Ο υγιεινός τρόπος ζωής, που περιλαμβάνει καλή διατροφή, διακοπή του καπνίσματος και σωματική δραστηριότητα, σε συνδυασμό με τις συνήθεις εξετάσεις υγείας και τη διαχείριση των παραγόντων κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα και εγκεφαλικά επεισόδια με φαρμακευτική αγωγή, μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη του πρώτου εγκεφαλικού επεισοδίου. Αυτό υπογραμμίζουν οι νέες κατευθυντήριες γραμμές της Αμερικανικής Ένωσης Εγκεφαλικών Επεισοδίων. Για πρώτη φορά η Ένωση υπογραμμίζει, επίσης, τον αντίκτυπο κοινωνικών παραγόντων στην υγεία, ενώ δίνει έμφαση και στους κινδύνους που διατρέχουν οι γυναίκες.

Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο στις ΗΠΑ πάνω από 600.000 άνθρωποι παθαίνουν για πρώτη φορά εγκεφαλικό επεισόδιο. Τα εγκεφαλικά είναι σήμερα η πέμπτη κύρια αιτία θανάτου στις ΗΠΑ, οδηγώντας σε σχεδόν 160.000 θανάτους ετησίως. Ωστόσο, έως και το 80% των εγκεφαλικών μπορεί να προληφθεί.

Οι βασικές συστάσεις της Αμερικανικής Ένωσης Εγκεφαλικών Επεισοδίων για την πρόληψη των εγκεφαλικών, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «Stroke» της Ένωσης, περιλαμβάνουν τακτικές εξετάσεις υγείας, εντοπισμό των παραγόντων κινδύνου, παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής και λήψη φαρμάκων, όπου απαιτείται.

Στις οδηγίες της, που αντικαθιστούν την έκδοση του 2014, η Ένωση προτρέπει τους επαγγελματίες υγείας να ελέγχουν τους ανθρώπους για παράγοντες κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου, συμπεριλαμβανομένης της υψηλής αρτηριακής πίεσης, της αυξημένης χοληστερόλης, του υψηλού σακχάρου στο αίμα και της παχυσαρκίας.

Η αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού και της γνώσης σχετικά με τη σημασία των αλλαγών στον τρόπο ζωής μπορεί επίσης να βοηθήσει τους ανθρώπους να μειώσουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. Οι οκτώ συμπεριφορές τρόπου ζωής που συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου είναι η υγιεινή διατροφή, με τα μεσογειακά διατροφικά προγράμματα να έχουν κυρίαρχη θέση- ειδικά όταν συμπληρώνονται με ξηρούς καρπούς και ελαιόλαδο, η τακτική σωματική δραστηριότητα, η αποφυγή του καπνίσματος, ο καλός ύπνος, ο έλεγχος του σωματικού βάρους, ο έλεγχος της χοληστερόλης και η διαχείριση της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου στο αίμα.

Νέο στοιχείο των κατευθυντηρίων οδηγιών είναι η έμφαση στους κοινωνικούς καθοριστικούς παράγοντες της υγείας και τον αντίκτυπο που έχουν στον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. Πρόκειται για μη ιατρικούς παράγοντες, όπως η εκπαίδευση, η οικονομική σταθερότητα, η πρόσβαση στην περίθαλψη, οι διακρίσεις, η έλλειψη δυνατότητας περιπάτου, η χαμηλότερη διαθεσιμότητα υγιεινών τροφίμων και οι λιγότεροι πόροι υγείας, που συμβάλλουν στην ανισότητα της περίθαλψης και επηρεάζουν τη συνολική υγεία.

Οι οδηγίες περιλαμβάνουν επίσης ορισμένες νέες συστάσεις ειδικά για τις γυναίκες. Όπως σημειώνεται, οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να ελέγχουν για καταστάσεις που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου μιας γυναίκας, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης αντισυλληπτικών από το στόμα, της υψηλής αρτηριακής πίεσης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, άλλων επιπλοκών της εγκυμοσύνης, της πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας και της πρόωρης εμμηνόπαυσης. Οι διεμφυλικές γυναίκες που λαμβάνουν οιστρογόνα μπορεί επίσης να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.

Μ.Κουζινοπούλου

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Μια απλή εξέταση αίματος μπορεί να βοηθήσει τους γιατρούς να εντοπίζουν τις γυναίκες που γεννούν και κινδυνεύουν από προεκλαμψία, προκειμένου να λαμβάνουν προφυλάξεις για την πρόληψή της, σύμφωνα με έρευνα που παρουσιάστηκε στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Αναισθησιολόγων «Anesthesiology» 2024.

