ESG: Περισσότερο από Συμμόρφωση – Είναι Κουλτούρα και Ηγεσία

Τα τελευταία χρόνια, το ακρωνύμιο ESG (Environmental, Social, Governance) έχει κατακλύσει τις επιχειρηματικές ατζέντες. Όμως πέρα από κανονιστικά πλαίσια, αξιολογήσεις και δείκτες, το ESG είναι κάτι βαθύτερο: είναι μια νέα αντίληψη για το πώς πρέπει να λειτουργεί μια επιχείρηση στον κόσμο.

1. ESG και Κουλτούρα: Το Πνεύμα της Εταιρείας

Η κουλτούρα μιας επιχείρησης δεν διαμορφώνεται από τα έγγραφα συμμόρφωσης, αλλά από την καθημερινή συμπεριφορά, τις αποφάσεις που λαμβάνονται και το ήθος των στελεχών της. Αν οι αξίες του ESG δεν ενσωματωθούν στην κουλτούρα, τότε μένουν κενά γράμματα.

• Περιβαλλοντική υπευθυνότητα σημαίνει σεβασμός στον πόρο και τη βιωσιμότητα, όχι απλώς μείωση κατανάλωσης.
• Κοινωνική ευθύνη σημαίνει σεβασμός στον άνθρωπο, στους εργαζόμενους, στους πελάτες, στους αδύναμους.
• Καλή διακυβέρνηση σημαίνει ακεραιότητα, διαφάνεια και λογοδοσία, ακόμη και όταν κανείς δεν «κοιτάζει».

2. ESG και Ηγεσία: Ήθος, Όραμα και Παράδειγμα

Η εφαρμογή του ESG ξεκινά από την κορυφή. Η ηγεσία μιας εταιρείας καλείται όχι απλώς να υιοθετήσει ESG στρατηγικές, αλλά να γίνει η ίδια παράδειγμα:

• Με ήθος στη λήψη αποφάσεων.
• Με όραμα για μακροπρόθεσμη αξία, όχι μόνο για άμεσα οικονομικά οφέλη.
• Με ενσυναίσθηση για την κοινωνία και τους ανθρώπους.

Ο εσωτερικός έλεγχος σε αυτή τη διαδικασία δεν είναι αστυνόμος, αλλά συνοδοιπόρος. Ένας εταίρος που βοηθά τη διοίκηση να παραμείνει προσηλωμένη στις αξίες, να εντοπίζει κινδύνους αλλοίωσης της κουλτούρας και να διατηρεί το ESG ζωντανό και λειτουργικό στην καθημερινή πράξη.

3. Το ESG είναι ταξίδι, όχι προορισμός

Πολλές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν το ESG ως υποχρέωση: συμπλήρωση checklists, έκδοση sustainability Reports, συμμετοχή σε αξιολογήσεις. Αυτή η προσέγγιση δεν θα αντέξει στο χρόνο.

Το ESG απαιτεί διαρκή εσωτερική αυτοπαρατήρηση, αναθεώρηση πολιτικών, εκπαίδευση ανθρώπινου δυναμικού, ενίσχυση της εταιρικής ηθικής και εσωτερικό διάλογο.

4. Greenwashing: Η Σκοτεινή Πλευρά του ESG

Καθώς η βιωσιμότητα γίνεται βασικό κριτήριο αξιολόγησης για επενδυτές, καταναλωτές και ρυθμιστικές αρχές, ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις υιοθετούν ESG στρατηγικές. Ωστόσο, υπάρχει ο κίνδυνος του greenwashing – δηλαδή, η σκόπιμη ή ακούσια παραπλάνηση του κοινού, μέσω πράσινων ισχυρισμών που δεν στηρίζονται σε πραγματικά δεδομένα.

Παραδείγματα greenwashing:

• Δηλώσεις όπως «οικολογικό προϊόν» χωρίς αποδείξεις.
• Υπερπροβολή μιας περιβαλλοντικής δράσης, ενώ αγνοούνται σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις.
• Αναφορές ESG που δείχνουν «πράσινη πρόοδο», αλλά βασίζονται σε αμφισβητήσιμες μεθόδους υπολογισμού.

Ο ρόλος του Εσωτερικού Ελέγχου

Ο εσωτερικός έλεγχος οφείλει να διασφαλίζει ότι:

• Οι ESG αναφορές είναι τεκμηριωμένες και ειλικρινείς.
• Οι διαδικασίες είναι διαφανείς και επαληθεύσιμες.
• Δεν υιοθετούνται «παραθυράκια» συμμόρφωσης για δημιουργία ψευδούς εντύπωσης.

Γιατί έχει σημασία

Το greenwashing υπονομεύει την εμπιστοσύνη, εκθέτει την επιχείρηση σε νομικούς και κανονιστικούς κινδύνους, και δεν προάγει την ουσιαστική βιωσιμότητα. Η διαφάνεια και η ηθική ηγεσία είναι ο μόνος δρόμος για ουσιαστικό ESG.

Προσωπική θέση

Έχοντας υπηρετήσει ως Επικεφαλής Εσωτερικού Ελέγχου και σύμβουλος επιχειρήσεων σε μεγάλες ελληνικές και διεθνείς δομές — από την KPMG στο Λονδίνο, μέχρι ελληνικές συστημικές τράπεζες — έχω δει οργανισμούς που χρησιμοποίησαν το ESG ως βιτρίνα και άλλους που το ενσωμάτωσαν ως DNA.

Μέσα από το γραφείο μου MARK Consulting στη Θεσσαλονίκη, υποστηρίζω επιχειρήσεις να χτίσουν κουλτούρα με διάρκεια, γιατί στο τέλος της ημέρας, το ESG είναι επιλογή ταυτότητας: ποιοι είμαστε, πώς φερόμαστε και τι αξίες πρεσβεύουμε.

In every success story, you will find someone who has made a courageous decision

Ρώνα Μαργιολάκη

Mark Consulting