιμο και πλήρως λειτουργικό -αφού όλες οι εργασίες μετασκευής θα έχουν πραγματοποιηθεί στο ναυπηγείο της Σιγκαπούρης (σ.σ. το ναυπηγείο Keppel θεωρείται ως το πλέον εξειδικευμένο παγκοσμίως για τέτοιες μετατροπές).

Στη θέση πρόσδεσής του, προσθέτει, θα γίνουν μόνο οι απαραίτητες εργασίες σύνδεσης με το υπόλοιπο σύστημα του ΑΣΦΑ (Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου), δηλαδή με το αγκυροβόλιο και με τον υποθαλάσσιο αγωγό μέσω της PLEM (πολλαπλή εξαγωγή τέρματος αγωγού). Για το σύνολο των κατασκευαστικών εργασιών για το ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης, συμπληρώνει, αναμένεται να απασχοληθεί στα εργοτάξια της Ελλάδας μεγάλος αριθμός εργαζομένων.

Το ταξίδι από τη Σιγκαπούρη στην Αλεξανδρούπολη και τα τεχνικά χαρακτηριστικά του πρώτου FSRU στην Ελλάδα

Για το δε ταξίδι χιλιάδων ναυτικών μιλίων του FSRU από τη Σιγκαπούρη στην Αλεξανδρούπολη, μέσω της Ερυθράς Θάλασσας και της Διώρυγας του Σουέζ, δεν θα χρειαστεί ειδική συνοδεία, ούτε πρόσθετα μέτρα, αφού το πλοίο θα κινείται με δικά του μέσα, όπως όταν λειτουργούσε ως LNG carrier. Φυσικά, πριν από τον απόπλου του από τη Σιγκαπούρη, θα έχει λάβει όλα τα απαραίτητα πιστοποιητικά, που προβλέπονται από τον νηογνώμονα και τις διεθνείς συνθήκες για την ασφάλεια στη θάλασσα.

Ως προς το ποια θα είναι τα ακριβή τεχνικά χαρακτηριστικά του μετασκευασμένου πλοίου, ο κ. Σιφναίος ξεκαθαρίζει ότι περισσότερες πληροφορίες θα ανακοινωθούν στο μέλλον από την Gastrade.

Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μια πλωτή μονάδα αποθήκευσης και αεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG FSRU) και έναν υποθαλάσσιο αγωγό μεταφοράς του καυσίμου, συνολικού μήκους 28 χιλιομέτρων (24 χλμ υποθαλάσσιος και τέσσερα χερσαίος). Όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, η αποθηκευτική ικανότητα LNG της μονάδας θα είναι 153.500 κυβικά μέτρα.

«Πρόκειται για το πρώτο FSRU που θα λειτουργήσει στον ελληνικό χώρο. Μέχρι τώρα, στην Ελλάδα γίνεται αεριοποίηση του LNG μόνο στον τερματικό σταθμό LNG της Ρεβυθούσας, από τον ΔΕΣΦΑ, που είναι ένας από τους πέντε μετόχους της Gastrade. Η μεταφορά φορτίων LNG θα ξεκινήσει μόλις το FSRU συνδεθεί μέσω του αγωγού του στο σύστημα του ΕΣΦΑ (Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου) και τεθεί σε λειτουργία στα τέλη του 2023», υπενθυμίζει ο κ. Σιφναίος.

Με ρυμουλκά θα προσεγγίζουν το FSRU τα πλοία μεταφοράς LNG, ένα ανά δύο εβδομάδες