Το 5-10% των εγκύων αναπτύσσουν προεκλαμψία, κύρια αιτία μητρικού θανάτου, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ. Ενώ η προεκλαμψία μπορεί να αναπτυχθεί ήδη από την 20η εβδομάδα της εγκυμοσύνης, η συγκεκριμένη μελέτη επικεντρώθηκε στον εντοπισμό των γυναικών που διέτρεχαν κίνδυνο προεκλαμψίας, όταν εισήχθησαν στο νοσοκομείο κατά τον τοκετό.

Οι ερευνητές ανέλυσαν τα αρχεία 2.629 γυναικών που γέννησαν μεταξύ 2018 και 2024. Από αυτές, οι 1.819 δεν είχαν προεκλαμψία, οι 584 είχαν προεκλαμψία με ήπια συμπτώματα και οι 226 είχαν προεκλαμψία με σοβαρά συμπτώματα.

Κατά την έρευνα διαπιστώθηκε ότι οι γιατροί μπορούν να προβλέψουν τον κίνδυνο μιας γυναίκας να αναπτύξει προεκλαμψία, υπολογίζοντας την αναλογία δύο πρωτεϊνών του αίματος, του ινωδογόνου και της αλβουμίνης (ή λευκωματίνης), μέσα από εξετάσεις αίματος ρουτίνας. Το ινωδογόνο εμπλέκεται στην πήξη του αίματος και στη φλεγμονή, ενώ η αλβουμίνη βοηθά στη διατήρηση της ισορροπίας των υγρών και μεταφέρει ορμόνες, βιταμίνες και ένζυμα σε όλο το σώμα. Και τα δύο μπορεί να διαταραχθούν με την προεκλαμψία: το ινωδογόνο μπορεί να είναι αυξημένο, η αλβουμίνη μπορεί να είναι μειωμένη ή να εμφανιστούν και οι δύο περιπτώσεις.

Όπως εντοπίστηκε, οι γυναίκες που είχαν υψηλότερη αναλογία ινωδογόνου προς αλβουμίνη (FAR) είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν προεκλαμψία σε σχέση με όσες είχαν χαμηλότερο FAR. Συγκεκριμένα, η προβλεπόμενη πιθανότητα εμφάνισης προεκλαμψίας οποιουδήποτε βαθμού ήταν 24% για τις ασθενείς με FAR τουλάχιστον 0,1 κατά την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο και αυξήθηκε σε περισσότερο από 41% όταν η τιμή αυτή ήταν πάνω από 0,3. Ωστόσο, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι χρειάζεται πρόσθετη έρευνα για να προσδιοριστεί το ακριβές εύρος FAR που θα θεωρηθεί ανησυχητικό.

Μ.Κουζινοπούλου

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ξεκινάει επίσημα η περίοδος αντιγριπικού εμβολιασμού και οι πρώτες παρτίδες εμβολίων κατά της γρίπης έχουν φτάσει στα φαρμακεία. Σε εγκύκλιο του υπουργείου Υγείας σημειώνεται ότι αναμένεται πως και κατά την προσεχή περίοδο γρίπης 2024-2025, ο ιός της γρίπης θα κυκλοφορήσει παράλληλα με τον ιό SARS-CoV-2, που προκαλεί τη νόσο COVID19. Αυτή η ιδιαίτερη συγκυρία απαιτεί την εφαρμογή του αντιγριπικού εμβολιασμού κατά την προσεχή περίοδο με προτεραιότητα τον εμβολιασμό ατόμων που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου.

Συνιστάται ο αντιγριπικός εμβολιασμός να διενεργείται στο διάστημα από τα μέσα Οκτωβρίου μέχρι το τέλος Νοεμβρίου με βάση τη συνήθη έναρξη της εποχικής έξαρσης της γρίπης στη χώρα μας.

«Ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης είναι ο εμβολιασμός με το αντιγριπικό εμβόλιο, το οποίο, όταν χορηγηθεί σωστά και έγκαιρα, προφυλάσσει από τη μετάδοση του ιού της γρίπης, συμβάλλει στην προστασία από τις σοβαρές επιπλοκές της γρίπης καθώς και κατά επέκταση στη μείωση απουσιών από την εργασία, το σχολείο και κάθε άλλη κοινωνική εκδήλωση», τονίζεται στην εγκύκλιο.

Κατά τη φετινή περίοδο η πλειονότητα των ασθενών που νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ ή απεβίωσαν με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη, δεν είχαν κάνει το αντιγριπικό εμβόλιο παρ’ ότι ανήκαν σε ομάδα αυξημένου κινδύνου για την οποία συστήνεται ο εμβολιασμός.

