Η εξέλιξη του μακεδονικού ζητήματος η εικόνα την οποία έχει διαμορφώσει η Συμφωνία των Πρεσπών και η σημερινή κατάσταση στα Βαλκάνια βρέθηκαν στο επίκεντρο των τοποθετήσεων κατά την παρουσίαση του βιβλίου του Σταύρου Τζίμα, δημοσιογράφου του Αθηναϊκού και Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων και της εφημερίδας «Καθημερινή», «Κρυφές πτυχές του Μακεδονικού» στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ.
«Δεν ζητείται ποτέ και δεν διαμορφώνεται συναίνεση για τα θέματα εξωτερικής πολιτικής παρότι όλο το συστημικό πολιτικό φάσμα στην Ελλάδα, συμφωνεί σε όλες τις θεμελιώδεις στρατηγικές επιλογές. Είναι δυτικό, ευρωπαϊκό, φιλοαμερικανικό και ως εκ τούτου θα υπήρχαν μεγάλα περιθώρια να διαμορφωθούν συναινέσεις οι οποίες όμως θυσιάζονται στο βωμό άλλων πραγμάτων» ανέφερε μεταξύ άλλων ο καθηγητής του ΑΠΘ, πρώην αντιπρόεδρος και υπουργός Εξωτερικών, Ευάγγελος Βενιζέλος.
«Παράδειγμα» συνέχισε «η συναίνεση η οποία θα μπορούσε να έχει επιτευχθεί στο ζήτημα της συμφωνίας των Πρεσπών, θυσιάστηκε στο βωμό της υπόθεσης Novartis. Θυμηθείτε ότι η πρόταση για την ονομασία “Δημοκρατία του Ίλιντεν” η οποία ευτυχώς αποφεύχθηκε ως λύση, εισήλθε στη Βουλή στο πλαίσιο της συζήτησης για την υπόθεση Novartis».
Ο κ. Βενιζέλος, χαρακτήρισε «τομή» την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, η οποία, όπως είπε, έχει οδηγήσει στην ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, έχει στην αποδοχή της ονομασίας «Βόρεια Μακεδονία», στους διεθνείς οργανισμούς.
Συνεχίζοντας αναφέρθηκε στην ενδιάμεση συμφωνία του 1995 για την οποία είπε πως επέβαλε τη σύνθετη ονομασία και οδήγησε σε μια πρώτη αναθεώρηση του Συντάγματος.
«Επανεπιβεβαιώθηκε ο ρόλος της Ελλάδας ως παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή. Τώρα που υπάρχει κίνδυνος να αναζωπυρωθούν αυτά τα φαντάσματα, αυτές οι διενέξεις, έχουμε την άνεση να παρεμβαίνουμε και να διατυπώνουμε μια περιφερειακή πολιτική, παρότι εξακολουθούμε να έχουμε την εκκρεμότητα της αναγνώρισης του Κοσσόβου και μπορούμε να παρακολουθούμε με μεγαλύτερη ψυχραιμία την πάντοτε σοβούσα ένταση στη Βοσνία Ερζεγοβίνη», τόνισε ενώ αναφέρθηκε και στο εκκλησιαστικό ζήτημα στα Βαλκάνια επισημαίνοντας πως συνδέεται άμεσα με το ουκρανικό ζήτημα.
«Φοβούμαι πως ο Σταύρος Τζίμας θα ξαναγίνει επίκαιρος, και θα τα ξαναδούμε όλα αυτά. Έχω ζήσει από διάφορες θέσεις όλα τα γεγονότα στα οποία αναφέρεται στο βιβλίο του. Το ζήτημα αυτό το οποίο ήταν το έλασσον, ότι μας διέπει το σύνδρομο των συμφωνιών Λονδίνου-Ζυρίχης, δηλαδή ο φόβος του Κωνσταντίνου Καραμανλή ότι όποιος αναλάβει την ευθύνη για την επίλυση ενός θέματος εξωτερικής πολιτική καταλήξει κάπου και αναλάβει την ευθύνη μιας κατάληξης, κινδυνεύει να κατηγορηθεί ως προδότης» τόνισε.
«Να θυμίσουμε», είπε σε άλλο σημείο ο κ. Βενιζέλος ποια ήταν η σχέση μας μετά τη μεταπολίτευση με το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και με τη νομολογία του. Νομίζω ότι και αυτό θα μας φανεί χρήσιμο για διάφορα θέματα, εφόσον αποφασίσουμε κάποια στιγμή να συζητάμε με ευθύτητα και ειλικρίνεια τα θέματα αυτά και όχι με τον γνωστό τρόπο, τον γεμάτο στεγνότητα και υπεκφυγές.
Στους «έντονους και αβυσσαλέους φόβους οι οπαίοι ενεργοποιήθηκαν το 1991 με την έξαρση και τις διαδηλώσεις για το Μακεδονικό» αναφέρθηκε ο δημοσιογράφος, Παύλος Τσίμας.
«Δεν ήταν μια έξαρση της στιγμής πάει πιο βαθιά. Ίσως δεν υπάρχει ιστορική εξήγηση στην παρουσία προσφυγικών πληθυσμών που φοβόντουσαν μια νέα περιπέτεια και το πολύ ισχυρό αποτύπωμα του εμφυλίου και την παραδοσιακή αμηχανία της ελληνικής διοίκησης», είπε ο κ. Τσίμας και συνέχισε:
«Το βιβλίο του Σταύρου Τζίμα είναι πολύτιμο για όποιον θέλει να παρακολουθήσει την ιστορία αυτού του προβλήματος. Ο Σταύρος Τζίμας είναι από τους λίγους δημοσιογράφους που ξέρω, που έχουν την υπομονή την μεθοδικότητα να μελετούν συστηματικά ένα πεδίο ακόμη και όταν δεν υπήρχε το ενδιαφέρον ακόμη και όταν δεν “πουλούσε”. Υπήρξε ένας σεισμογράφος των δονήσεων στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Το βιβλίο του αποτυπώνει όχι μόνο έρευνα ή γνώση αλλά την βιωμένη αίσθηση των ανθρώπων και του χώρου. Είναι ένα πολύτομο εγχειρίδιο το πλέγμα των σχέσεων της Ελλάδος με την Βόρεια Μακεδονία αλλά και το ευρύτερο των Βαλκανίων» κατέληξε ο κ. Τσίμας.
