Η Μασντεβάλια Αντρετάνα έφτασε από το Εκουαδόρ στην Ελλάδα. Το ταξίδι της διήρκησε μία εβδομάδα, αλλά δεν το απόλαυσε ιδιαίτερα, γιατί η …θέση της, ήταν σκοτεινή. Μόλις έφτασε στον προορισμό της, εξέφρασε το «τζετ λαγκ» με έντονο στρες. Σύντομα όμως προσαρμόστηκε στο νέο της περιβάλλον και τώρα απολαμβάνει την παρέα των νέων της φίλων.

   Δεν πρόκειται για κάποια ιστορία μετανάστευσης, αλλά για μια ορχιδέα, που έκανε ένα υπερατλαντικό ταξίδι για να καταλήξει στην κατοχή ενός Έλληνα συλλέκτη. Ο Χρήστος, ο Γιώργος και ο Βασίλης, είναι μόνο κάποιοι από τους εκατοντάδες συλλέκτες ορχιδέας στη χώρα μας, που είναι οργανωμένοι σε μία διαδικτυακή ομάδα, όπου ανταλλάσσουν συμβουλές και μοιράζονται τις επιτυχίες της …ζωντανής συλλογής τους.

   «Πάντα αγαπούσα τα φυτά, αλλά έως το 1997 δεν είχα σταθερή εγκατάσταση για να ασχοληθώ ουσιαστικά», λέει ο Γιώργος Μπουδαλής από την Πτολεμαΐδα, που εδώ και σχεδόν 25 χρόνια ζει στη Θεσσαλονίκη. «Δεν θα τολμούσα ποτέ να ασχοληθώ με τις ορχιδέες, γιατί θεωρούσα ότι είναι ένα πολύ “δύσκολο” φυτό, που είναι ακατόρθωτο να το καλλιεργήσεις. Όλα αυτά μέχρι το 2008 που εντόπισα ένα φόρουμ με αποκλειστικό θέμα τις ορχιδέες και πείστηκα ότι -όπως και τόσοι άλλοι- μπορώ κι εγώ», λέει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

   Περίπου την ίδια περίοδο άρχισε να ασχολείται και ο Χρήστος Τσούτης, αφενός γιατί ανέκαθεν τού άρεσαν τα φυτά και θυμάται ότι στην παιδική του ηλικία, στο χωριό της γιαγιάς του, τού άρεσε να τα παρατηρεί να ανθίζουν και αφετέρου γιατί οι ορχιδέες ήταν οι αγαπημένες της μετέπειτα συζύγου του. «Όταν γνώρισα την Ιωάννα, το 2006, είχε πολλά φυτά στο μπαλκόνι της, αλλά είχε ιδιαίτερη αδυναμία στις ορχιδέες. Ωστόσο, επειδή δεν γνώριζε να τις καλλιεργεί σωστά, τις χαλούσε. Γι’ αυτό αποφασίσαμε να ψάξουμε μαζί τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να επιβιώσουν», δηλώνει ο κ. Τσούτης.

   Η αναζήτηση αυτή τους οδήγησε στο ίδιο φόρουμ, στο οποίο βασικό θέμα συζήτησης ήταν η ορχιδέα και ό,τι την αφορά. Με τη συζήτηση που είχαν τα μέλη μεταξύ τους, έλυναν τα τυχόν προβλήματα που είχαν στις καλλιέργειές τους, αφού όλο και κάποιος πιο έμπειρος είχε να τους δώσει τη λύση. Αν και η συγκεκριμένη σελίδα είναι σήμερα ανενεργή, οι φίλοι της ορχιδέας «συναντιούνται» πλέον στο facebook, στην ομάδα «ΕΕΦΟ – GOS (Ελληνική Εταιρία Φίλων Ορχιδέας – Greek Orchid Society)», που αριθμεί 1300 μέλη.