Συστάσεις εμβολιασμού

Η γρίπη είναι μεταδοτική νόσος του αναπνευστικού που οφείλεται στους ιούς της γρίπης και μπορεί να προκαλέσει από ήπια έως σοβαρή και, σπανιότερα, θανατηφόρο νόσο. Η πλειοψηφία των ατόμων που θα μολυνθεί συνήθως αναρρώνει πλήρως. Οι ομάδες εκείνες του πληθυσμού που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για επιπλοκές είναι οι ηλικιωμένοι, τα πολύ μικρά παιδιά, οι έγκυες, καθώς και άτομα οποιασδήποτε ηλικίας με χρόνια νοσήματα.

Στη χώρα μας θα κυκλοφορήσουν και φέτος τα ενισχυμένα τετραδύναμα αδρανοποιημένα εμβόλια QIV-HD (εμβόλιο υψηλής δόσης) και aQIV (εμβόλιο με ανοσοενισχυτικό), τα οποία έχουν υψηλή ανοσογονικότητα και συστήνονται για την πρόληψη της εργαστηριακά επιβεβαιωμένης γρίπης και των νοσηλειών, σε άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω.

Οι ομάδες πληθυσμού κατά προτεραιότητα που πρέπει να εμβολιαστούν

‘Ατομα ηλικίας 60 ετών και άνω

Βρέφη και παιδιά ηλικίας 6 μηνών ως 5 ετών

Παιδιά ηλικίας άνω των 5 ετών και ενήλικες με επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα

Έγκυες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωΐδες και θηλάζουσες.

‘Ατομα με νοσογόνο παχυσαρκία (Δείκτη Μάζας Σώματος >40Kg/m2) και παιδιά με ΔΜΣ >95ηΕΘ.

Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. για νόσο Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα).

‘Ατομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν ή διαβιούν με άτομα με υποκείμενο νόσημα, που αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης.

Κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές (σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων κλπ.), νεοσύλλεκτοι, ιδρύματα χρονίως πασχόντων και μονάδες φιλοξενίας ηλικιωμένων, καταστήματα κράτησης .

Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, λοιποί εργαζόμενοι, φοιτητές επαγγελμάτων υγείας σε κλινική άσκηση) και σε κέντρα διαμονής προσφύγων-μεταναστών.

‘Αστεγοι.

Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς [συμπεριλαμβανομένων εκτροφέων μίνκ (γουνοφόρα θηλαστικά)], σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους.

Οδηγίες χορήγησης εμβολίου

Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης. Κατά προτίμηση ο εμβολιασμός του πληθυσμού συνιστάται να διενεργείται στο διάστημα από τα μέσα Οκτωβρίου μέχρι το τέλος Νοεμβρίου με βάση τη συνήθη έναρξη της εποχικής έξαρσης της γρίπης στη χώρα μας.

Επιπρόσθετα, εφόσον ο εμβολιασμός δεν έγινε τη συνιστώμενη περίοδο, μπορεί να διενεργηθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της εποχικής γρίπης.

Ο αντιγριπικός εμβολιασμός γενικά περιλαμβάνει 1 μόνο δόση του εμβολίου ετησίως.

Βρέφη και παιδιά ηλικίας =6 μηνών χορηγείται 0,5 ml (ολόκληρη η δόση), σύμφωνα με τις οδηγίες από επίσημους Ευρωπαϊκούς ή άλλους φορείς φαρμάκων (EMA. FDA, κ.α.).

Συγχορήγηση με το εμβόλιο κατά του κορονοϊού

Το αντιγριπικό εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί και την ίδια μέρα με το εμβόλιο κατά του κορονοϊού – αλλά σε διαφορετικά ανατομικά σημεία- όπως και οποιαδήποτε άλλη μέρα πριν και μετά το εμβόλιο κατά του κορονοϊού.

Αντιγριπικός εμβολιασμός και λοίμωξη COVID-19

Ασυμπτωματικά άτομα που ήρθαν σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα COVID -19 και έχουν αρνητικό εργαστηριακό έλεγχο μπορούν να εμβολιαστούν κανονικά.

Συμπτωματικοί ασθενείς με λοίμωξη COVID-19 ή άλλη λοίμωξη του αναπνευστικού πρέπει να αναβάλλουν τον εμβολιασμό τους μέχρι να υφεθεί η συμπτωματολογία της νόσου.

ΑΠΕ-ΜΠΕ