«Σήμερα τοποθετούμε πλήρως χαρτογραφημένη τη Νότιο Αφρική στον χάρτη της Ελληνικής Διασποράς και προσφέρουμε αυτό το έργο στον απανταχού Ελληνισμό, στους ερευνητές, στον κόσμο ολόκληρο στο πλαίσιο του εορτασμού της επετείου των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση». Μ’ αυτή τη φράση, η Μαριλένα Γρίβα, εμπειρογνώμων, πρεσβευτής- σύμβουλος επί πολιτιστικών θεμάτων του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδος, που υπηρετεί αυτή την περίοδο ως πολιτιστική σύμβουλος στην ελληνική πρεσβεία στο Γιοχάνεσμπουργκ, περιγράφει στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού/Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM» τη σημασία της τρίτομης δίγλωσσης (ελληνικά, αγγλικά) έκδοσης, με γενικό τίτλο «Οι Έλληνες: Μια Φυλή της Νοτίου Αφρικής».

Πρόκειται για μια έκδοση του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στο Γιοχάνεσμπουργκ (σ.σ. κάθε τόμος αριθμεί περίπου 600 σελίδες), η οποία τελεί υπό την αιγίδα του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, της Επιτροπής 2021 και έχει την ηθική υποστήριξη της Ελληνικής Ομοσπονδίας Νοτίου Αφρικής.

Ο πρώτος τόμος, με τίτλο «Η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία στη Νότιο Αφρική», περιέχει την παρουσία του Χριστιανισμού στη χώρα διαχρονικά, τους ιερείς που ήρθαν στη χώρα με τους πρώτους Έλληνες και εκτός από το ποιμαντικό τους έργο, δίδασκαν την ελληνική γλώσσα και οργάνωσαν τις προσπάθειες για την οικοδόμηση ναών, παρεκκλησίων, μονών, ιεραποστολών. Ο δεύτερος τόμος ασχολείται με τη «θεσμική οργάνωση» της παροικίας, δηλαδή τις κοινότητες και τα εθνικοτοπικά σωματεία και φυσικά την Ελληνική Ομοσπονδία, τον θεσμό που περικλείει όλους τους ελληνικούς θεσμούς στη Ν. Αφρική. «Ο τόμος αυτός», επισημαίνει η κ. Γρίβα, «περιέχει συνοπτική ιστορία της Ν. Αφρικής και την ένταξη σε αυτήν των μεταναστευτικών ρευμάτων των Ελλήνων». Ο τρίτος τόμος περικλείει «Πτυχές της καθημερινής ζωής» και πραγματεύεται την καθημερινή ζωή των Ελλήνων στην αφρικανική χώρα. Ασχολείται με την ελληνική γλώσσα, που είναι αναγνωρισμένη στο Σύνταγμα της χώρας, τα ελληνικά σχολεία, τις πανεπιστημιακές έδρες, τον ελληνικό Τύπο, τον ακτιβισμό των Ελλήνων, τους καλλιτέχνες, καθηγητές πανεπιστημίου, γιατρούς που βοήθησαν την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης.

Ο δεύτερος και ο τρίτος τόμος βρίσκονται αυτή τη στιγμή υπό έκδοση στη Ν. Αφρική και θα είναι έτοιμα για διάθεση περί τα τέλη Δεκεμβρίου, δυστυχώς σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων εξαιτίας οικονομικών λόγων, όπως εξηγεί η πολιτιστική σύμβουλος της ελληνικής πρεσβείας στο Γιοχάνεσμπουρκ, επισημαίνοντας παράλληλα πως ο πρώτος τόμος θα εκδοθεί προσεχώς από ελληνικό εκδοτικό οίκο.

«Το έργο ανήκει σε όλους όσοι μοιράστηκαν τις αναμνήσεις τους»

«Η παροικία επιθυμούσε την καταγραφή της ιστορίας της εδώ και δεκαετίες. Το Γενικό Προξενείο συμμερίστηκε αυτή την επιθυμία και θέλησε να συμβάλει στην πραγματοποίησή της. Το 2018 θέσαμε έναν χρονικό ορίζοντα τεσσάρων ετών για την ολοκλήρωση του έργου. Εδώ και δύο χρόνια εργαζόμαστε υπό τη σκιά του κορονοϊού, με περιορισμένες δυνατότητες, αλλά το όραμά μας σχετικά με την ολοκλήρωση του έργου για την ιστορική επέτειο παρέμεινε», τονίζει η κ. Γρίβα, εμφανώς ικανοποιημένη για την επίτευξη του στόχου.

