Ο θάνατος της 49χρονης Αμερικανίδας ορειβάτισσας, Χίλαρι Νέλσον, ανέδειξε την αυξανόμενη επικινδυνότητα της αναρρίχησης στα Ιμαλάια, με οδηγούς και ειδικούς, να επισημαίνουν την κλιματική κρίση και το αυξανόμενο δέλεαρ του κινδύνου για ορειβάτες και τουρίστες, οι οποίοι σε αρκετές περιπτώσεις, είναι άπειροι.
Η Νέλσον, παρασύρθηκε στις πλαγιές του Μανασλού (8.163 μέτρα), της όγδοης υψηλότερης κορυφής στον κόσμο, την οποία κατέβηκε με σκι, συνοδευόμενη από τον σύντροφό της. Οι πιο γνωστές κορυφές των Ιμαλαΐων, βρίσκονται στο Νεπάλ. Μεταξύ 1950 και 2021, καταγράφηκαν εκεί 1.042 θάνατοι, συμπεριλαμβανομένων 405 από το 2000.
Το ένα τρίτο των θανάτων, προκαλούνται από χιονοστιβάδες, σύμφωνα με μια τοπική βάση δεδομένων και το ένα τρίτο από πτώσεις. Οι άλλοι θάνατοι αποδίδονται ιδίως σε εξάντληση και έλλειψη οξυγόνου από το υψόμετρο.
Ο ορεινός όγκος Αναπούρνα (8.091 μέτρα) είναι ο πιο θανατηφόρος, καθώς έχουν καταγραφεί 72 θάνατοι σε 365 αναβάσεις από την δεκαετία του 1950, ενώ οι κορυφές Νταουλαγκίρι και Κατσενγιούνγκα, έχουν ποσοστό θνησιμότητας άνω του 10%.
Τα απότομα περάσματα και ο κίνδυνος χιονοστιβάδας έχουν προσδώσει στο πακιστανικό K2 -όπου σημειώθηκαν τουλάχιστον 70 θάνατοι από το 1947- το παρατσούκλι «άγριο βουνό». Οι περισσότεροι θάνατοι -πλέον των 300 μεταξύ 1950 και 2021- σημειώθηκαν στο Έβερεστ. Επειδή όμως οι ορειβάτες είναι πολύ περισσότεροι εκεί, το ποσοστό θνησιμότητας είναι σχετικά χαμηλό, δηλαδή στο 2,84%.
Μια μελέτη του 2019, απέδειξε ότι οι παγετώνες των Ιμαλαΐων λιώνουν δύο φορές πιο γρήγορα από τον περασμένο αιώνα. Μια άλλη μελέτη, από το 2022, βασισμένη στην χρονολόγηση με άνθρακα, επεσήμανε ότι το ανώτερο στρώμα πάγου κοντά στην κορυφή του Έβερεστ ήταν περίπου 2.000 ετών, υποδηλώνοντας ότι ο παγετώνας αραίωσε περισσότερο από 80 φορές πιο γρήγορα από τον χρόνο που ήταν απαραίτητος για τον σχηματισμό του. Ωστόσο, δεν έχει διεξαχθεί ακόμη, σε βάθος μελέτη για την κλιματική αλλαγή και τους αυξανόμενους κινδύνους για τους ορειβάτες που επιχειρούν να κατακτήσουν τα Ιμαλάια.
Ομως, αρκετοί ορειβάτες, παρατήρησαν τις ρωγμές να διευρύνονται, το νερό να τρέχει ορμητικά προς τις πλαγιές που καλύπτονταν προηγουμένως με χιόνι και περισσότερους σχηματισμούς λιμνών παγετώνων.
«Το να φοράς κραμπόν χιονιού σε αραιωμένους πάγους και βράχους μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο», είπε ο 47χρονος Νεπαλέζος ορειβάτης, Σάνου Σέρπα, ο οποίος έχει σκαρφαλώσει δύο φορές στις 14 υψηλότερες κορυφές του κόσμου και πρόσθεσε: «Η κάλυψη του χιονιού είναι πολύ μικρότερη. Φοβάμαι ότι τα βουνά θα είναι απλώς βράχοι τις επόμενες γενιές».
Διαρκώς, γίνεται όλο και πιο δύσκολο να προβλεφθεί η εξέλιξη των παγετώνων και οι κίνδυνοι χιονοστιβάδων αυξάνονται. Το 2014, ένας τεράστιος τοίχος από χιόνι, πάγο και βράχους, κατέρρευσε, σκοτώνοντας δεκαέξι Νεπαλέζους οδηγούς στο Έβερεστ, σ’ ένα από τα πιο θανατηφόρα δυστυχήματα στα Ιμαλάια.
«Ο καιρός έχει γίνει πιο απρόβλεπτος. Κάποια χρόνια είναι πιο ζεστά, άλλα πιο κρύα», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο ορειβάτης και blogger, Αλαν Αρνέτ.
Για τους ειδικούς, τα θανατηφόρα δυστυχήματα επηρεάζουν κυρίως ένα νέο κύμα τουριστών, που δεν είναι καλά προετοιμασμένοι για τις αναρριχήσεις και που συρρέουν κατά εκατοντάδες στο Νεπάλ, στο Πακιστάν και στο Θιβέτ κάθε χρόνο.
Η ραγδαία ανάπτυξη της ορειβατικής βιομηχανίας έχει δημιουργήσει σκληρό ανταγωνισμό μεταξύ των εταιρειών και μερικές φορές εις βάρος της ασφάλειας. Το Νεπάλ, εξέδωσε εφέτος 404 άδειες για το Μανασλού, διπλάσιες από ό,τι συνήθως. Το Πακιστάν έχει εκδώσει περίπου 200 για το K2, διπλάσιες από τον συνηθισμένο αριθμό.
Το 2019, ένας συνωστισμός στο Έβερεστ ανάγκασε αρκετοές ορειβατικές ομάδες να περιμένουν για ώρες σε χαμηλές θερμοκρασίες κι εξαντλητικές συνθήκες για τους οργανισμούς.
Πολλοί διοργανωτές χρησιμοποιούν drones για να αξιολογήσουν τον κίνδυνο, παρακολουθούν τα ζωτικά δεδομένα των ορειβατών σε πραγματικό χρόνο και ορισμένοι ορειβάτες φορούν ιχνηλάτες GPS. Επίσης, φροντίζουν για περισσότερο οξυγόνο, ενώ η ποιότητα των δελτίων πρόγνωσης καιρού, έχει βελτιωθεί δραματικά.
Αλλά για έναν από αυτούς, τον Λούκας Φούρτενμπαχ, «οι εταιρείες πρέπει να επενδύσουν στην εκπαίδευση κινδύνου χιονοστιβάδων, στην εκπαίδευση και στην αξιολόγηση κινδύνου για τους οδηγούς τους, σε κατάλληλα ενισχυμένο εξοπλισμό, καθώς και στην τεχνολογία διάσωσης: «Φροντίζουμε να οδηγούμε τους πελάτες μας στην κορυφή, αλλά μόνο εάν αυτό μπορεί να γίνει σύμφωνα με καλά καθορισμένους κανόνες», πρόσθεσε ο Μάικ Χαμίλ, επίσης έμπειρος διοργανωτής.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΙΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ
ΑΠΕ-ΜΠΕ