Πόσα LNG carriers (πλοία μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου) θα προσεγγίζουν κάθε χρόνο το FSRU και πώς θα γίνεται η προσέγγισή τους; Σύμφωνα με τα έως τώρα δεδομένα, επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Gastrade AE, το FSRU θα δέχεται ένα πλοίο μεταφοράς LNG ανά δύο εβδομάδες. Η χωρητικότητα αυτών των πλοίων θα είναι 145.000-180.000 κυβικών LNG (σ.σ. το φυσικό αέριο διατηρείται σε υγρή μορφή στους μείον 160 βαθμούς Κελσίου) και παρόμοιων διαστάσεων με το FSRU. Τα πλοία αυτά θα προσεγγίζουν side-to-side (πλευρά με πλευρά) το FSRU με τη βοήθεια ρυμουλκών. Στη συνέχεια, το LNG θα μεταγγίζεται από τις δεξαμενές του πλοίου μεταφοράς μέσω εύκαμπτων σωλήνων (hoses) στις δεξαμενές του FSRU. Η όλη διαδικασία, διαβεβαιώνει ο κ. Σιφναίος, «θα είναι απόλυτα φιλική προς το περιβάλλον και το οικοσύστημα της περιοχής».

Δυνατότητα μεταφόρτωσης σε φορτηγίδες και μεταφοράς με φορτηγά σε πελάτες εκτός δικτύου

Προβλέπεται η δυνατότητα μεταφόρτωσης του καυσίμου από τις υποδομές της ακτής σε τρένα και φορτηγά, για τροφοδοσία πιο τοπικού χαρακτήρα; «Το FSRU θα μπορεί να μεταφορτώσει LNG σε μικρότερα πλοιάρια (barges) αποθηκευτικής ικανότητας 3000 – 20.000 κυβικών μέτρων. Αυτά, με τη σειρά τους, θα προσεγγίζουν το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και από εκεί θα προμηθεύουν LNG σε φορτηγά (truck loading) για τη μεταφορά του LNG σε πελάτες εκτός δικτύου (οι οποίοι θα διαθέτουν τις απαραίτητες υποδομές αποθήκευσης και αεριοποίησης). Η μεταφορά LNG μέσω τρένου, επειδή ο σιδηρόδρομος φθάνει μέχρι και το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, είναι κάτι που θα μπορούσε να γίνει με παρόμοιο τρόπο», διευκρινίζει ο κ. Σιφναίος.

Ποια εξοικονόμηση κόστους εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί με τη λειτουργία του FSRU, σε σχέση με την «παραδοσιακή» μεταφορά του αερίου σήμερα; Η σύγκριση αγωγών και τερματικών σταθμών LNG, σημειώνει ο αντιπρόεδρος της Gastrade, αφορά κυρίως στην ευελιξία που προσφέρουν τα τερματικά LNG, με τη δυνατότητα υποδοχής και αποθήκευσης φορτίων από πολλαπλές πηγές αερίου και όχι από μόνο μία πηγή, σε αντίθεση με τους «σταθερούς» αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίου. «Αυτή η δυνατότητα, εκ των πραγμάτων ενισχύει τον ενεργειακό ανταγωνισμό προς όφελος του τελικού καταναλωτή και ενισχύει τον ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακού hub σε ολόκληρη την Νοτιοανατολική Ευρώπη», λέει.

Από πού θα προέρχεται στο αέριο που φτάνει στο FSRU;

Από πού θα προέρχεται το αέριο που θα καταλήγει στο FSRU και πώς μπορεί να «δέσει» η λειτουργία του με την Υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίου (ΥΑΦΑ) στη Νότια Καβάλα, όταν αυτή δημιουργηθεί; «Το αέριο που θα μεταφέρεται στο FSRU μπορεί να προέρχεται από οποιαδήποτε χώρα παραγωγής LNG, όπως για παράδειγμα οι ΗΠΑ, η Αίγυπτος, το Κατάρ, η Αλγερία κ.α. Είναι αυτή η διάσταση του έργου που ενισχύει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, αφού διαφοροποιεί τις ενεργειακές οδούς», εξηγεί ο κ. Σιφναίος και προσθέτει: «Είμαστε πραγματικά περήφανοι για αυτό το επίτευγμα και σίγουροι πως το ανθρώπινο δυναμικό της Gastrade με την τεχνογνωσία και την υποστήριξη των μετόχων της, θα κάνουν πραγματικότητα το όραμα για μια νέα, πρωτοποριακή ενεργειακή πύλη στη χώρα μας».