   «Το γκρουπ αφορά μόνο τις ορχιδέες που καλλιεργούμε εμείς. Είμαστε κάθετα αντίθετοι με το ξερίζωμα της άγριας ορχιδέας από το φυσικό της περιβάλλον», διευκρινίζει ο διαχειριστής της ομάδας Βασίλης Ζάππας. Οι περισσότερες ορχιδέες είναι επίφυτες, δηλαδή αναπτύσσονται πάνω σε άλλα φυτά, σε κορμούς δέντρων ή σε βράχους, κάτι που λαμβάνεται υπόψιν στην καλλιέργειά τους. «Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται σωστός αερισμός της ρίζας τους, γι’ αυτό και δεν πωλούνται σε χώμα, αλλά σε ένα ειδικό υπόστρωμα, συνήθως από φλοιό. Επίσης, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε τις ακριβείς συνθήκες που χρειάζεται το κάθε είδος για να επιβιώσει, όπως τη θερμοκρασία, την ποσότητα και τη συχνότητα του νερού που θέλει», τονίζει ο κ. Ζάππας, που χαρακτηρίζει τις ορχιδέες ευπαθή φυτά σε ασθένειες που μπορεί να προκληθούν από λάθος καλλιέργεια.

   Συλλογές με εκατοντάδες ορχιδέες

   Τα 22.000 διαφορετικά είδη ορχιδέας που έχουν καταγραφεί, είναι μόνο κάποια από αυτά που υπάρχουν σε όλο τον κόσμο. Συνεχώς ανακαλύπτονται νέα είδη και οι βοτανολόγοι υπολογίζουν πως φθάνουν τις 25.000. Εκτός από το μέγεθος, διαφέρουν στο σχήμα, στους χρωματισμούς και σε αρωματικές ποικιλίες, ενώ απαντώνται σε όλο τον πλανήτη, σε μέρη με πολλές βροχές, με πολλή υγρασία, σε περιοχές άνυδρες και με παρατεταμένες ξηρασίες, σε περιοχές με πολύ υψηλά υψόμετρα και με πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, σε τροπικά δάση και σε μέρη με υψηλές θερμοκρασίες. Αυτόν τον κόσμο επιδιώκουν να γνωρίσουν οι φίλοι της ορχιδέας στη χώρα μας.

   «Οι περισσότεροι που ξεκινήσαμε να ασχολούμαστε, κολλήσαμε, δεν μείναμε στις πέντε-έξι ορχιδέες. Εγώ -που θεωρείται ότι έχω μια σχετικά μικρή συλλογή- σήμερα έχω περίπου ογδόντα. Κάποιες είναι στο σπίτι μου και κάποιες στο γραφείο μου, στο Βυζαντινό Μουσείο Θεσσαλονίκης», λέει ο κ. Μπουδαλής, που είναι συντηρητής έργων τέχνης με ειδίκευση στη συντήρηση βιβλίων.

   Πολλαπλάσιες είναι οι ορχιδέες που έχουν στο δικό τους χώρο στην Αθήνα, ο Χρήστος και η Ιωάννα. «Έχουμε την τύχη να ζούμε σε ένα σπίτι που έχει ένα πολύ μεγάλο μπαλκόνι. Εκεί έφτιαξα ένα ιδιαίτερο μέρος όπου καλλιεργώ ορχιδέες διαφόρων μεγεθών. Οι πιο μικρές, οι μινιατούρες μου, είναι όσο το νύχι του αντίχειρα, έχω μεσαίες, αλλά και μία ορχιδέα- βανίλια, που είναι ήδη τρία μέτρα και διαρκώς μεγαλώνει», αναφέρει ο κ. Τσούτης. Παρόλο που έχει σήμερα εκατοντάδες ορχιδέες, ο ίδιος δηλώνει πως υπάρχουν συλλέκτες με ακόμη περισσότερες. «Πριν από το καλοκαίρι είχα πάνω από πεντακόσιες, αλλά φέτος έχασα αρκετές, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που άγγιξαν τους 48 βαθμούς στην Αττική», εξηγεί.