Από την πλευρά του, ο δημοσιογράφος, διευθυντής της εφημερίδας «Καθημερινή» Αλέξης Παπαχελάς, αναφέρθηκε στην προσωπικότητα του συγγραφέα τον οποίο χαρακτήρισε «ρεπόρτερ παλαιάς κοπής»
«Είναι ένα βιβλίο που δεν εξετάζει μόνο το προσκήνιο αλλά και το παρασκήνιο, βασίζεται σε συνεντεύξεις με βασικούς πρωταγωνιστές, όπως οι Γκλιγκόροφ, Μητσοτάκης, Μπακογιάννης. Στο βιβλίο βλέπεις τις χαμένες ευκαιρίες το εθνικό κεφάλαιο που σπαταλήθηκε και σε μερικά σημεία το ρόλο που διαδραμάτισαν άνθρωποι από την κοινωνία των πολιτών που βόηθησαν να μείνουν ανοικτά τα κανάλια επικοινωνίας σε δύσκολες στιγμές, ένα βιβλίο γεμάτο από σκάνδαλα, κατασκοπία, απόπειρες δολοφονίας και δολοφονίες ανθρώπων όπως ο Γκλιγκόροφ. Είναι ένα βιβλίο πολύ σημαντικό, δεν είναι μόνο η ιστορία, μόνο το παρασκήνιο αλλά αυτή η μαγεία που έχει ο Σταύρος Τζίμας, να μπορέσει να ζωντανέψει την ιστορία μέσα από πραγματικούς ανθρώπους και πραγματικές ιστορίες» τόνισε.
«Υπάρχει σήμερα ένα ερώτημα. Μπορεί να καταργηθεί η Συμφωνία των Πρεσπών; Φυσικά και δεν μπορεί να καταργηθεί, φυσικά και δεν έληξε το μακεδονικό ζήτημα γιατί κανένα ζήτημα -ούτε στα Βαλκάνια ούτε πουθενά- δεν λύνεται αμέσως με μια συνθήκη. Θα πρέπει να περπατήσει στην ίδια τη ζωή, μέσα στις κοινωνίες», υπογράμμισε κατά την τοποθέτησή του ο ίδιος ο συγγραφέας και προσέθεσε:
«Σήμερα, η ειρήνη και η σταθερότητα στα Βαλκάνια, στηρίζεται σε πέντε συνθήκες. Είναι η συνθήκη του Ντέιτον, είναι το ψήφισμα 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ με το οποίο έληξε ο πόλεμος στο Κόσσοβο και δημιουργήθηκε αυτό το κράτος, η συνθήκη της Οχρίδας η οποία υπογράφηκε από τους Σλαβομακεδόνες και τους Αλβανούς, η συνθήκη φιλίας του 2017 που υπέγραψε η Βουλγαρία με τη Βόρεια Μακεδονία, που είναι το μεγάλο ζήτημα -δεν ήταν η αντιπαράθεση με την Ελλάδα (οι Βούλγαροι σήμερα έχουν το αφήγημα, ένα έθνος δυο κράτη) και η Συμφωνία των Πρεσπών. Αυτές οι συμφωνίες λειτούργησαν σαν βαλβίδες αποσυμπίεσης των εθνικισμών στα Βαλκάνια».
Συνεχίζοντας υποστήριξε ότι αν ο σημερινός χάρτης ανατραπεί, θα υπάρξει ένα ντόμινο αποσχιστικών κινήσεων και συγκρούσεων και αναφέρθηκε στις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία.
«Ο πόλεμος της Ουκρανίας δημιούργησε μια νέα κατάσταση με τα θετικά της και τα αρνητικά της. Αρνητικό είναι ότι μπορεί η Ρωσία σήμερα ή κάποιοι στο όνομα της Ρωσίας να υποκινήσουν εντάσεις. Από την άλλη πλευρά δημιούργησε μια νέα πραγματικότητα. Το μεγάλο αφήγημα της Ρωσίας ήταν πως “εμείς είμαστε οι προστάτες των ορθόδοξων και των σλαβικών πληθυσμών”. Με τα όσα γίνονται στην Ουκρανία, οι ανώτερες τάξεις και κυρίως οι διανοούμενοι υποστηρίζουν ότι “αν η Ρωσία επιτέθηκε για να καταλάβει μια χώρα ομόδοξη και ομόφυλη γιατί να μην το κάνει και σε μας αύριο;” Το κλίμα αλλάζει αλλά όλα είναι ακόμη σε εξέλιξη» κατέληξε ο κ. Τζίμας.
Στην εκδήλωση έδωσαν το «παρών» εκπρόσωποι του διπλωματικού κόσμου, ο πρώην υπουργός Σάββας Τσιτουρίδης, ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής Ανδρέας Σπυρόπουλος, ο πρόεδρος και γενικός διευθυντής του ΑΠΕ-ΜΠΕ Αιμίλιος Περδικάρης και άλλοι.
Την συζήτηση συντόνισε ο εκδότης Πέτρος Παπασαραντόπουλος.
Κ. Θεοδωρακάκος
ΑΠΕ-ΜΠΕ