Η δε ΥΑΦΑ μπορεί κατά τη λειτουργία της να αποθηκεύσει φυσικό αέριο, που θα έχει φτάσει από κάποια πηγή στο FSRU και θα έχει μεταφερθεί ως την Καβάλα μέσω του υφιστάμενου δικτύου του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου.

Τα επόμενα στάδια στο πρότζεκτ μετά την Τελική Επενδυτική Απόφαση

Η Τελική Επενδυτική Απόφαση (FID) για το FSRU ελήφθη στις 28 Ιανουαρίου, ανοίγοντας τον δρόμο για την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών. Ποια είναι τα επόμενα στάδια στο πρότζεκτ, μετά την FID και ποιο το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμά τους;

«Τα επόμενα στάδια για το ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης αφορούν κυρίως στον σχεδιασμό και τις κατασκευαστικές εργασίες, με τις συμβάσεις για την κατασκευή του έργου με τους αναδόχους που έχουν ήδη υπογραφεί. Ταυτόχρονα, η Gastrade δέχεται νέα αιτήματα ενδιαφερόμενων χρηστών για απόκτηση δυναμικότητας αεριοποίησης στο τερματικό, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας του σταθμού. Το ΑΣΦΑ αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία στα τέλη του 2023», καταλήγει ο κ. Σιφναίος.

Το FSRU της Αλεξανδρούπολης με μια ματιά

*Το FSRU, το πρώτο στην Ελλάδα, αναμένεται να προσεγγίσει τη θέση πρόσδεσης στην Αλεξανδρούπολη τον Νοέμβριο του 2023, αφού μετασκευαστεί σε εξειδικευμένο ναυπηγείο της Σιγκαπούρης.

*Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε περίπου 400 εκατ. ευρώ, με τη στήριξη της Ε.Ε. Το έργο είχε συμπεριληφθεί σε όλες τις λίστες PCI (έργα κοινού ενδιαφέροντος) από το 2013 ως το 2021.

*Η μέγιστη ετήσια τεχνική δυναμικότητα αεριοποίησης του FSRU ανέρχεται σε 5,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως (bcm/έτος) και η χωρητικότητα αποθήκευσης υγροποιημένου φυσικού αερίου φτάνει στα 153.500 κυβικά.

*Η σύνδεση του FSRU με το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου θα γίνεται μέσω αγωγού μήκους 28 χιλιομέτρων (24 χιλιόμετρα υποθαλάσσιος αγωγός και 4 χιλιόμετρα χερσαίος)

*Με βάση τα σημερινά δεδομένα, το FSRU θα δέχεται ένα πλοίο μεταφοράς LNG ανά δύο εβδομάδες. Η χωρητικότητα αυτών των πλοίων θα είναι 145.000-180.000 κυβικών LNG. Το αέριο που θα μεταφέρεται στο FSRU μπορεί να προέρχεται από οποιαδήποτε χώρα παραγωγής LNG, εξασφαλίζοντας διαφοροποίηση ενεργειακού εφοδιασμού.

*Το FSRU θα μπορεί να μεταφορτώσει LNG σε μικρότερα πλοιάρια (barges) αποθηκευτικής ικανότητας 3.000 – 20.000 κυβικών μέτρων. Αυτά, με τη σειρά τους, θα προσεγγίζουν το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και από εκεί θα προμηθεύουν LNG σε φορτηγά (truck loading) για τη μεταφορά του LNG σε πελάτες εκτός δικτύου. Αντίστοιχα μπορεί να λειτουργήσει η μεταφόρτωση σε τρένα.

*Ο τερματικός σταθμός αναμένεται να λειτουργήσει στα τέλη του 2023, με τη συμβολαιοποιημένη δυναμικότητα αεριοποίησης να φθάνει ήδη μέχρι και το 50% της τεχνικής δυναμικότητας των 5,5 δισ. κυβικών ετησίως.

Αλεξάνδρα Γούτα

ΑΠΕ-ΜΠΕ