Από τα ζωντανά γυρίσματα στην εικονική πραγματικότητα– Η εμπειρία του «The Enforcer» και των «Expendables 4»

Όταν οι Θεσσαλονικείς πήραν τη θέση τους, πριν από λίγους μήνες, στις δύο άκρες της περιφερειακής οδού για να παρακολουθήσουν τα γυρίσματα του «Τhe Enforcer» με τον Αντόνιο Μπαντέρας, εξεπλάγησαν βλέποντας μπροστά τους μια νταλίκα να κινείται στον δρόμο έχοντας πάνω της το γνωστό Barracuda, το αυτοκίνητο του ηθοποιού, αλλά και κάμερες γύρω από το αυτοκίνητο που γύριζαν τη σκηνή. Έπειτα απ’ αυτή την πρώτη ένδειξη ότι κάτι έχει αλλάξει στον τρόπο που γυρίζονται οι κινηματογραφικές ταινίες, άκουσαν από τον περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολο Τζιτζικώστα, ότι τα γυρίσματα των «Expendables 4» θα γίνουν κατά βάση στον χώρο που θα κατασκευαστούν τα στούντιο της Millenium, στη Θέρμη, αλλά και σε κάποιους ακόμη ελεγχόμενους χώρους, ενώ δεν θα γίνουν γυρίσματα σε δημόσιους χώρους.

   Τα γυρίσματα των «Expendables» αναμένεται να είναι μια ζωντανή απόδειξη για την πόλη της Θεσσαλονίκης και την Κεντρική Μακεδονία ότι η εικονική παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών έχει πλέον αντικαταστήσει τα ζωντανά γυρίσματα και στην Ελλάδα, καθώς πια η τεχνολογία δίνει αυτή τη δυνατότητα και μπορεί να διευκολύνει κατά πολύ τις διαδικασίες, μειώνοντας τον χρόνο και το κόστος των γυρισμάτων.

   Με αφορμή τη συμμετοχή της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και του Film Office της στη διεθνή έκθεση καινοτομίας Beyond 4.0, που πραγματοποιείται με την υποστήριξη της ΔΕΘ Helexpo, ο σκηνοθέτης και παραγωγός Ανδρέας Σιαδήμας δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι το «The Enforcer» «ήταν μια καλή περίπτωση γιατί τουλάχιστον είδαμε γύρισμα, ενώ σε πολλές περιπτώσεις δεν γίνονται καν γυρίσματα και τα περισσότερα πλάνα συντίθενται στον υπολογιστή».

   Από την πλευρά του, ο βοηθός έρευνας στο Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) και υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Λευτέρης Αναστασοβίτης εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι μπορεί σε μια κινηματογραφική παραγωγή να γίνονται αρχικά λήψεις του φυσικού χώρου, του κόσμου, των ηθοποιών με τα παραδοσιακά μέσα, όμως από εκεί και πέρα χρησιμοποιούνται τεχνολογίες για τη μείξη της πραγματικότητας με τα συστήματα των ειδικών οπτικών εφέ και της εικονικής πραγματικότητας. Το τελικό αποτέλεσμα είναι εκείνο που βλέπει ο θεατής στην αίθουσα του κινηματογράφου ή στη συσκευή εικονικής πραγματικότητας (VR), όταν πρόκειται για κινηματογράφο εικονικής πραγματικότητας.

   Πώς γυρίζονται πλέον οι ταινίες

   Παρουσιάζοντας τον τρόπο με τον οποίο γυρίζονται πια οι ταινίες, ο κ. Σιαδήμας σχολιάζει ότι «έχει αλλάξει όλη η ροή εργασίας (work flow) της παραγωγής». Αναφέρει, μάλιστα, ότι «ενώ πριν από το 2000, τα τρία βασικά της στάδια, η προπαραγωγή (preproduction), η κυρίως παραγωγή (production) και η επεξεργασία της ταινίας (postproduction) γίνονταν αναλογικά, σιγά σιγά άρχισε η επεξεργασία να γίνεται με τη χρήση εικονικής πραγματικότητας και οι διαδικασίες αυτές να εισέρχονται και στα προηγούμενα δύο στάδια, καταλαμβάνοντας όλο και περισσότερο χώρο, μέχρι που όλα να γίνονται εικονικά».