   «Οι ορχιδέες μας ενώνουν»

   Μέσα από ατελείωτες συζητήσεις ανθρώπων που αγαπούν τις ορχιδέες για το κοινό τους ενδιαφέρον, δημιουργήθηκαν φιλίες που κρατούν έως σήμερα. Ο 52χρονος Γιώργος Μπουδαλής, με τέσσερις από τους στενούς του φίλους, γνωρίστηκε μέσα από το φόρουμ και από τότε δε χορταίνουν να απολαμβάνουν διά ζώσης στιγμές, στις οποίες συζητούν για τις ορχιδέες τους. «Έχει πλάκα όταν μας ακούει κάποιος να συζητάμε για τα φυτά μας, γιατί αναφερόμαστε σ’ αυτά με τα επιστημονικά τους ονόματα, που στην πλειοψηφία τους είναι λατινικά. Βέβαια κάποιοι τους δίνουμε και κανονικά ονόματα, όπως για παράδειγμα εγώ, που “βαφτίζω” μια ορχιδέα με το όνομα του εκάστοτε φίλου που μου τη χάρισε», λέει χαρακτηριστικά.

   Αντίστοιχα, ο Χρήστος Τσούτης τονίζει ότι κάποιες από τις πιο ευχάριστες στιγμές με φίλους από το φόρουμ είναι οι ομαδικές παραγγελίες από φυτώρια του εξωτερικού. «Μία φορά ανέλαβα να την κάνω εγώ, μάζεψα τις προτιμήσεις των υπολοίπων και παρήγγειλα συνολικά χίλιες ορχιδέες. Στην παραλαβή ήρθαν όλοι στο σπίτι μου, ανοίγαμε τα κουτιά, έπαιρνε ο καθένας τη δική του, σχολιάζαμε των άλλων και έγινε ένα πανηγύρι», θυμάται.

   «Κουβέντες» με τις ορχιδέες, που «ξύπνησαν» ταλέντα στους συλλέκτες

   Εκτός από τις πραγματικές φιλίες όμως, είναι εξίσου ισχυρός ο δεσμός που δημιουργείται με το ίδιο το φυτό. «Ναι, υπάρχει επαφή, νιώθεις επικοινωνία, κάτι που αν κάποιος δεν το ζήσει ίσως τού φανεί …αλαφροΐσκιωτο. Ωστόσο είναι σπουδαίο να περιποιείσαι ένα φυτό, να το δεις να μεγαλώνει, να ανθίζει. Μάλιστα, η περίοδος της ανθοφορίας είναι αυτή που σε αποζημιώνει περισσότερο και σχεδόν όλοι μας φωτογραφίζουμε τα άνθη τους και τα μοιραζόμαστε διαδικτυακά», λέει ο Γιώργος Μπουδαλής.

   Ο Χρήστος Τσούτης, από την πλευρά του, αν και έχει κάνει μία εγκατάσταση αυτόματου ποτίσματος, την ενεργοποιεί μόνο όταν πρόκειται να λείψει για μέρες. «Δεν θέλω να αποφεύγω το πότισμα, γιατί είναι μέρος της διαδικασίας της καλλιέργειας και για μένα είναι η στιγμή που θα σταθώ πάνω από το κάθε φυτό, θα το παρατηρήσω, θα δω τις νέες αναπτύξεις του», επισημαίνει και αποκαλύπτει ότι η σύζυγός του Ιωάννα συχνά μιλάει στις ανθισμένες ορχιδέες.

   Στους δύο άντρες, η καλλιέργεια ορχιδέας ξύπνησε ιδιαίτερα ταλέντα. Ο μεν Χρήστος, κεραμίστας στο επάγγελμα, έμαθε να κατασκευάζει ειδικές γλάστρες για ορχιδέες, με πολλές τρύπες περιμετρικά για επαρκή αερισμό. Ο δε Γιώργος, που είναι απόφοιτος της σχολής καλών τεχνών, μυήθηκε σε ένα είδος ζωγραφικής, το οποίο παλιά χρησιμοποιούταν για να γίνεται σχεδιαστική αναπαράσταση κάθε νέου φυτού που ανακαλύπτονταν. «Πρόκειται για τη “βοτανική ζωγραφική”, που ζωγραφίζεις φυτά σε λευκό φόντο με επιστημονική ακρίβεια», εξηγεί. Μάλιστα, στο παρελθόν έχει εκθέσει στη Θεσσαλονίκη τα τα έργα του, που δύσκολα μπορείς να ξεχωρίσεις από φωτογραφίες.

   Βαρβάρα Καζαντζίδου

ΑΠΕ-ΜΠΕ