Μάλιστα, παρόλο που η έρευνα και η συγγραφή φέρει τη δική της υπογραφή, η ίδια αποδίδει τα εύσημα σε όλους όσοι βοήθησαν, τονίζοντας πως ο στόχος επιτεύχθηκε με τη συνεργασία πολλών ανθρώπων από την ελληνική παροικία σε όλη τη νοτιοαφρικανική επικράτεια. «Ταξιδέψαμε, όπου υπήρχε ελληνική κοινότητα, ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές και συναντήσαμε τις Ελληνίδες και τους Έλληνες που κρατούν τις Θερμοπύλες του Ελληνισμού εδώ», αναφέρει χαρακτηριστικά και προσθέτει: «Το έργο αυτό ανήκει σε όλες και όλους που μας διηγήθηκαν τις αναμνήσεις τους, που έψαξαν για φωτογραφίες στα άλμπουμ τους, που δάκρυσαν ακούγοντας την ιστορία τους γραμμένη, που έγιναν φίλοι μας, δικοί μας άνθρωποι και επικοινωνούν τακτικά μαζί μας, παίρνοντας και δίνοντας θάρρος».

Η σημαντική συμβολή του Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής

Με μεγάλη συγκίνηση, η κ. Γρίβα αναφέρεται στη βοήθεια και στήριξη του Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής Θεόδωρου Β’, που έθεσε το όλο εγχείρημα υπό την αιγίδα του και που ήταν κι ο πρώτος που κράτησε το τρίτομο έργο στα χέρια του κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στη Ν. Αφρική. «Η έκδοση αυτή αφιερώνεται στον Πατριάρχη, τον πνευματικό και θρησκευτικό μας ηγέτη, πηγή έμπνευσης, δύναμης και ελπίδας, που διακηρύσσει τις αρχές του πολιτισμού μας στην αφρικανική ήπειρο», υπογραμμίζει η κ. Γρίβα, την οποία τίμησε ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας με τον Τίμιο Σταυρό του Αγίου και Ευαγγελιστή Μάρκου.

Αναφέρεται επίσης στη συμβολή της Επιτροπής 2021, που έδωσε επίσης την αιγίδα της σε αυτή την προσπάθεια και την εγκόλπωσε στον εορτασμό της επετείου των 200 ετών από την κήρυξη της Επανάστασης, αλλά και στην ηθική υποστήριξη της Ελληνικής Ομοσπονδίας Νοτίου Αφρικής που «ήταν εκ των ων ουκ άνευ, γιατί οι Έλληνες πορευόμαστε μαζί».

«Φιλοδοξία μας είναι το έργο αυτό να τονώσει το ηθικό των Ελλήνων της Νοτίου Αφρικής, να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για τον ερευνητή, αλλά και την ελληνική συμβολή στην ιστορία της Νοτίου Αφρικής», τονίζει η κ. Γρίβα.

Υπενθυμίζει δε, ότι «οι Έλληνες βρήκαν καταφύγιο στη χώρα αυτή σε χαλεπούς καιρούς, όταν η Ελλάδα μαστιζόταν από τη φτώχεια, τους πολέμους και τους αλληλοσπαραγμούς. Αυτοί που ήρθαν εδώ, εργαζόμενοι σκληρά, μπόρεσαν να απολαύσουν το αποτέλεσμα των κόπων τους και να προκόψουν παρά το αρνητικό κλίμα που επικρατούσε εδώ και τους κατέτασσε ως Νοτιοευρωπαίους στην ίδια κατηγορία με τους Ασιάτες».

Με αφορμή δε και τη μεγάλη επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821, υπογραμμίζει πως «οι Έλληνες όπου και να πάνε, αγωνίζονται και τα καταφέρνουν και αυτό είναι το μήνυμα της έκδοσης».

* Η Μαριλένα Γρίβα -μεταξύ άλλων- έχει τιμηθεί από τη Δημοκρατία της Εσθονίας με το παράσημο του Τάγματος του Λευκού Αστέρος (Valgetähe teenetemärk) και από τη Δημοκρατία της Κροατίας με το παράσημο του Τάγματος της Κροατικής Συνύμφανσης (Red hrvatskog pletera) για υπηρεσίες προσφερθείσες στο πλαίσιο της δημόσιας διοίκησης. Κατά τη διάρκεια της θητείας της στο Γενικό Προξενείο του Γιοχάνεσμπουργκ, παρουσιάζει την εκπομπή «Η Ώρα του Πολιτισμού» στον Ελληνικό Ραδιοφωνικό Σταθμό «Νέα Πανελλήνια Φωνή», ενώ είναι επίτιμο μέλος του τοπικού διοικητικού συμβουλίου της Παναθηναϊκής Ένωσης Γυναικών Νοτίου Αφρικής. Έχει συγγράψει τα βιβλία: «Το Υπουργείο Εξωτερικών 1833- 2007: Η Θεσμική Οργάνωση, Ελληνικό Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελέτων»- Εκδόσεις Παπαζήση 2008, «Κωστής Μοσκώφ», Δημόσιος Οργανισμός Αιγυπτιακού Βιβλίου 2011 (δίγλωσση έκδοση, ελληνικά-αραβικά), «Ο Ελληνικός Κινηματογράφος στην Αίγυπτο», Έκδοση Πρεσβείας της Ελλάδος στο Κάιρο, 2013 (δίγλωσση έκδοση, ελληνικά-αγγλικά) καθώς και άρθρα για θέματα εξωτερικής πολιτικής, διπλωματίας και πολιτισμού σε ελληνικά και ξένα περιοδικά.

Σοφία Παπαδοπούλου

ΑΠΕ-ΜΠΕ