   Αυτό, κατά τον ίδιο, σημαίνει ότι πολλές ειδικότητες έρχονται κοντά από την αρχή, όπως ο set designer, το μακιγιάζ, ο διευθυντής φωτογραφίας και ο σκηνοθέτης. Όλοι τους λαμβάνουν οδηγίες για το πώς θα είναι η ταινία, οι χώροι, το ύφος της ταινίας και συναποφασίζουν κάποια πράγματα. «Όμως, στη συνέχεια, υπάρχουν αλλαγές σε όλα τα στάδια και οι ηθοποιοί καλούνται να παίξουν σε έναν άδειο χώρο, έχοντας μια πράσινη οθόνη (green screen) πίσω τους ή ευρισκόμενοι οι ίδιοι σε αυτήν, με τις οδηγίες ότι εδώ είναι πέντε σκαλιά, ο δρόμος είναι εκεί και πρέπει κάποιος να διανύσει μια απόσταση και να παίξει το ρόλο του χωρίς να έχει καθόλου επαφή με το χώρο» προσθέτει.

   Ο σκηνοθέτης υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, ότι οι ηθοποιοί φαίνεται πως έχουν προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες ενώ και οι σκηνοθέτες, παρά τις άμυνες που μπορεί να έχουν για το πώς γίνονται τα πράγματα, τελικά θέλουν να προσαρμοστούν γιατί οι αλλαγές αυτές επιτάσσονται από την παραγωγή και στο τέλος, «το μέσο καλείται να εξυπηρετήσει μια βαθύτερη ιδέα και αυτό που θέλει ο σκηνοθέτης και ο παραγωγός να επικοινωνήσει με την ταινία». Ακόμη και το κοινό, όπως λέει, είναι πια υποψιασμένο γιατί έχει πρόσβαση σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μπορεί να δει πώς γυρίστηκε μια σκηνή από μία ταινία.

   Όσο για τους «Expendables 4», σημειώνει: «δεν νομίζω ότι θα δούμε πολλά γυρίσματα, αλλά και μόνο ότι κάποιος ξέρει ότι αυτή η ταινία έγινε τόσο δίπλα του, του δίνει μια αίσθηση οικειότητας».

   Ραγδαίες οι εξελίξεις στην εικονική πραγματικότητα -Είμαστε κοντά στη μεταφορά της αίσθησης της οσμής και της αφής

   Την ίδια στιγμή, οι εξελίξεις στον τομέα των τεχνολογιών εικονικής πραγματικότητας είναι ραγδαίες και όπως τονίζει ο κ. Αναστασοβίτης, «το βασικό τους προτέρημα είναι ότι ο χρήστης εμβυθίζεται μέσα στον εικονικό κόσμο που έχει δημιουργήσει η ομάδα των καλλιτεχνών ή των προγραμματιστών και ουσιαστικά μπορεί να λάβει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στον εικονικό κόσμο στον οποίο τον μεταφέρει».

   Ο ίδιος εξηγεί ότι η ακοή και η όραση γίνεται με τη χρήση της μάσκας εικονικής πραγματικότητας, ενώ με ειδικά χειριστήρια μπορούν να γίνουν πολύ ρεαλιστικές κινήσεις σε επίπεδο χεριών ακόμα και διαδράσεις απόλυτα φυσιολογικές στον εικονικό κόσμο. Το γεγονός αυτό δίνει μια πολύ καλή αίσθηση ικανοποίησης στον χρήστη κάθε ηλικίας. Σημειώνει, μάλιστα, ότι «δεν είμαστε πάρα πολύ μακριά από την ενσωμάτωση στην όλη εμπειρία τόσο της οσμής όσο και της αίσθησης της αφής».

   Ένας άλλος αναδυόμενος κλάδος που στηρίζεται στην εικονική πραγματικότητα, αλλά δανείζεται στοιχεία από τα βιντεοπαιχνίδια είναι και ο κινηματογράφος εικονικής πραγματικότητας, στον οποίο ο χρήστης, φορώντας τη μάσκα, λειτουργεί ο ίδιος ως σκηνοθέτης ή αντιλαμβάνεται την ταινία με έναν διαφορετικό τρόπο. Δεν είναι απλώς παθητικός θεατής αλλά έχει στη διάθεσή του πολλές δυνατότητες αλληλεπίδρασης με τον εικονικό κόσμο.

   Εκδηλώσεις με διακεκριμένους εισηγητές

   Τα θέματα αυτά θα συζητηθούν στις εκδηλώσεις που θα γίνουν σήμερα και αύριο, στο πλαίσιο της Beyond 4.0 με τη συμμετοχή του Ευάγγελου Λυμπουρίδη, επισκέπτη μελετητή στη Σχολή Κινηματογραφικών Τεχνών του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας και της Πώλα Κρίκαρντ, μιας από τις πιο διακεκριμένες επαγγελματίες στην επεξεργασία ταινιών σε κινηματογραφικές παραγωγές ταινιών στούντιο. Η ίδια, άλλωστε, είναι υπεύθυνη για μια σειρά δημοφιλών ταινιών, όπως το «The Expendables».

   Π. Γιούλτση

φωτογραφία αρχείου από τα γυρίσματα του «Τhe Enforcer» με τον Αντόνιο Μπαντέρας

ΑΠΕ-ΜΠΕ