«Μορφές του 21» από τον Γιάννη Ψυχοπαίδη στο Μουσείο Μπενάκη

Mορφές του Αγώνα της Ανεξαρτησίας πάλλουσες, συνυφασμένες με τη συλλογική μνήμη, παρουσιάζονται απτές ενώπιόν μας στην έκθεση του Γιάννη Ψυχοπαίδη «Μορφές του 21», στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς. Άλλοτε χαραγμένες στο ξύλο με το κοπίδι κι άλλοτε με τον χρωστήρα του σπουδαίου εικαστικού.

Περίπου εκατό «Μορφές του 21» επιβεβαιώνουν με συγκινησιακή φόρτιση στην περίπτωση αυτής της έκθεσης την έμμεση από τα παιδικά μας χρόνια ισχυρή προγονική συνύπαρξη με αγωνιστές επώνυμους, αναδεικνύοντας και κάποιους άλλους ήρωες της περιόδου, λιγότερο προβεβλημένους από την επίσημη Ιστορία, αποσιωπημένους από τα σχολικά αναγνωστικά.

Η έκθεση του Γιάννη Ψυχοπαίδη εντάσεται στην έκθεση του Μουσείου Μπενάκη «1821 Πριν και Μετά» για τα 200 χρόνια της Επανάστασης και είναι αποτέλεσμα της βαθιάς και συστηματικής σχέσης του ζωγράφου με την Ιστορία και την ποίηση.

Στον δεύτερο όροφο του Μουσείου της Πειραιώς, στη μία πλευρά ξεδιπλώνονται ασπόμαυρες ξυλογραφίες ηρώων του 21. Φτιάχτηκαν μία δεκαετία πριν την επέτειο για την επαναλειτουργία ενός εγκαταλειμένου δημοτικού σχολείου σε Μουσείο Δημοτικής Εκπαίδευσης στο Ψάρι Αρκαδίας, συμβάλοντας στην προσπάθεια αναζωογόνησης του χωριού.

Αντικρυστά, μία σειρά της ζωγραφικής εκδοχής τους, πολύ πιο φωτεινή, που δημιούργησε ο ζωγράφος στη διάρκεια του εγκλεισμού, την τελευταία χρονιά. Στο μέσο της έκθεσης δεσπόζουν μεγάλα πορτρέτα του λόρδου Βύρωνα (είχαν παρουσιαστεί στο ΚΠΙΣΝ στην έκθεση «Ποιητικά»). Ένα απο τα πορτρέτα είναι σχεδιασμένο επάνω στην εφημερίδα «Ελληνικά Χρονικά» με την είδηση του θανάτου του λόρδου Βύρωνα.

«Η χαρακτική σε υποχρεώνει να αφαιρέσεις καθετί το περιτό. Είναι αυτή η απόλυτη σχέση του μαχαιριού πάνω στο ξύλο που φέρνει τη λιτότητα και την αυστηρότητα του μαύρου και άσπρου, προκαλώντας μία αυστηρή γεωμετρία συναισθημάτων. Η ζωγραφική απ’ την άλλη, με την χρωματική της γκάμα, επαναφέρει το συναίσθημα αναδεικνύοντας μια άλλη διάσταση, διαφορετικής κυριολεξίας. Είναι οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος, η οικονομία των μέσων και ο πλούτος των συναισθημάτων. Αυτά τα δύο συμπληρωματικά στοιχεία χαρακτηρίζουν την έκθεση που θα δείτε», αναφέρει ο επί χρόνια δάσκαλος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Γιάννης Ψυχοπαίδης, ενώ για την «κουζίνα» της χαρακτικής εκθέτει και δύο μεγάλες μήτρες ξυλογραφίας.

Ο Ρήγας Φεραίος, ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Καραϊσκάκης, ο Κολοκοτρώνης, ο Μιαούλης, ο Μακρυγιάννης, η Μπουμπουλίνα, η Μαντώ Μαυρογένους, αλλά και ο παραγνωρισμένος Υδραίος καπετάνιος Αντώνης Οικονόμου, ο επίσης αφανής ήρωας Θανάσης Ραζηκότσικας, αρχηγός των «εντόπιων αρμάτων» του Μεσολογγίου και άλλοι επώνυμοι και «ανώνυμοι» της Ελληνικής Επανάστασης παρελαύνουν στην Πινακοθήκη Ηρώων 21 του Γ. Ψυχοπαίδη. Οι βιογραφίες τους αποκάλυψαν στον ζωγράφο πτυχές «ενός σύνθετου, αντιφατικού, σκληρού αλλά και πάρα πολύ ηρωϊκού κόσμου».

Η έκθεση, τηυν οποία επιμελήθηκαν ο ενδυματολόγος-σκηνογράφος Διονύσης Φωτόπουλος και ο υπεύθυνος των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, Τάσος Σακελλαρόπουλος θα διαρκέσει έως τα τέλη Οκτωβρίου.

Στη συνέχεια, κάποια έργα της έκθεσης θα ενταχθούν στην επόμενη έκθεση του Γιάννη Ψυχοπαίδη, στο Βερολίνο, για τα πολυαναμενόμενα εγκαίνια του ριζικά ανακαινισμένου ιστορικού κτιρίου της ελληνικής πρεσβείας.

Νατάσσα Δομνάκη

ΑΠΕ-ΜΠΕ